Witaminy – rodzaje, niedobór i nadmiar witamin w organizmie
Jacek Arct

Witaminy – rodzaje, niedobór i nadmiar witamin w organizmie

Organizm człowieka nie może funkcjonować bez witamin. Są one niezbędne w całym procesie przemian metabolicznych, wchodzą w skład enzymów i koenzymów, są katalizatorami wielu reakcji biochemicznych zachodzących w naszym organizmie.

Na każdym etapie procesu metabolicznego potrzebna jest inna witamina. Z tego powodu specjaliści zalecają przyjmowanie środków zawierających jednocześnie jak najwięcej różnych witamin i mikroelementów. Brak odpowiedniej ilości witamin powoduje powstawanie swoistych zespołów chorobowych, zwanych awitaminozami. Niedobór witamin nie dający objawów awitaminozy również jest bardzo niekorzystny dla zdrowia człowieka. Dlatego w okresie, gdy w diecie jest znaczniej mniej świeżych warzyw i owoców, trzeba włączyć do jadłospisu większe niż zwykle ich ilości. Preparaty witaminowe pomagają uzupełnić brakujące mikroelementy i wzmacniają organizm.

Podział na grupy

Witaminy to związki organiczne, których ludzki organizm nie potrafi sam wytwarzać. Wyjątek stanowi witamina D, powstająca w skórze pod wpływem promieni słonecznych i witamina K, która częściowo jest wytwarzana przez bakterie żyjące w jelicie grubym. Witaminy dzielimy na dwie grupy:

  • rozpuszczalne w wodzie - C, biotyna i kwas pantotenowy oraz zespół witamin B (B1, B2, B6, B12, kwas foliowy), PP,
  • rozpuszczalne w tłuszczach - A, D, E, K.

Podział ten ma znaczenie praktyczne, gdyż pokazuje, w jakich produktach spożywczych występują. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach pełnią w organizmie specyficzne funkcje regulacyjne i mają skłonność do kumulowania się, przy czym ich podaż zależy od obecności tłuszczu w pożywieniu i prawidłowego jego wchłaniania. Witaminy rozpuszczalne w wodzie są ściśle związane z zachodzącymi w tkankach przemianami metabolicznymi i działają jako koenzymy. Nie są gromadzone w organizmie i ich nadmiar wydalany jest z moczem.

Ze względu na charakter witamin jako substancji regulujących, dzienne zapotrzebowanie na nie jest nieznaczne i waha się od kilku mikrogramów do kilku lub kilkudziesięciu miligramów. Zapotrzebowanie to zależy od wielu czynników wewnątrz- i zewnątrzustrojowych, takich jak: wiek, rodzaj wykonywanej pracy, stan fizjologiczny, sposób żywienia, stan zdrowia, klimat itp.

Niedobór witamin

Niedobór witamin może być spowodowany na przykład wadami genetycznymi, które z kolei wywołują zaburzenia biochemiczne. Ten rodzaj niedoborów (pierwotny) bywa dziedziczny. W tym przypadku dostarczenie odpowiedniej ilości witaminy tylko z pożywieniem jest niemożliwe. Dlatego konieczne jest podawanie witamin w postaci preparatów o dawkach wielokrotnie większych niż wynosi zapotrzebowanie organizmu. Natomiast niedobór wtórny spowodowany jest zbyt małą podażą witamin w diecie lub zaburzeniami trawienia i wchłaniania. Tu decydujące znaczenie ma odpowiednia dieta.

Powiązane produkty

Nadmiar witamin

Pamiętajmy, że tak jak wszystko, również witaminy powinny być spożywane w umiarze. Efekty uboczne ich nadmiaru w organizmie mogą być poważne.

  1. Przedawkowanie witaminy A (powyżej 8 mg dziennie) może spowodować uszkodzenie wątroby, utratę włosów, zaburzenia widzenia oraz migreny.
  2. Znaczny nadmiar witaminy B6 (powyżej 1 g dziennie) wywołuje zanik czucia oraz trudności w poruszaniu się.
  3. Przedawkowanie witaminy C (powyżej 10 g dziennie) powoduje biegunkę, bezsenność, prowadzi do powstania kamieni żółciowych.
  4. Zbyt duże dawki witaminy D (powyżej 0,5 mg - nie dotyczy witaminy powstającej w organizmie pod wpływem słońca) powoduje nadmierne odkładanie się wapnia w organizmie, co zakłóca pracę mięśni, w tym mięśnia sercowego. Zbyt duże dawki kwasu foliowego (powyżej 15 mg dziennie) wywołują bezsenność i drgawki.

Kupując preparaty witaminowe, poradźmy się lekarza lub farmaceuty.

Leki i używki a witaminy

Warto pamiętać, że:

  • kwas acetylosalicylowy zabiera szczególnie witaminę A, B, C, kwas foliowy, wapń, potas,
  • leki moczopędne wypłukują: magnez, cynk, potas, witaminy z grupy B,
  • leki nasenne obniżają poziom wapnia, zaburzają wchłanianie witamin: A, D, C, kwasu foliowego,
  • antybiotyki niszczą żelazo, wapń, magnez, witaminy: B6, B3 i K,
  • środki przeczyszczające i w nadkwasocie powodują utratę witamin: A, D, K, E oraz potasu i fosforu,
  • tabletki antykoncepcyjne zmniejszają ilość witamin: B6, B12, kwasu foliowego i witaminy C,
  • alkohol, kofeina, papierosy niszczą witaminy: B, A oraz cynk, wapń, żelazo, magnez, potas.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak poprawnie suplementować witaminę D?

    Witamina D3 odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu, a jej prawidłowy poziom jest niezbędny dla zachowania zdrowia. Witamina D3 jest przede wszystkim znana z regulowania poziomu wapnia i fosforu, co warunkuje zachowanie zdrowych kości oraz zapobiega osteoporozie i krzywicy. Jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego, krążenia i zachowania zdrowia psychicznego. Może być również pomocna w terapiach chorób skórnych. Pomimo że witamina D może być wytwarzana naturalnie w organizmie ludzkim poprzez syntezę skórną, często okazuje się to niewystarczające – wówczas należy rozpocząć jej suplementację.

  • Tabletki antykoncepcyjne jedno- i dwuskładnikowe – które wybrać? Jaka jest różnica?

    Tabletki antykoncepcyjne to jedna z najpopularniejszych metod zapobiegania ciąży. Występują głównie w dwóch rodzajach: tabletki jednoskładnikowe, które zawierają wyłącznie progestagen, oraz tabletki dwuskładnikowe – mają w składzie estrogen i progesteron. Które są skuteczniejsze? Jakie mają zalety i wady?

  • Omega-3 – właściwości, źródła, zapotrzebowanie na kwasy tłuszczowe omega-3

    Kwasy tłuszczowe omega-3 zaliczane są do niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Nie są wytwarzane w organizmie, dlatego muszą być dostarczane wraz z dietą. Do najważniejszych kwasów omega-3 zalicza się: EPA, DHA i ALA. Kwasy omega-3 zwykle są stosowane w celu prewencji chorób sercowo-naczyniowych.

  • Jaka jest rola żywienia medycznego w chorobie nowotworowej?

    Optymalnie zbilansowana dieta u osób z chorobą nowotworową zmniejsza ryzyko rozwoju niedożywienia, co z kolei może ograniczać dolegliwości związane z chemio- i radioterapią czy występowanie powikłań pooperacyjnych. Wsparciem dla organizmu może być specjalne żywienie medyczne. Czym jest ten rodzaj żywności? Jakie ma zalety? Kiedy zacząć je stosować?

  • Nowe wytyczne w sprawie przyjmowania witaminy B6. Jak teraz ją dawkować?

    Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności wydał opinię naukową dotyczącą nowego schematu dawkowania witaminy B6. Badania EFSA wpłynęły na decyzję Zespołu ds. Suplementów Diety, o czym poinformował Główny Inspektorat Sanitarny. Jaka jest obecnie dopuszczalna maksymalna dawka witaminy B6, która może znaleźć się w suplementach diety?

  • Probiotyki i prebiotyki – kiedy je stosować? Czy trzeba to robić cały czas?

    Zgodnie z definicją Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa oraz Światowej Organizacji Zdrowia probiotyki są żywymi mikroorganizmami, które przyjmowane w zalecanej i właściwej dawce przynoszą pozytywne rezultaty dla zdrowia gospodarza. Stosowanie probiotyków jest uznawane za bezpieczne i dobrze tolerowane.

  • Łupież w ciąży – przyczyny. Jak sobie radzić? Czym myć głowę?

    W okresie ciąży następuje szereg zmian w organizmie kobiety, np. zmiany hormonalne czy stres, które mogą prowadzić do pojawienia się łupieżu. Wówczas można rozpocząć samodzielną terapię poprzez stosowanie delikatnych dermokosmetyków o działaniu przeciwłupieżowym lub naturalnych metod, które mogą okazać się skuteczne i wystarczające. Jednak niekiedy pomimo stosowanych preparatów i kuracji przeciwłupieżowych problem nie znika. Należy wtedy skonsultować się z dermatologiem, znaleźć przyczynę choroby i dobrać właściwe leczenie.

  • Arginina – działanie, właściwości i efekty stosowania

    Arginina to aminokwas endogenny, którego najważniejszą rolą jest udział w syntezie tlenku azotu. Ma właściwości rozszerzające naczynia krwionośne i usprawniające przepływ krwi. Z tego względu korzystnie wpływa na funkcjonowanie serca i układu krążenia. Chętnie sięgają po nią również sportowcy oraz pacjenci z zaburzeniami erekcji. W jakich pokarmach znajduje się arginina? Kto powinien rozważyć jej suplementację i z jakimi potencjalnymi skutkami ubocznymi wiąże się przyjmowanie argininy?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.