Mikroelementy
Ewelina Sochacka

Mikroelementy – czym są? Jaką odgrywają rolę w organizmie?

Mikroelementy (mikroskładniki) są pierwiastkami śladowymi, niezbędnymi do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Choć zapotrzebowanie na nie jest niewielkie (w porównaniu do zapotrzebowania na makroelementy), to są one niezbędne do właściwego rozwoju i podtrzymywania funkcji życiowych. Ich nadmiar może być dla organizmu toksyczny. Dowiedz się, jakie dokładnie funkcje pełnią.

  1. Mikroelementy – podział
  2. Rodzaje mikroelementów – żelazo
  3. Cynk jako mikroelement – jakie pełni funkcje?
  4. Miedź w organizmie – czy jest ważna?
  5. Rodzaje mikroelementów – jod
  6. Selen – jak wpływa na funkcjonowanie organizmu?

Mikroelementy – podział

Wśród związków chemicznych budujących organizm znajdują się różne pierwiastki organiczne i nieorganiczne. Te związki, których organizm potrzebuje w śladowych ilościach, noszą nazwę mikroelementów. Wśród nich możemy wyszczególnić mikroelementy, których niedobór lub nadmiar może prowadzić do różnych chorób, są to m.in.: żelazo, cynk, miedź, selen, jod oraz mikroelementy toksyczne (ołów, kadm i rtęć).

Podział mikroelementów może być także dokonany na podstawie innych czynników, takich jak funkcje biologiczne lub interakcje z innymi składnikami odżywczymi. Istotne jest, aby zachować równowagę i dostarczać organizmowi odpowiednie ilości mikroelementów poprzez zrównoważoną dietę i dbanie o jakość spożywanych produktów.

Powiązane produkty

Rodzaje mikroelementów – żelazo

Żelazo pełni wiele istotnych funkcji w organizmie człowieka:

  • Transport tlenu – jedną z najistotniejszych ról żelaza jest udział w procesie produkcji hemoglobiny, czyli białka występującego w czerwonych krwinkach. Hemoglobina wiąże tlen w płucach i transportuje go do tkanek w całym organizmie, zapewniając prawidłowe działanie wszystkich narządów i tkanek.
  • Transport elektronów – żelazo jest również niezbędne w procesie transportu elektronów wewnątrz komórek. Bierze udział w reakcjach redoks (utleniania-redukcji), które są kluczowe dla produkcji energii w mitochondriach.
  • Wspomaganie układu odpornościowego pierwiastek ten jest ważny dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego. Bierze udział w procesie wytwarzania przeciwciał odpowiedzialnych za obronę organizmu przed infekcjami.
  • Synteza kolagenu – żelazo jest niezbędne do syntezy kolagenu, czyli białka strukturalnego występującego w skórze, tkankach łącznych, kościach i naczyniach krwionośnych. Kolagen zapewnia elastyczność, wytrzymałość i integralność strukturalną tkanek.
  • Utrzymanie zdrowego układu nerwowego – żelazo jest istotne dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Bierze udział w przesyłaniu impulsów nerwowych i sygnalizacji komórkowej.
  • Procesy metaboliczne – żelazo odgrywa rolę w wielu procesach metabolicznych, w tym w syntezie DNA, metabolizmie hormonów i enzymów oraz w przemianie substancji odżywczych, takich jak węglowodany, tłuszcze i białka.

Niedobór żelaza może prowadzić m.in. do niedokrwistości, osłabienia, zmniejszonej odporności, upośledzenia koncentracji i uwagi, a także do zaburzeń poznawczych. Natomiast nadmiar żelaza może być szkodliwy i prowadzić chociażby do uszkodzenia trzustki i wątroby. Dlatego istotne jest utrzymanie równowagi i dostarczanie żelaza poprzez stosowanie zrównoważonej diety. Bogate w żelazo są przede wszystkim: szpinak, jarmuż, soczewica, fasola, pestki dyni, mięso czerwone, drób, ryby, żółtka jaj, wątróbka.

Cynk jako mikroelement – jakie pełni funkcje?

Cynk pełni wiele istotnych funkcji w organizmie człowieka, m.in.:

  • Wspomaga układ odpornościowy – cynk pełni ważną rolę w procesie tworzenia przeciwciał, które biorą udział w zwalczaniu infekcji. Wpływa też na rozwój i funkcjonowanie komórek układu odpornościowego.
  • Bierze udział w procesie gojenia ran – pierwiastek bierze udział w produkcji kolagenu, białka strukturalnego potrzebnego do naprawy tkanek oraz do prawidłowego funkcjonowania komórek odpowiedzialnych za gojenie się ran.

PREPARATY Z ŻELAZEM

PREPARATY Z CYNKIEM

PREPARATY Z SELENEM

  • Wpływa na wzrost i rozwój – jest niezbędny do produkcji białek, które regulują wzrost komórek, do syntezy DNA oraz metabolizmu hormonów wzrostu.
  • Wpływa na jakość skóry, włosów i paznokci – cynk pomaga wytwarzać kolagen, który jest niezbędny dla elastyczności skóry, oraz wpływa na metabolizm keratyny, czyli białka odpowiedzialnego za zdrowie włosów i paznokci.
Aby zapewnić odpowiednią ilość cynku, warto sięgać po jego różnorodne źródła, takie jak: mięso, ryby, owoce morza, nasiona, orzechy, produkty mleczne i pełnoziarniste produkty zbożowe.

Miedź w organizmie – czy jest ważna?

Na co wpływa miedź?

  • Transport żelaza – współdziała z białkiem transportującym żelazo (ceruloplazminą) i pomaga w uwalnianiu żelaza z komórek, aby mogło być ono wykorzystane do produkcji hemoglobiny.
  • Metabolizm energetyczny – jest istotna dla aktywności wielu enzymów zaangażowanych w metabolizm składników odżywczych, takich jak węglowodany i tłuszcze.
  • Synteza kolagenu – miedź jest niezbędna do syntezy kolagenu, który zapewnia elastyczność, wytrzymałość i integralność strukturalną tkanek.
  • Ochrona antyoksydacyjna – omawiany pierwiastek jest składnikiem enzymu, który chroni komórki przed stresem oksydacyjnym. Pomaga neutralizować wolne rodniki.
  • Wspomaganie układu nerwowego – miedź bierze udział w procesach syntezy neurotransmiterów takich jak noradrenalina, która jest zaangażowana w przewodzenie impulsów nerwowych.
Bogate w miedź są głównie: owoce morza, mięso czerwone, wątróbka, nasiona, orzechy i kakao.

Rodzaje mikroelementów – jod

Jod pełni wiele istotnych funkcji:

  • Jest kluczowym składnikiem niezbędnym do syntezy hormonów tarczycy (tyroksyny, trijodotyroniny oraz kalcytoniny).
  • Regulacja metabolizmu – hormony tarczycy, których produkcja zależy od jodu, wpływają na regulację metabolizmu, m.in. zwiększają tempo przemiany materii.
  • Wspieranie wzrostu – jod ma istotne znaczenie dla prawidłowego wzrostu i rozwoju organizmu, zwłaszcza w okresie prenatalnym i w dzieciństwie.
  • Funkcjonowanie układu nerwowego – hormony tarczycy są istotne dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Wpływają na procesy myślowe, koncentrację i pamięć.
  • Regulacja temperatury ciała – tyroksyna, trijodotyronina oraz kalcytonina wpływają na termoregulację organizmu, pomagając utrzymać odpowiednią temperaturę ciała.
  • Wspomaganie układu sercowo-naczyniowego – hormony tarczycy wpływają na regulację rytmu serca, siłę skurczu mięśnia sercowego i napięcie naczyń krwionośnych.
Dobrym źródłem jodu są produkty „morskie”, takie jak: ryby, skorupiaki, algi, a także niektóre produkty wzbogacone w jod, np. sól jodowana.

Selen – jak wpływa na funkcjonowanie organizmu?

Jakie właściwości ma selen?

  • Jest składnikiem enzymów antyoksydacyjnych – pomaga w neutralizacji wolnych rodników i chroni komórki przed uszkodzeniem oksydacyjnym.
  • Wspiera układ odpornościowy – wpływa m.in. na aktywność limfocytów T, które są kluczowe dla skutecznej odpowiedzi immunologicznej.
  • Reguluje funkcje reprodukcyjne – jest istotny, jeśli chodzi o płodność u mężczyzn (poprawia ruchliwość, morfologię i liczbę plemników). U kobiet selen może odgrywać rolę w ochronie przed niekorzystnymi skutkami stresu oksydacyjnego w trakcie ciąży.
  • Wspomaga zdrowie serca – selen pomaga w ochronie komórek mięśnia sercowego przed uszkodzeniem oksydacyjnym, a także wpływa na regulację ciśnienia krwi.
  • Wspomaga zdrowie mózgu – wpływa na syntezę i aktywność neuroprzekaźników.
  • Likwidując wolne rodniki, selen wspomaga zdrowie skóry i włosów.
Znakomitymi źródłami selenu są: ryby, skorupiaki, mięso, jaja, orzechy brazylijskie, pełnoziarniste produkty zbożowe i niektóre warzywa.
  1. O. Wada, What are trace elements? Their deficiency and excess states, „Journal of the Japan Medical Association” 2003, t. 129, nr 5, s. 607–612.
  2. Micronutrient facts, cdc.gov [online] https://www.cdc.gov/nutrition/micronutrient-malnutrition/micronutrients/index.html [dostęp:] 22.05.2023.
  3. Trace elements, ncbi.nlm.nih.gov [online] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK218751/ [dostęp:] 22.05.2023.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Minerały – gdzie można je znaleźć i kiedy konieczna jest suplementacja?

    Najlepszym i najbezpieczniejszym źródłem witamin i składników mineralnych jest odpowiednio zbilansowana dieta. Kiedy konieczne jest suplementowanie witamin i minerałów? Jakie skutki powoduje niedobór witamin i składników mineralnych? Gdzie znajdziemy witaminy i minerały w naturalnej postaci? 

  • Zmień kolejność jedzenia! Kolejność posiłków w ciągu dnia ma znaczenie

    Zdobądź umiejętność dobierania prawidłowych składników posiłku, do każdej pory dnia. Z czego powinno się składać nasze śniadanie, obiad oraz kolacja?

  • Witaminy – rodzaje, niedobór i nadmiar witamin w organizmie

    Organizm człowieka nie może funkcjonować bez witamin. Są one niezbędne w całym procesie przemian metabolicznych, wchodzą w skład enzymów i koenzymów, są katalizatorami wielu reakcji biochemicznych zachodzących w naszym organizmie.

  • W jaki sposób jedzenie wpływa na zmęczenie

    Powodów zmęczenia lub znużenia jest wiele. Stan ten może być efektem choroby, stresu lub bezsenności.

  • Niedobór żelaza – przyczyny, objawy, skutki oraz leczenie niskiego poziomu żelaza. Dieta i suplementacja żelaza

    Żelazo jest jednym z kluczowych pierwiastków dla prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Niedobór żelaza może wywoływać uciążliwe objawy, jak zmęczenie, senność, nadmierne wypadanie włosów, bóle głowy, może również prowadzić do anemii. Anemię z niedoboru żelaza leczy się podawaniem preparatów doustnych żelaza bądź, w przypadku problemów z wchłanianiem, stosuje się zastrzyki lub wlewy dożylne. Jakie są przyczyny niskiego poziomu żelaza we krwi? Jak powinna wyglądać dieta przy niskim poziomie żelaza?

  • Cynk – suplementacja, niedobory i nadmiar. Czy tabletki z cynkiem pomoga odzyskać węch i smak?

    Prawidłowy poziom cynku wynosi u osób dorosłych 11–18 µmol/l (70–120 µg/dl), natomiast u dzieci 11–24 µmol/l (70–160 µg/dl). Jego odpowiednia ilość pomaga zachować piękny wygląd skóry, włosów i paznokci. Cynk pełni bardzo istotne funkcje w metabolizmie komórkowym, wpływa na funkcjonowanie układu odpornościowego oraz działanie zmysłów smaku i węchu. Jakie jeszcze właściwości ma cynk, czy utrata powonienia przy COVID-19  to powód, dla którego warto go suplementować oraz czym jest cynk chelat aminokwasowy? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • 9 naturalnych produktów, które oczyszczają organizm

    Coraz częściej słyszymy o różnego rodzaju detoksach, które mają pomóc oczyścić organizm z toksyn. Czy to potrzebne i możliwe? Czy nasz organizm potrzebuje w ogóle pomocy w oczyszczaniu? Jeśli tak, to czym naturalnie go wspomóc?

  • Domowe sposoby na wzmocnienie odporności – jak w prosty sposób wzmocnić organizm?

    Stosowanie domowych sposobów na odporność może okazać się bardzo dobrym rozwiązaniem, które z jednej strony pomoże w uniknięciu rozwoju infekcji, a z drugiej wspomoże terapię lekami, poprzez pobudzenie układu immunologicznego. W poprawie kondycji układu odporności istotne jest przestrzeganie kilku zasad, zaczynając od codziennego obowiązku zjedzenia pożywnego śniadania, kończąc na suplementacji żelaza i kwasów omega-3, których być może w pełni nie dostarczamy wraz z posiłkami. Dbając o naszą odporność niezmiernie istotne jest dbanie o nasz układ pokarmowy. Jakie suplementy przyjmować, czego unikać, a nad czym popracować w trosce o odporności? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl