Rzeżucha – wartości odżywcze i właściwości. Czy jest zdrowa?
Karolina Dereń

Rzeżucha – wartości odżywcze i właściwości. Czy jest zdrowa?

Zielona rzeżucha nie tylko powinna stanowić estetyczny wystrój świątecznego stołu. Ze względu na jej właściwości lecznicze oraz zawartość witamin powinna na stale gościć w codziennym menu. Na co pomoże rzeżucha? Do czego ją dodawać, co można z niej zrobić? Jak wyhodować ją w domu? Podpowiadamy.

  1. Rzeżucha – charakterystyka rośliny 
  2. Rzeżucha – wartości odżywcze i witaminy
  3. Rzeżucha i jej związki aktywne – jakie ma właściwości lecznicze? Na co pomoże? 
  4. Zastosowanie rzeżuchy w kuchni – jak jeść, do czego dodawać? 
  5. Zastosowanie rzeżuchy w kosmetyce 
  6. Jak wyhodować rzeżuchę? 

Rzeżucha powszechnie kojarzona jest z wiosną, tradycyjnie hodowana na krótko przed Świętami Wielkanocnymi. Rzeżucha posiada ciekawy, lekko ostry smak. Jest nie tylko bardzo smaczna, stanowi wiosenną ozdobę, ale posiada też ciekawe właściwości zdrowotne.  

Rzeżucha – charakterystyka rośliny 

Rzeżucha, rzeżucha ogrodowa, a dokładniej pieprzyca siewna (Lepidium sativum) to gatunek rośliny jednorocznej z rodziny kapustowatych (Brassicaceae). Roślina ta pochodzi z Egiptu oraz Azji Południowo-Zachodniej. Obecnie uprawiana jest w wielu miejscach na świecie: w Europie, Indiach, Ameryce Północnej. Siewki pieprzycy siewnej spożywane są powszechnie jako warzywo. Posiadają ciekawy, lekko pikantny smak. Pieprzyca siewna nie jest rośliną o dużych wymaganiach, a jej kiełki z łatwością można wyhodować w domowych warunkach. 

Powiązane produkty

Zwyczajowa nazwa „rzeżucha” jest trochę myląca, ponieważ odnosi się ona do odrębnego rodzaju roślin, który we florze Polski obejmuje gatunki takie jak na przykład: rzeżucha łąkowa, rzeżucha gorzka, rzeżucha leśna.

Rzeżucha – wartości odżywcze i witaminy

W 100 g rzeżuchy (przy czym, warto wziąć pod uwagę, że rzeżucha jest bardzo lekka, jej garść to około 10 g) znajduje się 5,5 g węglowodanów, 2,6 g białka, 0,7 g tłuszczu, 1,1 g błonnika. Kaloryczność rzeżuchy to około 32 kcal (w 100 g). Jeżeli chodzi o witaminy, rzeżucha zawiera witaminę A oraz C, które są cennymi dla zdrowia przeciwutleniaczami. Oprócz tego witamina A niezbędna jest w procesie widzenia, wpływa na prawidłowe funkcjonowanie i wygląd skóry, natomiast witamina C odpowiada m.in. za syntezę kolagenu oraz zwiększa przyswajalność żelaza. W rzeżusze znajdziemy również witaminę K, która jest nam niezbędna w procesie tworzenia czynników krzepnięcia krwi, ma również pozytywny wpływ na mineralizację kości. Rzeżucha zawiera ponadto witaminę E, witaminy z grupy B oraz składniki mineralne takie jak potas, magnez, wapń, fosfor i żelazo.  

Rzeżucha i jej związki aktywne – jakie ma właściwości lecznicze? Na co pomoże? 

Rzeżucha zasługuje na uwagę przez obecność cennych, korzystnych dla zdrowia składników mineralnych i witamin, a przede wszystkim przeciwutleniaczy (antyoksydantów), które pomagają w ochronie organizmu przed stresem oksydacyjnym, rozwojem wielu chorób cywilizacyjnych np. chorób sercowo-naczyniowych oraz wpływają na spowolnienie procesów starzenia.

W rzeżusze oraz innych warzywach kapustnych (należą do nich np. kapusta biała, kapusta czerwona, kapusta pekińska i kapusta włoska, kalafior, brokuły, brukselka) obecne są związki o nazwie glukozynolany. Związki te wykazują właściwości przeciwnowotworowe. Największa zawartość glukozynolanów znajduje się w warzywach świeżych; ich poziom ulega obniżeniu wraz z czasem przechowywania. Zmniejszenie zawartości glukozynolanów następuje również pod wypływem rozdrabniania, największe straty natomiast związane są z procesem gotowania. Regularne spożywanie produktów zawierających glukozynolany może wiązać się z profilaktyką m.in. raka piersi, raka prostaty, raka żołądka.  

ZIOŁA

PRODUKTY NA NIESTRAWNOŚĆ

ZDROWA ŻYWNOŚĆ

Zastosowanie rzeżuchy w kuchni – jak jeść, do czego dodawać? 

Rzeżucha tradycyjnie używana jest do przystrojenia wielkanocnego stołu. Niemniej jednak warto wykorzystać także inne zalety rzeżuchy. Rzeżucha posiada przyjemny, ostro-kwaśny smak. Dzięki temu może stanowić dobry zamiennik soli oraz być dodatkiem do wielu potraw. Rzeżucha świetnie pasuje do jajek ugotowanych na twardo oraz faszerowanych. Jest ciekawym dodatkiem do pieczonych muffin jajecznych, mięs, kanapek oraz sprawdzi się jako składnik past do pieczywa (np. klasycznej pasty jajecznej lub z dodatkiem fety, awokado czy suszonych pomidorów). Rzeżuchę można dodawać do sałatek, a także używać jej do posypywania zup oraz ziemniaków. Rzeżuchę można dodawać do tak popularnego zwłaszcza wiosną, twarożku z rzodkiewką. Mniej oczywiste zastosowanie rzeżuchy, które nadal będzie się dobrze sprawdzać, to posypywanie nią dań z kaszy, ryżu czy makaronu oraz różnego rodzaju zapiekanek.

Co jeszcze można zrobić z rzeżuchy? Z rzeżuchy można przygotować zielone pesto, a nawet zupę krem. Smacznych zastosowań dla rzeżuchy oraz przepisów z jej udziałem jest bardzo wiele, więc warto używać jej nie tylko jako wiosennej ozdoby.  

Zastosowanie rzeżuchy w kosmetyce 

Ze względu na zawartość wielu cennych składników regularne spożywanie rzeżuchy może wpłynąć na polepszenie stanu skóry i włosów. Wiele osób oprócz spożywania rzeżuchy decyduje się na jej wykorzystanie w formie naturalnego kosmetyku. Popularnym sposobem jest przygotowanie soku z rzeżuchy, poprzez rozdrobnienie listków z dodatkiem niewielkiej ilości wody (np. za pomocą moździerza lub blendera), a następnie przesączenie otrzymanej papki przez gazę. W takiej postaci sok z rzeżuchy stosowany jest jako wzmacniająca płukanka do włosów lub po zmieszaniu z miodem – jako łagodzący kosmetyk na skórę twarzy.  

Jak wyhodować rzeżuchę? 

Do samodzielnego wyhodowania rzeżuchy w domu zachęcają nie tylko kwestie zdrowotne związane z łatwym dostępem do świeżej rośliny, która zawiera dużą ilość cennych składników, ale również jej ciekawy smak oraz niskie koszty i łatwość uprawy.  

Uprawę rzeżuchy należy zacząć od zakupienia nasion. Gdzie można kupić nasiona rzeżuchy? Przed Wielkanocą rzeżucha łatwo dostępna jest zarówno w sklepach spożywczych, jak i ogrodniczych. 

Po zakupie nasion należy wybrać odpowiedni pojemnik. Najlepiej, aby był on płaski. Może to być talerzyk lub niezbyt głęboka miseczka. Ciekawym pomysłem jest również zasadzenie rzeżuchy w skorupach jajek. Kolejnym krokiem jest przygotowanie podłoża. Rzeżuchę najczęściej wysiewa się na wacie bądź gazie. Spotkać się można również z wysiewaniem rzeżuchy na ręczniku papierowym, a nawet na płatkach kosmetycznych. Dno pojemnika należy wyłożyć wybranym podłożem, np. watą, a następnie zwilżyć je wodą. Na tak przygotowanym podłożu należy wysiać nasiona gęsto i równomiernie, pilnując, aby nie zachodziły na siebie.  

Nasiona należy zwilżyć wodą (wygodnie będzie użyć do tego spryskiwacza), po czym pojemnik ustawić w ciepłym i jasnym miejscu. Ważne, aby codziennie podlewać nasiona tak, aby podłoże było wilgotne, tutaj również sprawdzi się spryskiwacz. Należy pamiętać, aby nie dopuścić ani do suchości podłoża, ani do nadmiaru wody w podłożu. I to wszystko, teraz pozostaje nam czekać, aż rzeżucha wyrośnie. A jak długo? Po około 5–7 dniach od zasiania rzeżucha powinna być już gotowa do spożycia.  

  1. E. Cieślik, I. Cieślik, M. Borowski, Charakterystyka właściwości prozdrowotnych glukozynolanów, “Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych”, nr 588 2017. 
  2. S. Doke, M. Guha, Garden cress (Lepidium sativum L.) Seed - An Important Medicinal Source: A Review, “Journal of Natural Product and Plant Resources”, nr 4 (1) 2014. 
  3. M. Jarosz, Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, Warszawa 2020. 
  4. A. Wawrzyniak, M. Krotki, B. Stoparczyk, Właściwości antyoksydacyjne owoców i warzyw, “Medycyna Rodzinna” nr 1 2011. 
  5. J. Zalega, D. Szostak-Węgierek, Żywienie w profilaktyce nowotworów. Część I. Polifenole roślinne, karotenoidy, błonnik pokarmowy, “Problemy Higieny i Epidemiologii”, nr 94 (1) 2013. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wielkanoc dla alergików: bez mleka, jaj i pszenicy

    Nietolerancje pokarmowe dają się szczególnie we znaki podczas świąt. Osoby nietolerujące laktozy, a więc mleka i jego przetworów, muszą zapomnieć o tradycyjnym serniku, bezglutenowcy nie zjedzą żurku, zaś uczuleni na jaja zostaną zmuszeni obyć się bez koronnej, wielkanocnej potrawy. Czym zastąpić żelazne pozycje ze świątecznego menu?

  • Chrzan i ćwikła – wielkanocne trawienie pod kontrolą

    Chrzan i ćwikła to niemalże symbol Świąt Wielkanocnych. Nie może ich zabraknąć na naszych stołach – nie tylko ze względu na tradycję. Doskonale wpływają też na trawienie.

  • Jajka – superfood czy bomba cholesterolowa?

    Jajka od dawna budzą zainteresowanie zarówno wśród specjalistów ds. żywienia, jak i osób dbających o to, co znajduje się na ich talerzu. Wynika to z kilku powodów, a jednym z nich jest kontrowersja związana z wpływem jajek na poziom cholesterolu. Przez wiele lat uznawano je za potencjalnie niezdrowe dla serca, ale współczesne badania coraz częściej obalają ten pogląd.

  • Ile jajek możemy zjeść w Święta?

    Jajka to nieodłączny element tradycji świątecznej, mają dla nas szczególne znaczenie w okresie wielkanocnym. Zajmują pierwsze miejsce na stołach, stanowią podstawę różnorakich potraw, a ponadto zawierają wiele cennych składników odżywczych. Nie zapominajmy, że nadmiar wszystkiego szkodzi. Ile jajek zatem można zjeść w święta, aby nie było to szkodliwe dla naszego zdrowia?

  • Naturalne sposoby barwienia jaj

    Wielkanoc przede wszystkim kojarzy się z pisankami (mają liczne wzorki i malunki) oraz kraszankami (barwione są na jeden kolor) - nie może ich zabraknąć w koszyku ze święconką, jak i w wystroju stołu nakrytego do świątecznego śniadania.

  • Uzupełniamy witaminy

    Sezon jesienno-zimowy to czas kiedy nasz organizm musi przystosować się do małej ilości słońca oraz walczyć z szalejącymi różnego typu wirusami. Zmiany pogodowe potęgują na dodatek apatię i znużenie. Jak więc przeciwdziałać takiemu przemęczeniu?

  • Przejedzenie – jak go uniknąć? Co robić, gdy zjemy za dużo? Objawy przepełnionego żołądka

    Jak poradzić sobie z przejedzeniem nie tylko od święta? Co warto zastosować, by szybciej uporać się z dokuczliwymi objawami towarzyszącymi przepełnionemu żołądkowi, jak wzdęcia, ból brzucha, zgaga, a nawet biegunka czy wymioty? Podpowiadamy.

  • Jedno jajko dziennie nie zwiększa ryzyka zawału

    Jajka w diecie są traktowane z pewną rezerwą, ponieważ przypisuje się im zwiększanie poziomu cholesterolu, a co za tym idzie potencjalnego ryzyka zapadnięcia na schorzenia układu sercowo-naczyniowego. Najnowsze badania naukowców z Finlandii sugerują, że bez większych obaw zjadać można umiarkowane, dzienne ilości cholesterolu będące równowartością jednego jaja.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl