Śniadanie bogate w makroelementy
Ewelina Sochacka

Makroelementy – jaką rolę odgrywają w organizmie człowieka?

Makroelementy to termin odnoszący się do składników odżywczych, których organizm potrzebuje w większych ilościach, aby funkcjonować prawidłowo. Należą do nich na przykład węglowodany, białka i tłuszcze. Są kluczowymi składnikami diety i pełnią istotne role. Inne ważne dla człowieka makroelementy to: magnez, potas czy wapń.

Czym są makroelementy?

Makroelementy (makrominerały) to substancje odżywcze potrzebne organizmowi do prawidłowego funkcjonowania, których zapotrzebowanie dobowe przekracza 100 mg na dobę. W odróżnieniu od mikroelementów makroelementów potrzebujemy znacznie więcej, ponieważ są one elementami budulcowymi tkanek i biorą udział w złożonych zadaniach metabolicznych.

Główne makroelementy, które są niezbędne organizmowi, to:

Warto wiedzieć, że ilość i proporcje makroskładników niezbędnych dla organizmu mogą się różnić w poszczególnych grupach wiekowych, w zależności od płci, aktywności fizycznej i innych czynników.

Węglowodany – funkcje i źródła występowania

Węglowodany to organiczne struktury zbudowane z atomów węgla, wodoru i tlenu. Dzielą się na trzy główne kategorie: cukry proste, cukry złożone i błonnik pokarmowy. Pierwsze z wymienionych to m.in. glukoza, fruktoza i galaktoza. Są zbudowane z pojedynczej cząsteczki cukru, zostają szybko przetrawione i wchłonięte przez organizm, co skutkuje natychmiastowym podwyższeniem poziomu glukozy we krwi. Cukry złożone, znane również jako polisacharydy, składają się z wielu połączonych ze sobą cząsteczek cukrów prostych. Do tej grupy należy np. skrobia, glikogen i celuloza. Są one trawione przez organizm do postaci cukrów prostych i stopniowo uwalniane jako źródło energii. Błonnik pokarmowy jest natomiast typem polisacharydu, który nie podlega trawieniu przez enzymy w przewodzie pokarmowym człowieka. Wspomaga on prawidłowe trawienie, utrzymuje zdrową florę bakteryjną jelit i zapobiega zaparciom.

Węglowodany są obecne w wielu najbardziej popularnych i podstawowych produktach spożywczych, takich jak: chleb, makaron, ziemniaki, owoce, warzywa, ryż czy słodycze. Spożywanie odpowiednich ilości węglowodanów jest ważne z punktu widzenia dostarczania organizmowi energii, niezbędnej zwłaszcza do aktywności fizycznej i umysłowej.

Sprawdź ofertę minerałów na DOZ.pl

Powiązane produkty

Białka – jakie pełnią funkcje w organizmie?

Białka to złożone związki chemiczne, odgrywające szereg istotnych funkcji w organizmach żywych – są niezbędne m.in. do wzrostu i procesu regeneracji tkanek. Składają się z aminokwasów, które są połączone ze sobą wiązaniami peptydowymi. Odgrywają rolę budulcową w organizmach, tworząc struktury, takie jak mięśnie, kości, skóra i włosy. Są też odpowiedzialne za transport substancji, na przykład tlenu i hormonów. Białkami są też przeciwciała, które pomagają zwalczać infekcje.

Białko można znaleźć w różnych produktach spożywczych, takich jak: mięso, ryby, jaja, nabiał, rośliny strączkowe, orzechy i nasiona. Poszczególne białka różnią się składem aminokwasowym i mogą mieć różne wartości odżywcze i biologiczne.

Tłuszcze – dlaczego są ważne?

Tłuszcze stanowią jeden z trzech podstawowych składników odżywczych, obok węglowodanów i białek. Są jednym z najistotniejszych źródeł energii dla organizmu i pełnią wiele ważnych funkcji. Odpowiadają w szczególności za:

  • zapewnianie energii – tłuszcze są bardziej energetyczne niż węglowodany i białka (1 g tłuszczu zapewnia około 9 kalorii energii),
  • wspomaganie organizmu w utrzymaniu odpowiedniej temperatury,
  • ochronę narządów wewnętrznych przed obrażeniami i wstrząsami,
  • przyswajanie witamin (witaminy A, D, E i K są rozpuszczalne w tłuszczach).

Tłuszcze składają się z cząsteczek kwasów tłuszczowych. Wyróżnia się: tłuszcze nasycone, tłuszcze jednonienasycone i tłuszcze wielonienasycone. Pierwsze występują głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak masło i smalec. Tłuszcze jednonienasycone znajdują się m.in. w oliwie z oliwek i sezamie, natomiast wielonienasycone występują np. w tłustych rybach, oleju lnianym, rzepaku.

Istotne jest, aby konsumować tłuszcze umiarkowanie i korzystać ze zdrowych źródeł tłuszczu, takich jak orzechy, nasiona, awokado i ryby bogate w kwasy tłuszczowe omega-3, zamiast nadmiernego spożywania tłuszczów nasyconych i tłuszczów trans. Zbyt duże spożycie tłuszczu może prowadzić do nadwagi, otyłości i zwiększonego ryzyka chorób serca.

Inne makroelementy w diecie

  • Wapń – spełnia szereg istotnych zadań w organizmie człowieka, np. jest niezbędny do budowy i utrzymania mocnych kości i zębów. Działa też jako kofaktor dla wielu enzymów, które kontrolują różne procesy metaboliczne w organizmie. Podstawowe źródła wapnia w diecie to: nabiał, zielone warzywa (brokuły, jarmuż oraz szpinak), orzechy i nasiona (migdały, sezam, chia). W razie niedoboru wapnia w diecie można rozważyć suplementację tego makroelementu, ale zawsze zaleca się skonsultowanie tego kroku z lekarzem lub dietetykiem – jeszcze przed rozpoczęciem właściwej suplementacji.
  • Magnez – jest pierwiastkiem koniecznym do prawidłowego wzrostu i utrzymania kości (wspomaga wchłanianie wapnia i witaminy D). Uczestniczy w przewodzeniu impulsów nerwowych oraz w skurczu i rozkurczu mięśni, bierze też udział w przemianach metabolicznych, które pozwalają na wykorzystanie glukozy i tłuszczów jako źródła energii. Pokarmy bogate w magnez to: pełne ziarna (np. brązowy ryż, otręby), orzechy (np. migdały, orzechy nerkowca), nasiona (np. dyni, słonecznika), warzywa liściaste (np. szpinak, jarmuż) i niektóre owoce (np. banany, awokado).
  • Potas – odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu bilansu elektrolitowego w organizmie. Wraz z innymi elektrolitami, takimi jak sód, wapń i magnez, pomaga utrzymać prawidłowe pH płynów ustrojowych i odpowiednie ciśnienie osmotyczne. Jest też istotny dla prawidłowego funkcjonowania mięśni, w tym mięśnia sercowego (zaburzenia stężenia potasu mogą prowadzić m.in. do zaburzeń rytmu serca). Główne źródła potasu w diecie to: banany, ziemniaki, suszone owoce, awokado, ryby, nabiał, orzechy.
  • Sód – bierze czynny udział w regulacji gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu, przyczyniając się do zachowania odpowiedniego ciśnienia krwi. Ponadto jest niezbędnym elementem do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Źródłem sodu jest przede wszystkim sól kuchenna (chlorek sodu), jednak występuje on też naturalnie w niektórych produktach spożywczych, takich jak mięso, ryby, mleko. Może być również dodatkiem znajdującym się w przetworzonej żywności, takiej jak mięso, fast food, napoje gazowane i przekąski. Należy jednak pamiętać, że zbyt duże spożycie sodu może doprowadzić do wysokiego ciśnienia krwi i innego typu problemów zdrowotnych.
  1. What are macronutrients?, webmd.com [online] https://www.webmd.com/diet/what-are-macronutrients [dostęp:] 20.05.2023.
  2. L. Streit, What are macronutrients? All you need to know, healthline.com [online] https://www.healthline.com/nutrition/what-are-macronutrients [dostęp:] 20.05.2023.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jaki wpływ na zdrowie ma krótka drzemka w ciągu dnia? Ile powinna trwać?

    Wydaje się, że drzemki są jak najbardziej korzystne dla zdrowia człowieka, który po krótkim, popołudniowym śnie może być bardziej wypoczęty i gotowy na pozostałe wyzwania dnia. Warto jednak zwrócić uwagę na czas ich trwania, a także na całościowe ilości snu, które dostarczamy codziennie organizmowi w ciągu dnia i nocy. Czy drzemki mogą mieć swoją ciemną stronę?

  • Probiotyki i kiszonki lekiem na halitozę

    Najnowsze badania nad problemem halitozy pokazują, że stosowanie probiotyków w formie bakterii Gram-dodatnich może pomóc w walce z tą przykrą przypadłością. Czy drobnoustroje probiotyczne rozwiązują problem raz na zawsze?

  • Jaki związek ma poziom wykształcenia z ryzykiem rozwoju choroby Alzheimera?

    W nowym badaniu naukowcy z ośrodka badawczego Mass General Brigham zbadali wpływ poziomu wykształcenia na pogorszenie funkcji poznawczych. Przeanalizowali dane pochodzące od 675 osób (370 kobiet oraz 305 mężczyzn) będących nosicielami mutacji PSEN1, związanej z dziedziczną postacią choroby Alzheimera o wczesnym początku. Do jakich wniosków doszli?

  • Problemy trawienne jako wczesny objaw choroby Parkinsona

    Nowe badanie dostarcza kolejnych dowodów na to, że problemy związane z układem pokarmowym, w tym zaparcia, trudności w połykaniu czy IBS, mogą być wczesnymi objawami choroby Parkinsona, pojawiającymi się nawet kilka lat przed symptomami ruchowymi.

  • Pandemia zmieniła skład mikroflory dzieci – co to oznacza dla ich zdrowia?

    Naukowcy ze Stanów Zjednoczonych odkryli, że dzieci urodzone w czasie pandemii COVID-19 mają inny skład mikroflory jelitowej niż maluchy, które przyszły na świat w okresie przed jej wybuchem. Zmiany te obejmują zarówno skład, jak i różnorodność mikrobiomu. Jakie może mieć to skutki dla zdrowia fizycznego i psychicznego dzieci?

  • Efekt Mozarta – na czym polega?

    Słuchanie muzyki poprawia nastrój, łagodzi skutki stresu, relaksuje (w zależności od tempa muzyka może pobudzać do działania lub wyciszać). Udowodniono też, że wspiera układ krążenia oraz układ nerwowy. Co ciekawe, w odbiór i przetwarzanie muzyki zaangażowanych jest wiele obszarów mózgu. Ale czy muzyka może zmniejszać częstotliwość napadów u chorych na padaczkę lub zwiększać inteligencję? Sprawdzamy.

  • Pirola (BA.2.86) – nowy wariant koronawirusa. Co o nim wiemy?

    Pod koniec lipca 2023 roku Amerykańskie Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC) wykryło nowy wariant SARS-CoV-2 oznaczony jako BA.2.86 (Pirola). Wyjaśniamy, czy może być groźny oraz jakie objawy wywołuje.

  • „Mięsożerna bakteria” w Bałtyku? 74-latek w Niemczech zmarł

    Niemiecki oddział ds. zdrowia publicznego w kraju związkowym Meklemburgia-Pomorze Przednie wydał ostrzeżenie dotyczące obecności niebezpiecznej bakterii w Bałtyku – zakażenie nią może doprowadzić do śmierci. Na oficjalnej stronie internetowej oddziału opisano pierwszy taki przypadek śmiertelny. Ofiarą był 74-letni mężczyzna, który zaraził się Vibrio vulnificus podczas kąpieli w Morzu Bałtyckim.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij