Witaminy – rodzaje, niedobór i nadmiar witamin w organizmie

19.12.2007

Organizm człowieka nie może funkcjonować bez witamin. Są one niezbędne w całym procesie przemian metabolicznych, wchodzą w skład enzymów i koenzymów, są katalizatorami wielu reakcji biochemicznych zachodzących w naszym organizmie.

Na każdym etapie procesu metabolicznego potrzebna jest inna witamina. Z tego powodu specjaliści zalecają przyjmowanie środków zawierających jednocześnie jak najwięcej różnych witamin i mikroelementów. Brak odpowiedniej ilości witamin powoduje powstawanie swoistych zespołów chorobowych, zwanych awitaminozami. Niedobór witamin nie dający objawów awitaminozy również jest bardzo niekorzystny dla zdrowia człowieka. Dlatego w okresie, gdy w diecie jest znaczniej mniej świeżych warzyw i owoców, trzeba włączyć do jadłospisu większe niż zwykle ich ilości. Preparaty witaminowe pomagają uzupełnić brakujące mikroelementy i wzmacniają organizm.

Podział na grupy

Witaminy to związki organiczne, których ludzki organizm nie potrafi sam wytwarzać. Wyjątek stanowi witamina D, powstająca w skórze pod wpływem promieni słonecznych i witamina K, która częściowo jest wytwarzana przez bakterie żyjące w jelicie grubym. Witaminy dzielimy na dwie grupy:

rozpuszczalne w wodzie - C, biotyna i kwas pantotenowy oraz zespół witamin B (B1, B2, B6, B12, kwas foliowy), PP,
rozpuszczalne w tłuszczach - A, D, E, K.

Podział ten ma znaczenie praktyczne, gdyż pokazuje, w jakich produktach spożywczych występują. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach pełnią w organizmie specyficzne funkcje regulacyjne i mają skłonność do kumulowania się, przy czym ich podaż zależy od obecności tłuszczu w pożywieniu i prawidłowego jego wchłaniania. Witaminy rozpuszczalne w wodzie są ściśle związane z zachodzącymi w tkankach przemianami metabolicznymi i działają jako koenzymy. Nie są gromadzone w organizmie i ich nadmiar wydalany jest z moczem.

Ze względu na charakter witamin jako substancji regulujących, dzienne zapotrzebowanie na nie jest nieznaczne i waha się od kilku mikrogramów do kilku lub kilkudziesięciu miligramów. Zapotrzebowanie to zależy od wielu czynników wewnątrz- i zewnątrzustrojowych, takich jak: wiek, rodzaj wykonywanej pracy, stan fizjologiczny, sposób żywienia, stan zdrowia, klimat itp.

Niedobór witamin

Niedobór witamin może być spowodowany na przykład wadami genetycznymi, które z kolei wywołują zaburzenia biochemiczne. Ten rodzaj niedoborów (pierwotny) bywa dziedziczny. W tym przypadku dostarczenie odpowiedniej ilości witaminy tylko z pożywieniem jest niemożliwe. Dlatego konieczne jest podawanie witamin w postaci preparatów o dawkach wielokrotnie większych niż wynosi zapotrzebowanie organizmu. Natomiast niedobór wtórny spowodowany jest zbyt małą podażą witamin w diecie lub zaburzeniami trawienia i wchłaniania. Tu decydujące znaczenie ma odpowiednia dieta.

Polecane dla Ciebie

DOZ PRODUCT Calcium + witamina C, tabletki musujące o smaku pomarańczowym, 16 szt.

tabletka, odporność, złe samopoczucie, zmęczenie, niedobór minerałów, alergia, niedobór witamin, osłabienie

5.99 zł
Do koszyka
Bestseller

DOZ PRODUCT Witamina A+E, kapsułki, 30 szt.

kapsułki, niedobór witamin, niedobór minerałów

5.99 zł
Do koszyka
Zestaw Antyoksydantów

selen, cynk, wit. A, wit. E, ochrona przed stresem oksydacyjnym i wolnymi rodnikami, skóra, włosy, paznokcie, odporność

31.35 zł
Do koszyka
DOZ PRODUCT Witamina C 1000 mg Forte, tabletki do ssania, smak pomarańczowy, 60 szt.

tabletka, odporność, niedobór witamin

15.99 zł
Do koszyka

Nadmiar witamin

Pamiętajmy, że tak jak wszystko, również witaminy powinny być spożywane w umiarze. Efekty uboczne ich nadmiaru w organizmie mogą być poważne.

Przedawkowanie witaminy A (powyżej 8 mg dziennie) może spowodować uszkodzenie wątroby, utratę włosów, zaburzenia widzenia oraz migreny.
Znaczny nadmiar witaminy B6 (powyżej 1 g dziennie) wywołuje zanik czucia oraz trudności w poruszaniu się.
Przedawkowanie witaminy C (powyżej 10 g dziennie) powoduje biegunkę, bezsenność, prowadzi do powstania kamieni żółciowych.
Zbyt duże dawki witaminy D (powyżej 0,5 mg - nie dotyczy witaminy powstającej w organizmie pod wpływem słońca) powoduje nadmierne odkładanie się wapnia w organizmie, co zakłóca pracę mięśni, w tym mięśnia sercowego. Zbyt duże dawki kwasu foliowego (powyżej 15 mg dziennie) wywołują bezsenność i drgawki.

Kupując preparaty witaminowe, poradźmy się lekarza lub farmaceuty.

Leki i używki a witaminy

Warto pamiętać, że:

kwas acetylosalicylowy zabiera szczególnie witaminę A, B, C, kwas foliowy, wapń, potas,
leki moczopędne wypłukują: magnez, cynk, potas, witaminy z grupy B,
leki nasenne obniżają poziom wapnia, zaburzają wchłanianie witamin: A, D, C, kwasu foliowego,
antybiotyki niszczą żelazo, wapń, magnez, witaminy: B6, B3 i K,
środki przeczyszczające i w nadkwasocie powodują utratę witamin: A, D, K, E oraz potasu i fosforu,
tabletki antykoncepcyjne zmniejszają ilość witamin: B6, B12, kwasu foliowego i witaminy C,
alkohol, kofeina, papierosy niszczą witaminy: B, A oraz cynk, wapń, żelazo, magnez, potas.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi

Polecane artykuły

Czym są beta-blokery i kiedy należy je stosować? Leki nowej generacji

Efektem działania beta-blokerów jest m.in. zwolnienie akcji serca i jego kurczliwości, zmniejszenie zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen czy zmniejszenie ilości krwi, jaką podczas skurczu wyrzucają komory serca. W Polsce najczęściej rekomendowane przez lekarzy beta-blokery to: bisoprolol, metoprolol, nebiwolol. Beta-blokery są dopuszczone do leczenia nadciśnienia u kobiet w okresie ciąży, ponieważ uważane są za grupę leków stosunkowo bezpiecznych dla płodu.
Czytaj dalej
Wazelina – jak działa?

Wazelina od lat cieszy się popularnością wśród ludzi w każdym wieku ze względu na jej uniwersalne zastosowanie. W poniższym artykule omawiamy wszystkie zalety i właściwości wazeliny, a także sprawdzamy, czy jej stosowanie jest bezpieczne.
Czytaj dalej
Czym są modulatory homocysteiny? Jak wpływa na zmęczenie i poziom hormonów?

Homocysteina jest aminokwasem. Nieregulowany poziom tej cząsteczki sprzyja rozwojowi chorób układu krwionośnego u ludzi. Suplementy z modulatorami homocysteiny zawierają zazwyczaj witaminę B6, B12, kwas foliowy i betainę (trimetyloglicynę, TMG). Wyniki licznych badań naukowych wskazują, że regularne przyjmowanie przez minimum kilka tygodni modulatorów homocysteiny może przyczynić się do obniżenia nadmiernego poziomu homocysteiny we krwi.
Czytaj dalej
Czy warto brać antyoksydanty w tabletkach, kroplach lub kapsułkach?

Antyoksydanty w postaci tabletek to suplementy diety zawierające związki, które mogą pomóc w ochronie komórek organizmu przed uszkodzeniami powodowanymi przez wolne rodniki. Niektóre przykłady przeciwutleniaczy, które można znaleźć w postaci tabletek, to witaminy C i E, beta-karoten i selen. Przyjmowanie suplementów antyoksydacyjnych nie jest jednak zasadne w każdej sytuacji. Zawsze zaleca się rozmowę z lekarzem przed przyjęciem jakichkolwiek suplementów diety.
Czytaj dalej
Opatrunek podciśnieniowy – jak wygląda leczenie ran?

Opatrunek podciśnieniowy to doskonały i nowoczesny środek do skutecznego leczenia niektórych przewlekłych trudno gojących się ran. W porównaniu do metod tradycyjnych wyraźnie skraca czas terapii i pozwala uzyskać lepsze efekty czynnościowe. Znacznie poprawia zatem zadowolenie pacjenta. Opatrunek wymaga zastosowania ujemnego ciśnienia, które uzyskuje się dzięki specjalnej pompie. W przypadku ran trudno gojących się warto rozważyć jego użycie. W jakich przypadkach korzystne będzie zastosowanie opatrunku podciśnieniowego?
Czytaj dalej
Leki biologiczne – czym są? Czy są skuteczne w leczeniu AZS i łuszczycy?

Leki biologiczne to skomplikowane leki produkowane na bazie substancji pochodzenia biologicznego, takich jak białka, hormony czy przeciwciała. Są one stosowane w leczeniu różnych chorób, w tym chorób autoimmunologicznych, nowotworowych czy zapalnych, ale ich produkcja jest bardziej skomplikowana i kosztowna niż w przypadku typowych leków syntetycznych. W Polsce leki biologiczne są pod pewnymi warunkami refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, niemniej ich cena może być zbyt wysoka dla pacjentów nieobjętych systemem refundacji. Czym są leki biologiczne? W leczeniu których chorób można je stosować?
Czytaj dalej
Skuteczność działania probiotyków – forma płynna doskonałą alternatywą dla kapsułek

Pacjenci mają zróżnicowane upodobania co do formy przyjmowanych leków czy suplementów diety. Jedni wolą tabletki, a inni preferują formę płynną. Często nie zdają sobie jednak sprawy z tego, że forma produktu to nie tylko kwestia wygody stosowania. Dla naszego zdrowia powinno się brać pod uwagę przede wszystkim określone właściwości funkcjonalne, jak np. większa przyswajalność czy skuteczność. Przecież najistotniejszym aspektem stosowania danego produktu – oprócz jego formy, walorów smakowych i zapachowych – powinna być głównie skuteczność jego działania.
Czytaj dalej