Zmiana próchnicowa na zębie
Barbara Chmielewska

Próchnica wtórna – czym jest i jak się objawia?

Bardzo częstym problemem stomatologicznym, zarówno u dzieci, jak i dorosłych, jest próchnica wtórna. To proces, w którym zmiany próchnicowe powstają wokół poprzednich ubytków wypełnionych plombą. Warto wiedzieć, jak zapobiegać tego typu zmianom, oraz jaka jest w tym kontekście dobroczynna rola fluoru. 

Próchnica wtórna (określana przez pacjentów jako próchnica pod plombą czy nieszczelna plomba) to próchnica występująca wokół istniejących już wypełnień. Oznacza to, że proces próchnicowy zaczyna rozwijać się przy brzegu wypełnienia. Badania pokazują, że jest ona przyczyną wymiany aż 60 proc. wypełnień u dorosłych i 70 proc. wypełnień u dzieci. Ubytek twardych tkanek zęba jest coraz większy,  co osłabia ząb i naraża na złamanie. Kluczowe jest więc zapobieganie rozwojowi próchnicy wokół istniejących wypełnień.

Jakie są przyczyny próchnicy wtórnej?

Na rozwój próchnicy pierwotnej, jak i wtórnej mają wpływ te same czynniki. Badania pokazują, że flora bakteryjna izolowana z pierwotnych ubytków próchnicowych nie różni się od tej, która jest wykrywana z obrzeża wypełnienia w przypadku próchnicy wtórnej. Bakterie próchnicotwórcze, które zasiedlą szczelinę pomiędzy zębem a wypełnieniem, mogą spowodować powstanie próchnicy wtórnej. Stąd kluczowa rola higieny jamy ustnej w jej zapobieganiu. Należy dwa razy dziennie szczotkować zęby, aby zapobiec odkładaniu płytki bakteryjnej na powierzchni zębów, w tym wokół istniejących wypełnień.

Drugim kluczowym czynnikiem jest wysoka podaż cukru, będącego substratem dla baterii. Dieta bogata w cukry jest czynnikiem ryzyka rozwoju próchnicy. Produktem metabolizmu glukozy i fruktozy w płytce bakteryjnej są kwasy uszkadzające szkliwo. Cukry powodują też zmianę składu mikroflory jamy ustnej, sprzyjając zasiedlaniu jej przez bakterie próchnicotwórcze. Ważne jest nie tylko ilość, ale i częstość spożywania cukrów.

Należy pamiętać, że wysoki potencjał próchnicotwórczy mają nie tylko słodycze, ale i m.in. napoje gazowane, soki owoce, słodzone produkty owocowe i mleczne.

Jakie objawy daje próchnica wtórna?

Próchnica wtórna może manifestować się jako:

  • plama próchnicowa  najczęściej biała, matowa plama w sąsiedztwie istniejącego wypełnienia
  • przebarwienie obrzeży istniejącego wypełnienia (przebarwienie wokół plomby)
  • przebarwienie tkanek zęba wokół wypełnienia
  • szczelina pomiędzy wypełnieniem a tkankami zęba
  • widoczny ubytek w sąsiedztwie wypełnienia
  • utrata części dotychczasowego wypełnienia
  • utrata całego dotychczasowego wypełnienia

Powiązane produkty

Jak się stwierdza próchnicę wtórną?

Diagnostyka próchnicy wtórnej nie jest łatwa i należy do lekarza dentysty. Nie każda biała czy ciemna plama na zębie w sąsiedztwie wypełnienia, nie każda szczelina i nie każde przebarwienie wokół wypełnienia oznaczać będzie próchnicę. Szczególnie trudno ocenić stan zęba wokół wypełnień amalgamatowych. Spowodowane jest to brakiem przylegania tego rodzaju wypełnień do tkanek zęba, przebarwianiem okolicy wypełnień przez produkty korozji amalgamatu oraz odbiciem światła od amalgamatu.

Zapobieganie próchnicy wtórnej

Próchnica wtórna, podobnie jak pierwotna, jest chorobą wieloczynnikową. Jednym z głównych czynników są bakterie próchnicotwórcze, m.in. Streptococcus mutans. Bakterie te fermentują węglowodany dostarczane z pożywieniem do kwasów, mających potencjał niszczenia twardych tkanek zęba. Bakterie kumulują się w płytce nazębnej, której formowanie rozpoczyna się już w kilka minut po umyciu zębów. Dla zapobiegania rozwojowi próchnicy istotne jest więc regularnie, dwa razy dziennie oczyszczanie zębów przy użyciu szczoteczki i pasty z fluorem.

Przestrzenie międzyzębowe należy czyścić za pomocą nitki dentystycznej lub szczoteczek międzyzębowych. Nie wolno zapominać o higienie języka, który jest również kolonizowany przez paciorkowce próchnicotwórcze. Dodatkowo niezwykle ważne jest ograniczenie ilości i częstości spożywanych cukrów.

Zobacz ofertę past z fluorem dostępnych na DOZ.pl

Rola fluoru przy zapobieganiu próchnicy wtórnej

Fluor ma działanie kariostatyczne. Powoduje m.in. obniżenie liczby bakterii próchnicotwórczych w płytce nazębnej, hamowanie aktywności metabolicznej bakterii oraz sprzyja procesom remineralizacji. Pełni więc dużą rolę w zapobieganiu próchnicy zarówno pierwotnej, jak i wtórnej. Głównym źródłem fluoru w jamie ustnej jest pasta do zębów oraz płukanki z fluorem stosowane do codziennej higieny jamy ustnej. Istnieją również materiały do wypełniania ubytków zębowych, zawierające w swoim składzie związki fluoru. Po ich założeniu odnotowywano zwiększenie poziomu fluorków w ślinie utrzymujące się przez różny okres czasu, w zależności od rodzaju zastosowanego materiału.

Częste dostarczanie małej ilości fluorków do śliny hamuje rozwój próchnicy i nasila procesy remineralizacji. W badaniach doświadczalnych uzyskiwano zmniejszenie rozwoju próchnicy wtórnej na powierzchni zęba sąsiadującej z wypełnieniem uwalniającym fluor aż o 40-60 %.

Jak się leczy próchnicę wtórną?

Postępowanie lecznicze, w zależności od sytuacji klinicznej może obejmować:

  • obserwację zmiany, z wyznaczeniem terminu wizyty kontrolnej
  • naprawę wypełnienia
  • wymianę wypełnienia.

Pacjenta należy pouczyć co do konieczności utrzymywania dobrej higieny jamy ustnej, ograniczenia ilości spożywanych cukrów oraz stosowania past i płukanek z fluorem.

  1. J. Bagińska, Cukier i słodziki w próchnicy zębów, Stomatologia po Dyplomie", 2019, 05.
  2. U. Kaczmarek, Uwalnianie fluorków z materiałów do wypełnień a próchnicą wtórna, Dent. Med. Probl." 2005, 40, 2, 333-340.
  3. I. Stróżycka, M. Wróblewska, A. Wierciński, Próchnica wtórna - wybrane aspekty, Stomatologia po Dyplomie", 2015, 12.
  4. A. Wójtowicz A. Malm, Mikrobiologiczne podłoże próchnicy w aspekcie jej profilaktyki. Mikrobiologia", 2009, tom 65, nr 5.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zawał serca – objawy, przyczyny, rozpoznanie, zapobieganie

    Zawał serca to jedna z głównych przyczyn zgonów wśród Polaków. Najbardziej charakterystyczny objaw zawału serca – silny, narastający ból w klatce piersiowej, utrzymujący się dłużej niż 20 minut – jest pilnym wskazaniem do wezwania pomocy medycznej.

  • Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny, objawy, leczenie

    Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą, powodującą znaczne pogorszenie jakości życia. Początek choroby ma charakter skryty i przebiega skąpoobjawowo, utrudniając postawienie prawidłowego rozpoznania. Chorzy w toku trwania choroby często wymagają interwencji chirurgicznej z powodu powikłań jelitowych. Jak wygląda diagnostyka i terapia osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna? Zapraszamy do zapoznania się z treścią artykułu.

  • Ortoreksja – na czym polega? Skutki, objawy i leczenie obsesji na punkcie zdrowego żywienia

    Ortoreksja jest zaburzeniem odżywiania, które polega na obsesji na punkcie zdrowego żywienia. Osoba cierpiąca na ortoreksję stopniowo zmienia nawyki żywieniowe po to, by jej dieta była idealna dla zdrowia. Niestety, ortorektyk nigdy nie osiąga pożądanej poprawy menu, a przez ciągłą eliminację nawet całych grup produktów zaczyna chorować. Jak rozpoznać ortoreksję i w jaki sposób ją leczyć?

  • Reumatyzm – przyczyny, objawy, leczenie chorób reumatycznych. Fizjoterapia przy reumatyzmie

    Reumatyzm to potoczna nazwa grupy schorzeń o podłożu zapalnym, która obejmuje choroby mięśni, stawów i kości. Najczęściej występujące objawy chorób reumatycznych to ból i obrzęk stawów, sztywność, ograniczenie ich ruchomości. Nieleczony reumatyzm może doprowadzić do znacznego ograniczenia sprawności. Jak wygląda rehabilitacja w schorzeniach reumatoidalnych?

  • Osteoporoza – przyczyny, objawy, badania, leczenie, rehabilitacja, zapobieganie zmianom osteoporotycznym

    Osteoporoza to choroba metaboliczna kości, która polega na stopniowym zaniku masy kostnej. Na skutek obniżenia gęstości mineralnej kości dochodzi do osłabienia ich struktury, co objawia się zwiększoną podatnością na złamania. Na zachorowanie narażone są przede wszystkim osoby starsze, szczególnie kobiety w wieku okołomenopauzalnym, choć na osteoporozę mogą cierpieć także mężczyźni, a nawet dzieci. Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia zmian osteoporotycznych?

  • Szpiczak mnogi – przyczyny, objawy, leczenie

    Szpiczak mnogi należy do chorób krwi i szpiku kostnego. Chociaż nie ustalono dotychczas konkretnych przyczyn tej dolegliwości, tak bez wątpienia można powiedzieć, że do jej rozwoju przyczyniają się długotrwałe infekcje bakteryjne lub wirusowe, promieniowanie jonizujące i narażenie na szkodliwe substancje chemiczne. Jak wyglądają nowoczesne sposoby leczenia szpiczaka, jakie są rokowania i czy podczas wizyty u lekarza pierwszego kontaktu można dokonać wstępnej diagnozy tej choroby?

  • Rak trzustki – przyczyny, objawy, diagnostyka, rokowania, leczenie

    Rak trzustki jest jednym z nowotworów, które przez długi czas nie dają żadnych dolegliwości, a pierwsze symptomy są niespecyficzne. Wśród początkowych objawów raka trzustki wymienia się m.in. ogólne osłabienie, nudności, szybkie uczucie sytości czy tłuszczowe stolce. Jak wygląda jego leczenie?

  • Lobotomia – czym jest? Jak wyglądała? Dlaczego już się jej nie praktykuje?

    Lobotomia to jedna z najbardziej kontrowersyjnych technik chirurgicznych w historii medycyny. Chociaż z dzisiejszej perspektywy wydaje się to nie do uwierzenia, ten niezwykle inwazyjny i wiążący się z wielkim ryzykiem zabieg był swego czasu bardzo popularny.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij