Drgawki gorączkowe – przyczyny, rodzaje, postępowanie

Drgawki gorączkowe pojawiają się najczęściej u dzieci, są bowiem reakcją niedojrzałego jeszcze układu nerwowego na znacznie podwyższoną temperaturę ciała. Jak postępować w przypadku wystąpienia drgawek gorączkowych u dziecka? Czy drgawki gorączkowe mogą się powtarzać i czy świadczą o zwiększonym ryzyku pojawienia się padaczki?

Czym są drgawki gorączkowe?

Drgawki gorączkowe to napady drgawek z towarzyszącą im gorączką, które występują u dzieci pomiędzy 6 miesiącem a 5 rokiem życia, u których wykluczono ostrą chorobę ośrodkowego układu nerwowego. Zdarza się, że epizody drgawek gorączkowych pojawiają się też u starszych dzieci, jednak najczęściej są one obecne w wymienionym powyżej przedziale wiekowym. Drgawki gorączkowe są częstsze u chłopców niż u dziewczynek.

Drgawki gorączkowe – przyczyny

Przede wszystkim wpływ na powstanie drgawek gorączkowych u dziecka ma stopień zwyżki temperatury ciała, jak również wiek dziecka – im dziecko młodsze, tym jego ośrodkowy układ nerwowy jest mniej dojrzały i tym samym ryzyko rozwoju u niego drgawek gorączkowych wzrasta. Ponadto wpływ na rozwój drgawek gorączkowych u dzieci mają także w dużej mierze predyspozycje genetyczne, w niektórych rodzinach, w których obecne były drgawki gorączkowe, stwierdzono sprzężenie cechy z markerami na chromosomach 8 i 9.

Drgawki gorączkowe u dzieci – rodzaje 

Drgawki gorączkowe mogą przebiegać pod postacią napadów prostych i złożonych, które różnią się między sobą nie tylko obrazem klinicznym, ale również rokowaniem i postępowaniem klinicznym. Zdecydowana większość wszystkich napadów drgawek gorączkowych to napady proste. Mają one postać jednorazowych, krótkotrwałych drgawek uogólnionych, zwykle o charakterze toniczno-klonicznym. 

Jeśli zaś chodzi o napad drgawek złożonych, to przebiega on w zupełnie inny sposób. Przed wszystkim ma on charakter drgawek ogniskowych (nie drga wówczas całe ciało dziecka, a jedynie wybrany element, np. ręce czy nogi). Poza tym drgawki złożone trwają też zdecydowanie dłużej niż drgawki proste – czas ich trwania wynosi bowiem zawsze powyżej 15 min. Dodatkowo drgawki złożone mają też tendencję do nawrotów, zwykle kolejny ich napad będzie obecny w przeciągu 24 godzin. 

Ryzyko nawrotu drgawek gorączkowych jest tym większe, im młodsze jest dziecko w czasie wystąpienia pierwszego napadu drgawek gorączkowych.

Drgawki gorączkowe u dzieci – diagnostyka

Przede wszystkim dziecko, u którego obecne były drgawki gorączkowe, powinno zostać zbadane przez lekarza neurologa, aby dzięki temu można było wykluczyć inne przyczyny drgawek, przede wszystkim chodzi tu o wykluczenie zapalenia opon mózgowo–rdzeniowych. Poza tym dziecko powinno mieć pobraną krew do badań laboratoryjnych: morfologii krwi, elektrolitów oraz białka CRP i prokalcytoniny, czyli wskaźników stanu zapalnego, dzięki którym będzie można już z całą pewnością zdiagnozować infekcję i jej charakter – czy jest to infekcja wirusowa czy też bakteryjna. Po badaniu przez lekarza neurologa zapada też zazwyczaj decyzja o tym, czy nie ma konieczności wykonania tomografii komputerowej głowy, aby wykluczyć ewentualne inne przyczyny drgawek, przede wszystkim chodzi o ewentualną obecność guza. Zwykle natomiast neurolog nie zaleca wykonywania dziecku EEG – pojedyncze badanie bowiem, w czasie trwania infekcji, ma ograniczoną wartość diagnostyczną – wykonane wkrótce po incydencie drgawek zazwyczaj i tak wykazuje ono zmiany uogólnione będące wynikiem niedotlenienia spowodowanego przez same drgawki.

Drgawki gorączkowe a rozwój padaczki

W przypadku prostych drgawek gorączkowych rokowanie co do rozwoju u dziecka padaczki jest bardzo dobre i tak naprawdę nie różni się ono od tzw. ryzyka populacyjnego, czyli ryzyka, które jest obecne u dzieci, u których nigdy nie doszło do epizodu drgawek gorączkowych (zaledwie około 1 proc.) W przypadku natomiast drgawek złożonych ryzyko rozwoju epilepsji u dziecka jest wyższe i wynosi ono około 8 proc.

Drgawki gorączkowe u dzieci – leczenie

W przypadku drgawek gorączkowych powinno się działać zarówno doraźnie, jak i długofalowo.

W przypadku zaś działania długofalowego u dzieci, u których w przeszłości stwierdzono napad drgawek gorączkowych, przede wszystkim należy przykładać wielką wagę do tego, aby nie dopuścić do wzrostu temperatury ciała powyżej 38 st. C. Dlatego też u maluchów, u których obecne był drgawki gorączkowe, kiedy tylko zaczyna pojawiać się infekcja, a temperatura ciała zaczyna narastać, rodzice od razu powinni włączać leki przeciwgorączkowe i ewentualnie schładzać dziecko po to, aby nie dopuścić do nadmiernego wzrostu gorączki. Poza tym rodzice w takiej sytuacji powinni już być zaopatrzeni we wlewki z diazepamu, które może przepisać pediatra w poradni POZ. Dzięki temu w sytuacji, kiedy pomimo obniżania temperatury ciała i tak dojdzie u dziecka do rozwoju drgawek gorączkowych, rodzice sami będą mogli przerwać ich napad bez konieczności wzywania pogotowia ratunkowego, które będzie można wezwać do dziecka już na spokojnie, po opanowaniu napadu.