Mikroelementy
Ewelina Sochacka

Mikroelementy – czym są? Jaką odgrywają rolę w organizmie?

Mikroelementy (mikroskładniki) są pierwiastkami śladowymi, niezbędnymi do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Choć zapotrzebowanie na nie jest niewielkie (w porównaniu do zapotrzebowania na makroelementy), to są one niezbędne do właściwego rozwoju i podtrzymywania funkcji życiowych. Ich nadmiar może być dla organizmu toksyczny. Dowiedz się, jakie dokładnie funkcje pełnią.

Mikroelementy – podział

Wśród związków chemicznych budujących organizm znajdują się różne pierwiastki organiczne i nieorganiczne. Te związki, których organizm potrzebuje w śladowych ilościach, noszą nazwę mikroelementów. Wśród nich możemy wyszczególnić mikroelementy, których niedobór lub nadmiar może prowadzić do różnych chorób, są to m.in.: żelazo, cynk, miedź, selen, jod oraz mikroelementy toksyczne (ołów, kadm i rtęć).

Podział mikroelementów może być także dokonany na podstawie innych czynników, takich jak funkcje biologiczne lub interakcje z innymi składnikami odżywczymi. Istotne jest, aby zachować równowagę i dostarczać organizmowi odpowiednie ilości mikroelementów poprzez zrównoważoną dietę i dbanie o jakość spożywanych produktów.

Rodzaje mikroelementów – żelazo

Żelazo pełni wiele istotnych funkcji w organizmie człowieka:

  • Transport tlenu – jedną z najistotniejszych ról żelaza jest udział w procesie produkcji hemoglobiny, czyli białka występującego w czerwonych krwinkach. Hemoglobina wiąże tlen w płucach i transportuje go do tkanek w całym organizmie, zapewniając prawidłowe działanie wszystkich narządów i tkanek.
  • Transport elektronów – żelazo jest również niezbędne w procesie transportu elektronów wewnątrz komórek. Bierze udział w reakcjach redoks (utleniania-redukcji), które są kluczowe dla produkcji energii w mitochondriach.
  • Wspomaganie układu odpornościowego pierwiastek ten jest ważny dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego. Bierze udział w procesie wytwarzania przeciwciał odpowiedzialnych za obronę organizmu przed infekcjami.
  • Synteza kolagenu – żelazo jest niezbędne do syntezy kolagenu, czyli białka strukturalnego występującego w skórze, tkankach łącznych, kościach i naczyniach krwionośnych. Kolagen zapewnia elastyczność, wytrzymałość i integralność strukturalną tkanek.
  • Utrzymanie zdrowego układu nerwowego – żelazo jest istotne dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Bierze udział w przesyłaniu impulsów nerwowych i sygnalizacji komórkowej.
  • Procesy metaboliczne – żelazo odgrywa rolę w wielu procesach metabolicznych, w tym w syntezie DNA, metabolizmie hormonów i enzymów oraz w przemianie substancji odżywczych, takich jak węglowodany, tłuszcze i białka.
Sprawdź produkty z żelazem na DOZ.pl

Niedobór żelaza może prowadzić m.in. do niedokrwistości, osłabienia, zmniejszonej odporności, upośledzenia koncentracji i uwagi, a także do zaburzeń poznawczych. Natomiast nadmiar żelaza może być szkodliwy i prowadzić chociażby do uszkodzenia trzustki i wątroby. Dlatego istotne jest utrzymanie równowagi i dostarczanie żelaza poprzez stosowanie zrównoważonej diety. Bogate w żelazo są przede wszystkim: szpinak, jarmuż, soczewica, fasola, pestki dyni, mięso czerwone, drób, ryby, żółtka jaj, wątróbka.

Powiązane produkty

Cynk jako mikroelement – jakie pełni funkcje?

Cynk pełni wiele istotnych funkcji w organizmie człowieka, m.in.:

  • Wspomaga układ odpornościowy – cynk pełni ważną rolę w procesie tworzenia przeciwciał, które biorą udział w zwalczaniu infekcji. Wpływa też na rozwój i funkcjonowanie komórek układu odpornościowego.
  • Bierze udział w procesie gojenia ran – pierwiastek bierze udział w produkcji kolagenu, białka strukturalnego potrzebnego do naprawy tkanek oraz do prawidłowego funkcjonowania komórek odpowiedzialnych za gojenie się ran.
Sprawdź produkty z cynkiem na DOZ.pl
  • Wpływa na wzrost i rozwój – jest niezbędny do produkcji białek, które regulują wzrost komórek, do syntezy DNA oraz metabolizmu hormonów wzrostu.
  • Wpływa na jakość skóry, włosów i paznokci – cynk pomaga wytwarzać kolagen, który jest niezbędny dla elastyczności skóry, oraz wpływa na metabolizm keratyny, czyli białka odpowiedzialnego za zdrowie włosów i paznokci.
Aby zapewnić odpowiednią ilość cynku, warto sięgać po jego różnorodne źródła, takie jak: mięso, ryby, owoce morza, nasiona, orzechy, produkty mleczne i pełnoziarniste produkty zbożowe.

Miedź w organizmie – czy jest ważna?

Na co wpływa miedź?

  • Transport żelaza – współdziała z białkiem transportującym żelazo (ceruloplazminą) i pomaga w uwalnianiu żelaza z komórek, aby mogło być ono wykorzystane do produkcji hemoglobiny.
  • Metabolizm energetyczny – jest istotna dla aktywności wielu enzymów zaangażowanych w metabolizm składników odżywczych, takich jak węglowodany i tłuszcze.
  • Synteza kolagenu – miedź jest niezbędna do syntezy kolagenu, który zapewnia elastyczność, wytrzymałość i integralność strukturalną tkanek.
  • Ochrona antyoksydacyjna – omawiany pierwiastek jest składnikiem enzymu, który chroni komórki przed stresem oksydacyjnym. Pomaga neutralizować wolne rodniki.
  • Wspomaganie układu nerwowego – miedź bierze udział w procesach syntezy neurotransmiterów takich jak noradrenalina, która jest zaangażowana w przewodzenie impulsów nerwowych.
Bogate w miedź są głównie: owoce morza, mięso czerwone, wątróbka, nasiona, orzechy i kakao.

Rodzaje mikroelementów – jod

Jod pełni wiele istotnych funkcji:

  • Jest kluczowym składnikiem niezbędnym do syntezy hormonów tarczycy (tyroksyny, trijodotyroniny oraz kalcytoniny).
  • Regulacja metabolizmu – hormony tarczycy, których produkcja zależy od jodu, wpływają na regulację metabolizmu, m.in. zwiększają tempo przemiany materii.
  • Wspieranie wzrostu – jod ma istotne znaczenie dla prawidłowego wzrostu i rozwoju organizmu, zwłaszcza w okresie prenatalnym i w dzieciństwie.
  • Funkcjonowanie układu nerwowego – hormony tarczycy są istotne dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Wpływają na procesy myślowe, koncentrację i pamięć.
  • Regulacja temperatury ciała – tyroksyna, trijodotyronina oraz kalcytonina wpływają na termoregulację organizmu, pomagając utrzymać odpowiednią temperaturę ciała.
  • Wspomaganie układu sercowo-naczyniowego – hormony tarczycy wpływają na regulację rytmu serca, siłę skurczu mięśnia sercowego i napięcie naczyń krwionośnych.
Dobrym źródłem jodu są produkty „morskie”, takie jak: ryby, skorupiaki, algi, a także niektóre produkty wzbogacone w jod, np. sól jodowana.

Selen – jak wpływa na funkcjonowanie organizmu?

Jakie właściwości ma selen?

  • Jest składnikiem enzymów antyoksydacyjnych – pomaga w neutralizacji wolnych rodników i chroni komórki przed uszkodzeniem oksydacyjnym.
  • Wspiera układ odpornościowy – wpływa m.in. na aktywność limfocytów T, które są kluczowe dla skutecznej odpowiedzi immunologicznej.
  • Reguluje funkcje reprodukcyjne – jest istotny, jeśli chodzi o płodność u mężczyzn (poprawia ruchliwość, morfologię i liczbę plemników). U kobiet selen może odgrywać rolę w ochronie przed niekorzystnymi skutkami stresu oksydacyjnego w trakcie ciąży.
Sprawdź selen w tabletkach na DOZ.pl
  • Wspomaga zdrowie serca – selen pomaga w ochronie komórek mięśnia sercowego przed uszkodzeniem oksydacyjnym, a także wpływa na regulację ciśnienia krwi.
  • Wspomaga zdrowie mózgu – wpływa na syntezę i aktywność neuroprzekaźników.
  • Likwidując wolne rodniki, selen wspomaga zdrowie skóry i włosów.
Znakomitymi źródłami selenu są: ryby, skorupiaki, mięso, jaja, orzechy brazylijskie, pełnoziarniste produkty zbożowe i niektóre warzywa.
  1. O. Wada, What are trace elements? Their deficiency and excess states, „Journal of the Japan Medical Association” 2003, t. 129, nr 5, s. 607–612.
  2. Micronutrient facts, cdc.gov [online] https://www.cdc.gov/nutrition/micronutrient-malnutrition/micronutrients/index.html [dostęp:] 22.05.2023.
  3. Trace elements, ncbi.nlm.nih.gov [online] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK218751/ [dostęp:] 22.05.2023.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jaki wpływ na zdrowie ma krótka drzemka w ciągu dnia? Ile powinna trwać?

    Wydaje się, że drzemki są jak najbardziej korzystne dla zdrowia człowieka, który po krótkim, popołudniowym śnie może być bardziej wypoczęty i gotowy na pozostałe wyzwania dnia. Warto jednak zwrócić uwagę na czas ich trwania, a także na całościowe ilości snu, które dostarczamy codziennie organizmowi w ciągu dnia i nocy. Czy drzemki mogą mieć swoją ciemną stronę?

  • Probiotyki i kiszonki lekiem na halitozę

    Najnowsze badania nad problemem halitozy pokazują, że stosowanie probiotyków w formie bakterii Gram-dodatnich może pomóc w walce z tą przykrą przypadłością. Czy drobnoustroje probiotyczne rozwiązują problem raz na zawsze?

  • Jaki związek ma poziom wykształcenia z ryzykiem rozwoju choroby Alzheimera?

    W nowym badaniu naukowcy z ośrodka badawczego Mass General Brigham zbadali wpływ poziomu wykształcenia na pogorszenie funkcji poznawczych. Przeanalizowali dane pochodzące od 675 osób (370 kobiet oraz 305 mężczyzn) będących nosicielami mutacji PSEN1, związanej z dziedziczną postacią choroby Alzheimera o wczesnym początku. Do jakich wniosków doszli?

  • Problemy trawienne jako wczesny objaw choroby Parkinsona

    Nowe badanie dostarcza kolejnych dowodów na to, że problemy związane z układem pokarmowym, w tym zaparcia, trudności w połykaniu czy IBS, mogą być wczesnymi objawami choroby Parkinsona, pojawiającymi się nawet kilka lat przed symptomami ruchowymi.

  • Pandemia zmieniła skład mikroflory dzieci – co to oznacza dla ich zdrowia?

    Naukowcy ze Stanów Zjednoczonych odkryli, że dzieci urodzone w czasie pandemii COVID-19 mają inny skład mikroflory jelitowej niż maluchy, które przyszły na świat w okresie przed jej wybuchem. Zmiany te obejmują zarówno skład, jak i różnorodność mikrobiomu. Jakie może mieć to skutki dla zdrowia fizycznego i psychicznego dzieci?

  • Efekt Mozarta – na czym polega?

    Słuchanie muzyki poprawia nastrój, łagodzi skutki stresu, relaksuje (w zależności od tempa muzyka może pobudzać do działania lub wyciszać). Udowodniono też, że wspiera układ krążenia oraz układ nerwowy. Co ciekawe, w odbiór i przetwarzanie muzyki zaangażowanych jest wiele obszarów mózgu. Ale czy muzyka może zmniejszać częstotliwość napadów u chorych na padaczkę lub zwiększać inteligencję? Sprawdzamy.

  • Pirola (BA.2.86) – nowy wariant koronawirusa. Co o nim wiemy?

    Pod koniec lipca 2023 roku Amerykańskie Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC) wykryło nowy wariant SARS-CoV-2 oznaczony jako BA.2.86 (Pirola). Wyjaśniamy, czy może być groźny oraz jakie objawy wywołuje.

  • „Mięsożerna bakteria” w Bałtyku? 74-latek w Niemczech zmarł

    Niemiecki oddział ds. zdrowia publicznego w kraju związkowym Meklemburgia-Pomorze Przednie wydał ostrzeżenie dotyczące obecności niebezpiecznej bakterii w Bałtyku – zakażenie nią może doprowadzić do śmierci. Na oficjalnej stronie internetowej oddziału opisano pierwszy taki przypadek śmiertelny. Ofiarą był 74-letni mężczyzna, który zaraził się Vibrio vulnificus podczas kąpieli w Morzu Bałtyckim.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij