Fluoryzacja zębów – na czym polega zabieg?

Związki fluoru skutecznie zapobiegają rozwojowi próchnicy zębów mlecznych i stałych. Służą także do leczenia wczesnych zmian próchnicowych. Są rekomendowane przez Światową Organizację Zdrowia I Światową Federację Dentystyczną.

Fluoryzacja – co to za zabieg, jakie są wskazania?

Fluoryzacja w gabinecie dentystycznym polega na zastosowaniu preparatów zawierających związki fluoru w stężeniach wyższych niż dopuszczalne w preparatach do użytku domowego. Mogą mieć one postać lakierów, żeli lub pianek. Różnią się nie tylko formą preparatu, ale również stężeniem związków fluoru. Niektóre preparaty zawierają dodatkowe związki i substancje (fosfopeptyd kazeiny – amorficzny fosforan wapnia, ksylitol), zwiększające przeciwpróchnicze i naprawcze w stosunku do szkliwa, działanie fluoru.

Zabieg wskazany jest u osób z podwyższonym ryzykiem rozwoju próchnicy, a w szczególności u:

• dzieci
• pacjentów użytkujących aparaty ortodontyczne,
• osób z upośledzeniem umysłowym,
• osób z zaburzeniami wydzielania śliny,
• osób po radioterapii,
• u pacjentów z zaburzeniami odżywiania (anoreksja, bulimia),
• osób niebędących w stanie utrzymać dobrego poziomu higieny jamy ustnej,
• w przypadku nadwrażliwości zębów.

Fluoryzacja u dzieci – kiedy się ją wykonuje?

Aby ustalić wskazania do fluoryzacji profesjonalnej u dzieci, lekarz musi określić wysokość ryzyka próchnicy u danego dziecka. Możliwe jest to na podstawie przeprowadzonego z rodzicami wywiadu i badania dziecka. Można też wykonać badania dodatkowe, np. oznaczenie poziomu bakterii próchnicotwórczych w jamie ustnej dziecka i ocenę parametrów śliny, mówiących o jej zdolnościach buforowych. Należy pamiętać, że ryzyko próchnicy u danego dziecka nie jest wartością stałą i może zmieniać się w czasie. Zależy m.in. od poziomu higieny jamy ustnej, od rodzaju diety, częstotliwości wizyt w gabinecie dentystycznym, istniejących ubytków próchnicowych czy stosowania past do zębów z fluorem. Dlatego jest określane każdorazowo, podczas wizyty dziecka w gabinecie.

Fluoryzacja zębów mlecznych

U dzieci do 6 roku życia możliwe jest zastosowanie lakierów fluorkowych. Są one rekomendowane przy średnim ryzyku próchnicy dwa razy w roku (co 6 miesięcy), a przy wysokim 4 razy w roku (co 3 miesiące).

Fluoryzacja u dzieci powyżej 6 roku życia i u dorosłych

U dzieci powyżej 6 roku życia można użyć preparatów w postaci pianek i żeli. Przy niskim i średnim ryzyku próchnicy rekomendowane są one 2 razy w roku, przy wysokim – 4 razy w roku.

Jak wygląda zabieg fluoryzacji?

Aplikacja lakieru fluorkowego jest łatwa i szybka. Najpierw zęby zostają oczyszczone z osadów. Następnie osusza się je sprayem powietrznym i aplikuje lakier przy pomocy pędzelka. Po minucie pacjent może zamknąć usta i udać się do domu. Żele i pianki aplikowane są za pomocą specjalnych łyżek. Zabieg trwa kilka minut. Pacjent siedzi z pochylona do przodu głową. W ustach ma umieszczony ślinociąg, co zapobiega przypadkowemu połknięciu preparatu. Po zabiegu należy wypluwać ślinę przez 30 sekund.

Czy fluoryzacja może być szkodliwa? Zalety i możliwe skutki uboczne

Fluoryzacja profesjonalna jest skuteczną metodą zapobiegania próchnicy zębów. Lakiery fluorkowe wykazują się 37% skutecznością w redukcji próchnicy w zębach mlecznych i 43% w zębach stałych. Dla żeli skuteczność wynosi odpowiednio 21% i 28%. Badania wskazują, że połączenie stosowania past do zębów z fluorem i fluoryzacji kontaktowej daje najwyższy stopień redukcji próchnicy.

Lakiery fluorkowe, stosowane 2–4 razy w roku, są bezpieczną metodą zapobiegania próchnicy zębów. Badania potwierdzają, że nie powodują ani fluorozy (nadmiar fluoru) ani objawów ostrego zatrucia. Jeśli chodzi o żele i pianki, najważniejsze jest, aby pacjent nie połykał preparatu. Dlatego stosuje się je dopiero powyżej 6 roku życia.

Fluoryzacja – przeciwwskazania

Istnieje niewiele przeciwwskazań do miejscowej aplikacji związków. Należą do nich przede wszystkim:
•    astma oskrzelowa
•    zapalenie jamy ustnej
•    martwiczo-wrzodziejące zapalenie dziąseł
•    uczulenie na związki fluoru lub inne składniki preparatu

Ile kosztuje fluoryzacja i jak często można ją wykonać?

Wskazania do fluoryzacji profesjonalnej, jak i częstotliwość zabiegów ustalane są indywidualnie dla każdego pacjenta. Koszt zabiegu zależy od rodzaju użytego preparatu oraz miejscowości. Wiadomo, że ceny usług stomatologicznych kształtują się różnie na terenie całego kraju, ale zazwyczaj oscylują około 100 złotych. Należy pamiętać, że dzieciom i młodzieży do 18 roku życia przysługuje bezpłatne lakierowanie zębów, nie częściej niż raz na kwartał, w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia.

Jakie są zalecenia po zabiegu fluoryzacji?

Dokładne zalecenia po zabiegu fluoryzacji, w tym ile nie jeść, wydaje lekarz, w zależności od użytego preparatu.
Ogólne zasady dotyczące lakierów fluorkowych są następujące:

• nie należy jeść przez godzinę po zabiegu (najlepiej do 4 godzin)
• powstrzymać się od jedzenia pokarmów twardych
• nie szczotkować zębów przez 2–4 godziny. Najlepiej w ogóle nie myć zębów wieczorem w dniu zabiegu, tylko wypłukać usta wodą
• przez 24 godziny nie stosować płynów do płukania ust z fluorem