Nitkowanie zębów – jak prawidłowo nitkować zęby?

Wielu pacjentów bagatelizuje prosty zabieg, jakim jest nitkowanie zębów. Pozwala on szybko i skutecznie usunąć osad i resztki pokarmów z przestrzeni międzyzębowych, a tym samym zmniejsza ryzyko rozwoju próchnicy. Rodzice powinni nitkować zęby swoim dzieciom już po ukończeniu przez nie 5 roku życia. Nitki dentystyczne mogą być nasączone składnikami aktywnymi, dzięki którym będą wykazywać działanie np. przeciwpróchnicowe, przeciwbakteryjne lub wybielające.

1. Nitkowanie zębów – dlaczego warto, co daje ten zabieg?
2. Jak prawidłowo nitkować zęby, krok po kroku?
3. Nitkowanie zębów z aparatem – jak to robić?
4. Czym nitkować – jakie nici wybrać?
5. Co zamiast nitkowania zębów?

Nitkowanie zębów – dlaczego warto, co daje ten zabieg?

Nitkowanie zębów jest niezbędnym elementem codziennej higieny jamy ustnej. Włosie szczotki nie jest w stanie dotrzeć do powierzchni pomiędzy zębami, dlatego do ich oczyszczania należy używać nici dentystycznych lub szczoteczek międzyzębowych. Mycie zębów przy użyciu samej szczotki można porównać do umycia tylko połowy ciała. Jest ono przyczyną powstawania ubytków międzyzębowych i stanów zapalnych dziąseł.

Nitkowanie postrzegane jest przez wielu pacjentów jako czynność trudna, dlatego nie jest chętnie i regularnie wykonywane. Tymczasem mogą się go szybko nauczyć i wykonywać poprawnie nawet dzieci.

Do tego czasu nitkowanie wykonują rodzice. Od kiedy zatem nitkować zęby? Potrzeba oczyszczania przestrzeni międzyzębowych u dzieci pojawia się od ok. 5 roku życia. Ruch związany z wyrzynaniem się stałych szóstek, już na rok przed ich pojawieniem się w jamie ustnej, prowadzi do zamknięcia szpar między mleczakami bocznymi. Stwarza to konieczność ich oczyszczania za pomocą nici.

Jak prawidłowo nitkować zęby, krok po kroku?

1. Aby poprawnie wykonać czyszczenie przestrzeni międzyzębowych, należy oderwać kawałek nici o długości ok. 40–50 cm.
2. Na palce wskazujące obu dłoni zaplatamy nić tak, aby pomiędzy nimi znajdował się napięty kawałek o długości ok. 3–4 cm.
3. Następnie, pomagając sobie kciukami, wprowadzamy go w przestrzeń między dwoma zębami, schodząc poniżej punktu styku zębów.
4. Oczyszczamy osobno każdy ząb, prowadząc nić pionowo po jego powierzchni.
5. Najpierw delikatnie schodzimy nicią w stronę dziąsła i, napinając ją na zębie na kształt litery C, idziemy z powrotem. 
6. Nie wykonujemy ruchów piłujących, które mogą uszkodzić brodawkę dziąsłową.
7. Przewijamy nitkę tak, aby między palcami znalazł się czysty kawałek i powtarzamy czynność na drugim zębie.
8. Podobnie postępujemy w każdej kolejnej przestrzeni międzyzębowej.

W przypadku trudności technicznych, np. problemu ze zmieszczeniem się z nitką pomiędzy zębami tylnymi, można posłużyć się flosserem. Jest to specjalne trzymadełko z kawałkiem napiętej już nici dentystycznej. Należy pamiętać, że flossery jednorazowe służą do oczyszczania jednej przestrzeni, są więc nieekonomiczne. Alternatywą mogą być flossery elektroniczne, które same przewijają zużyty kawałek nici.

Nitkowanie zębów – przed czy po myciu?

Nitkowanie najlepiej wykonać przed szczotkowaniem zębów. Umożliwi to lepsze dotarcie aktywnym składnikom pasty do przestrzeni międzyzębowych. Dzięki temu wzmocni się przeciwpróchniczne czy przeciwbakteryjne działanie pasty.

Nitkowanie zębów z aparatem – jak to robić?

Okres leczenia ortodontycznego jest szczególnie wymagający pod względem przestrzegania zasad higieny jamy ustnej. Elementy aparatu ortodontycznego stanowią dodatkowe miejsca retencyjne, na których osadzają się resztki pokarmowe i płytka bakteryjna. Jeśli nie będą one regularnie i skutecznie usuwane, istotnie wzrasta ryzyko powstawania odwapnień szkliwa (białe plamy) oraz rozwoju stanów zapalnych dziąseł, które mogą manifestować się m.in. jako ich przerost oraz zanik.

Nitkowanie w trakcie leczenia ortodontycznego jest jednym z elementów codziennej higieny. Technicznie wygląda bardzo podobnie jak u pacjenta nieortodontycznego, a jedynie wymaga przełożenia nici pod metalowym łukiem aparatu stałego. W przypadku używania specjalnej nici ortodontycznej nie stanowi to żadnego problemu, gdyż jeden z jej końców jest specjalnie usztywniony. Cienkie odcinki nitki służą do oczyszczania ciasnych przestrzeni, a te gąbczaste do nitkowania szpar.

Czym nitkować – jakie nici wybrać?

Nici, podobnie jak pozostałe akcesoria do higieny jamy ustnej, powinny być dobrane przez lekarza lub higienistkę stomatologiczną. Szczególnie dotyczy to pacjentów z uzupełnieniami protetycznymi, implantami i noszącymi aparaty ortodontyczne. Są to elementy wymagające specjalnej higieny ze względu na trudniejszy dostęp i łatwe kumulowanie się płytki na ich powierzchni. Nici przeznaczone do ich oczyszczania składają się zwykle z 3 części: sztywnego końca, umożliwiającego umieszczenie nici w pożądanym miejscu, gąbczastej części czyszczącej i zwykłej nitki. Ważne jest, aby pacjent wiedział, jak się nimi posługiwać w konkretnych miejscach w jamie ustnej.

Standardowe nici dentystyczne dostępne są w szerokim asortymencie. Zależnie od potrzeb i upodobań można wybrać:

• nici woskowane i niewoskowane,
• białe i kolorowe,
• okrągłe na przekroju i taśmy dentystyczne,
• smakowe i pozbawione smaku,
• pęczniejące w kontakcie ze śliną i niezmieniające swojej objętości,
• przeznaczone do ciasnych bądź szerokich przestrzeni.

Dodatkowo nici mogą być wysycone aktywnymi składnikami, dzięki którym będą wykazywać dodatkowe działanie, np. przeciwpróchnicowe (fluor, ksylitol) czy przeciwbakteryjne (chlorheksydyna).

Co zamiast nitkowania zębów?

Do oczyszczania przestrzeni międzyzębowych można używać nici dentystycznych lub szczoteczek międzyzębowych. Wybór uzależniony jest m.in. od szerokości samych przestrzeni oraz stanu dziąseł. Najlepiej, jeśli wyboru dokona lekarz dentysta opiekujący się pacjentem lub higienistka stomatologiczna. Pacjenci mogą zdecydować się także na niciowykałaczki – to wykonany z plastiku przyrząd, który z jednej strony ma przymocowany fragment napiętej nici dentystycznej, a z drugiej wykałaczkę. Są to produkty jednorazowego użytku.

Dla pacjentów periodontologicznych pierwszym wyborem są szczoteczki międzyzębowe. W tej grupie wszystkie elementy składające się na codzienną higienę muszą być dobrane przez lekarza periodontologa i podlegać modyfikacji w zależności od fazy leczenia.

Należy dodać, że irygatory nie zastępują nici ani szczoteczek międzyzębowych. Mogą być zalecone u niektórych pacjentów jako dodatkowy element higieny.