Czy suplementacja probiotyków wpływa na osiągnięcia sportowe?

Brytyjscy naukowcy dokonali przeglądu badań, w których analizowano wpływ suplementacji probiotyków na szereg aspektów związanych z poprawą wydolności fizycznej organizmu. Oceniano wpływ stymulowania jelit probiotykami na wytrzymałość, regenerację i samopoczucie psychiczne. Czy modulacja mikrobiomu jelitowego wpływa na te aspekty?

1. Mikrobiom jelitowy sportowców różni się od mikrobiomu osób z siedzącym trybem życia
2. Na co konkretnie wpływają probiotyki? Wytrzymałość, wydajność, regeneracja
3. Jak probiotyki wpływają na absorpcję składników odżywczych?
4. Czy suplementacja probiotyków będzie nowym standardem wśród sportowców?

Mikrobiom jelitowy sportowców różni się od mikrobiomu osób z siedzącym trybem życia

Modulacja mikrobiomu jelitowego za pomocą probiotyków jest obszarem badań, który staje się coraz bardziej popularny. Sportowcy stale szukają sposobów na poprawę wydolności, optymalizację procesu regeneracji organizmu czy zminimalizowanie poziomu podatności na kontuzje. W toku licznych badań udało się udowodnić, że mają oni bardziej zróżnicowany mikrobiom jelitowy niż osoby prowadzące siedzący tryb życia.

Mikrobiom jelitowy odgrywa kluczową rolę przede wszystkim w procesach trawiennych, metabolicznych i tych związanych z odpornością organizmu. Wpływa także na samopoczucie. Udowodniono, że ze względu na intensywne treningi sportowcy – szczególnie sportowcy wytrzymałościowi – są podatni na problemy żołądkowo-jelitowe, co może mieć wpływ na wchłanianie składników odżywczych i ogólną wydolność organizmu. Niektóre badania sugerują, że probiotyki mogą poprawić metabolizm węglowodanów i w ten sposób potencjalnie prowadzić do lepszego wykorzystania energii podczas długotrwałych ćwiczeń fizycznych, co przetestowano na przykładzie rowerzystów (trening przez 120 minut o umiarkowanym natężeniu po 4-tygodniowej suplementacji probiotykami). Inne analizy wskazują, że suplementowanie probiotyków może wspierać organizm w utrzymaniu integralności błony jelitowej, dzięki czemu zwiększa się stopień wchłaniania składników odżywczych, ale także zmniejsza stan zapalny, który jest skutkiem wzmożonego wysiłku fizycznego.

Na co konkretnie wpływają probiotyki? Wytrzymałość, wydajność, regeneracja

Suplementacja probiotykami była analizowana w przypadku sportowców wytrzymałościowych takich jak maratończycy czy triathloniści. W każdym z badań oceniono wpływ kilkutygodniowej suplementacji probiotykami na wydolność organizmu oraz utrzymanie dobrego poziomu energii na przestrzeni jednej jednostki treningowej. U triathlonistów zaobserwowano znacznie lepszą wytrzymałość w trakcie biegu, co było skutkiem lepszej absorpcji tlenu i zmniejszenia stanu zapalnego.

W przypadku sportów siłowych (np. podnoszenie ciężarów) czy tych wymagających nakładu ogromnej ilości mocy (energii) w krótkiej jednostce czasu, np. podczas sprintu, niezwykle istotna jest optymalna funkcja mięśni oraz ich sprawna regeneracja. Badania pokazują, że treningi o wysokiej intensywności mogą przyczyniać się do zmniejszenia bioróżnorodności jelitowej, którą można regulować, stosując suplementację probiotykami. Nie ma jasnych dowodów na to, że wspomagają one organizm, poprawiając jego siłę i moc.

Trening jest dla organizmu stresem, który może doprowadzić do uszkodzenia mięśni, rozwoju stanu zapalnego, a czasami przedłużonego okresu rekonwalescencji organizmu. Niektóre badania sugerują, że 6-tygodniowe stosowanie probiotyków (analizowany szczep – Lactobacillus paracasei) może wpłynąć na regenerację i zmniejszenie powysiłkowej bolesności mięśni. Dzieje się tak na skutek zmniejszania poziomu markerów stanu zapalnego, takich jak białko C-reaktywne (CRP), czy biomarkerów krwi wskazujących na uszkodzenie mięśni (kinaza kreatynowa, mioglobina).

Wyniki analiz wskazują, że probiotyki wpływają również na poprawę jakości snu, który jest kluczowy dla regeneracji organizmu.

Jak probiotyki wpływają na absorpcję składników odżywczych?

Skład mikrobiomu jelitowego odgrywa zasadniczą rolę w metabolizmie, wchłanianiu i wykorzystywaniu niezbędnych składników odżywczych, w tym witamin i minerałów, co jest niezwykle istotne w przypadku sportowców (ale także osób, które nie prowadzą aktywnego trybu życia).

Wykazano, że probiotyki wpływają na zwiększenie biodostępności podstawowych składników odżywczych, które są niezbędne do utrzymania odpowiedniej kurczliwości mięśni i ich regeneracji. Do takich składników należą np. aminokwasy rozgałęzione BCAA – walina, leucyna i izoleucyna. W jednym badaniu z udziałem triathlonistów stwierdzono znaczny (o 24–60%) wzrost krążących w osoczu BCAA po 8-tygodniowej suplementacji probiotycznej. Wzrost poziomu BCAA zbiegł się ze znaczną poprawą wydajności ćwiczeń. Co więcej, badania jasno pokazują, że połączenie w suplementacji białka serwatkowego (bogatego w aminokwasy) z probiotykami znacząco wpływa na utrzymanie wyższego poziomu aminokwasów BCAA w krwiobiegu i na zwiększoną wydolność organizmu – w porównaniu ze stosowaniem samego białka serwatkowego.

Udowodniono również, że probiotyki zażywane razem z preparatami bogatymi w żelazo przyczyniają się w większym stopniu do poprawy poziomu żelaza w organizmie u tych sportowców, u których występuje problem anemii (w porównaniu z suplementacją samego żelaza).

Czy suplementacja probiotyków będzie nowym standardem wśród sportowców?

Podsumowując, wiele badań naukowych sugeruje, że suplementacja probiotyków może pozytywnie wpływać na osiągnięcia sportowe poprzez oddziaływanie na wiele mechanizmów fizjologicznych w organizmie. Suplementacja probiotyków wspiera lepszą wydolność, zwiększa wytrzymałość, poprawia absorpcję składników odżywczych, przyczynia się do zmniejszenia stresu żołądkowo-jelitowego i odgrywa rolę w budowaniu silniejszej odporności.

Autorzy wielu badań naukowych podkreślają jednak, że nie każdy zareaguje tak samo na suplementację. Znaczenie ma indywidualna predyspozycja organizmu (początkowy stan mikrobiomu jelitowego), czas trwania suplementacji oraz rodzaj szczepu probiotycznego, który jest stosowany.

Chociaż istnieją mocne dowody potwierdzające korzyści wynikające ze stosowania probiotyków, to wiele innych aspektów, np. ustandaryzowanie zaleceń czy dawkowania probiotyków dla sportowców wszystkich dyscyplin, wymaga dalszych badań.