Hipoalbuminemia – czym jest?

Co to są albuminy?

Aby dobrze zrozumieć patomechanizm hipoalbuminemii zacznijmy od odpowiedzi na pytania, co to są albuminy, za co odpowiada albumina oraz gdzie znajdują się albuminy. Albuminy to jedne z najważniejszych białek organizmu, produkowane są w wątrobie i odpowiadają za utrzymanie odpowiedniego ciśnienia onkotycznego we krwi. Stanowią one aż 55–65% białek osocza, co czyni je głównymi białkami osocza w organizmie.

Ponadto pełnią one również funkcję buforu osoczowego, czyli zapobiegają wahaniom pH krwi dzięki zdolności do wiązania zarówno z substancjami o charakterze kwaśnym, jaki i zasadowym. Odpowiadają także za transport niektórych substancji słabo rozpuszczalnych w osoczu krwi, np. kwasów tłuszczowych, pewnych hormonów (trójjodotyroniny, tyroksyny), jonów metali i mikroelementów (wapnia, magnezu, potasu) oraz niektórych leków (antybiotyków, barbituranów).

Co to jest hipoalbuminemia?

Hipoalbuminemia to obniżone stężenie w osoczu krwi wyżej opisanych białek – albumin. Jaki jest prawidłowy poziom albuminy we krwi? Ich prawidłowe stężenie we krwi wynosi 3,5 – 5,5 g/dl u osób dorosłych, 3,7 – 5,6 g/dl u dzieci i młodzieży pomiędzy 7 a 19 rokiem życia i 4,6 – 7,4 g/dl u noworodków i dzieci do 7 roku życia. Wartości te uzależnione są od płci, wieku oraz metody oznaczenia (mogą się one różnić pomiędzy laboratoriami), dlatego każdy wynik powinien zostać skonsultowany z lekarzem. Warto również wspomnieć o tym, że hipoalbuminemia nie jest chorobą samą w sobie, ale najczęściej objawem innych patologii obecnych w organizmie.

Hipoalbuminemia – przyczyny

Co powoduje niski poziom albumin? Możliwych przyczyn jest bardzo wiele, dlatego każdy wynik wskazujący na hipoalbuminemię powinien być skonsultowany z lekarzem, który na podstawie dokładnego wywiadu oraz badań dodatkowych będzie mógł określić przyczynę tego stanu.

Albuminy są produkowane w wątrobie, a co za tym idzie jedną z głównych przyczyn ich niedoboru są schorzenia wątroby prowadzące do niewydolności narządu, takie jak:

• marskość wątroby,
• niealkoholowe stłuszczenie wątroby,
• zapalenie wątroby (AIH, wywołane przez wirusy np. WZW typu B lub C),
• nowotwory wątroby.

Obniżone stężenie albumin może być również związane z ich nadmierną utratą z organizmu w przebiegu:

• chorób nerek ( zespołu nerczycowego, kłębuszkowego zapalenia nerek),
• enteropatii wysiękowej – zespołu objawów klinicznych związanych z utratą białka do światła jelita m.in. w przebiegu celiakii, choroby Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, biegunek,
• rozległych oparzeń skórnych poprzez uszkodzony naskórek,
• rozstrzenia oskrzeli, ropnia płuc lub ropniaka opłucnej przez produkcję dużej ilości ropy i śluzu.

Hipoalbuminemii możemy również spodziewać się w przebiegu:

• niedożywienia, kacheksji nowotworowej, jadłowstrętu psychicznego (anoreksji),
• sepsy,
• krwawienia,
• ciąży,
• przewodnienia,
• niewydolności serca,
• skrobiawicy.

W rzadkich przypadkach może być uwarunkowana genetycznie (analbuminemia), wtedy wątroba w ogóle nie produkuje albumin. Warto również wspomnieć, że hipoalbuminemia w zapaleniu trzustki, po oparzeniach z sepsą i w urazach wielonarządowych jest niekorzystnym czynnikiem rokowniczym.

Hipoalbuminemia – objawy

Objawy hipoalbuminemii w większości są dość niecharakterystyczne. W hipoalbuminemii obrzęki zlokalizowane w szczególności w obrębie dłoni i stóp, ale również w różnych jamach ciała (otrzewna – powiększenie obwodu brzucha, opłucna – duszności, problemy z oddychaniem, uczucie ciężkości w klatce piersiowej) występują najczęściej. Mogą towarzyszyć im:

• nudności, wymioty, utrata apetytu,
• żółtaczka, powiększenie wątroby – gdy przyczyną są schorzenia wątroby,
• osłabienie, zmęczenie,
• zanik tkanki podskórnej,
• suchość skóry.

Mogą również wystąpić symptomy choroby podstawowej będącej przyczyną obniżonego stężenia albumin we krwi.

Hipoalbuminemia – diagnostyka

Podstawową diagnostyką jest określenie stężenia albumin we krwi poprzez pobranie krwi żylnej na czczo (pacjent powinien spożyć ostatni posiłek co najmniej 8 godzin przed badaniem). Powinno się również wykonać badania dodatkowe, np. w postaci oznaczenia prób wątrobowych (AST, ALT) czy parametrów nerkowych w celu potwierdzenia lub wykluczenia potencjalnych przyczyn tego stanu.

Hipoalbuminemia – leczenie

Jak zwiększyć poziom albumin w przypadku wykrycia hipoalbuminemii? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. W hipoalbuminemii leki podawane są głównie w celu zwalczenia przyczyny powstałego stanu. Z tego powodu tak bardzo istotna jest odpowiednia diagnostyka wystąpienia obniżonego stężenia albumin, abyśmy mogli zadziałać przyczynowo.

Jeżeli przyczyną są choroby nerek należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem nefrologiem, który wdroży odpowiednie leczenie. Z kolei u osób niedożywionych możemy zastosować leczenie żywieniowe w postaci odpowiedniej diety uzupełniającej brakujące składniki, a w ciężkich przypadkach należy rozważyć możliwość żywienia pozajelitowego.

U chorych z ciężką postacią hipoalbuminemii prowadzącą do nasilonych objawów można rozważyć podanie ludzkich preparatów albumin. Jest to jednak tymczasowe działanie objawowe, które nie eliminuje problemu, a pozwala pomóc chorym w stanie zagrożenia życia (np. wstrząs septyczny czy rozległe oparzenia).