Ból głowy u dziecka – co go powoduje? Co podawać dzieciom, gdy boli je głowa?

Ból głowy jest częstą dolegliwością występującą u dzieci i młodzieży. Obecnie wyróżnia się wiele przyczyn bólu głowy u dzieci, poczynając od błahych takich jak zmęczenie i nieprawidłowy styl życia, a kończąc na zagrażających życiu guzach mózgu czy krwiakach powstających po urazach. W postawieniu trafnej diagnozy i zaleceniu dalszego leczenia bardzo ważny jest wywiad dotyczący okoliczności wystąpienia bólu oraz towarzyszących mu objawów takich jak wymioty, zaburzenia świadomości wzroku lub mowy, zawroty głowy, zaburzenia równowagi oraz drgawki. Należy pamiętać, że każdy przypadek nagłego, silnego bólu głowy u dziecka bez uchwytnej przyczyny powinien być skonsultowany z lekarzem.  

Ból głowy u dziecka – przyczyny

Bóle głowy należą do częstych dolegliwości zgłaszanych przez dzieci i młodzież. Przyczyn bólu głowy jest bardzo dużo, dlatego istotna jest obserwacja nasilenia bólu, okoliczności jego wystąpienia oraz objawów towarzyszących takich jak wymioty, zaburzenia widzenia, uraz poprzedzający ból głowy czy utrata przytomności.  

Do najczęstszych przyczyn bólu głowy u dzieci należą: 

• styl życia, zwłaszcza, picie małej ilości wody, niewystarczająca ilość snu, spędzanie dużej ilości czasu przed ekranem telewizora, komputera czy telefonu, zbyt mała aktywność fizyczna, nieprawidłowa dieta, sytuacje stresowe,
• wady wzroku – ból głowy najczęściej występuje popołudniu lub wieczorem,
• stres – dziecko zazwyczaj lokalizuje ból głowy w okolicy czołowej, potylicznej lub skroniowej; ból występuje po stresowych sytuacjach w domu lub szkole, 
• infekcje – ból głowy często występuje w trakcie infekcji, którym towarzyszy katar, gorączka, kaszel np. w zapaleniu zatok, infekcji górnych dróg oddechowych  
• urazy głowy, 
• migrena – charakteryzuje się występowaniem objawów takich jak pulsujący ból głowy zlokalizowany jednostronnie, o dużym nasileniu, nasilający się w trakcie wykonywania codziennych aktywności; bólowi głowy często współtowarzyszą nadwrażliwość na dźwięki, światło oraz nudności i wymioty; migrenowy ból głowy u dzieci bywa poprzedzony aurą czuciową lub wzrokową,
• choroby neurologiczne takie jak padaczka, guzy mózgu, wady wrodzone, 
• nadciśnienie tętnicze krwi. 

Czy ból głowy u dziecka jest groźny?  

Ból głowy u dziecka może być objawem groźnych dla życia chorób takich jak guzy mózgu, choroby neurologiczne czy powikłania po urazie. Do niepokojących objawów towarzyszących bólowi głowy i wymagających pilnej konsultacji u lekarza należą: wymioty u dziecka, zwłaszcza poranne, utrata przytomności, zaburzenia widzenia lub świadomości, sztywność karku, zaburzenia mowy, równowagi, bezwiedne oddawania moczu lub stolca, drgawki.  

Migrena u dziecka – czy jest możliwa?  

Migrena może wystąpić u dziecka w każdym wieku, jednakże najczęściej pojawia się w wieku nastoletnim – trzykrotnie częściej u dziewcząt niż u chłopców. Migrena u dzieci charakteryzuje się występowaniem epizodycznych napadów jednostronnego bólu głowy o charakterze pulsującym i nasilającym się w trakcie trwania migreny. Ból głowy może być poprzedzony aurą wzrokową lub czuciową np. nadwrażliwością na światło i dźwięki. 

Ból głowy u dziecka – diagnostyka 

W trakcie diagnozowania ważne jest ustalenie okoliczności, w których występuje ból głowy u dziecka, jego nasilenia oraz objawów towarzyszących. U większości dzieci prawidłowe rozpoznanie udaje się ustalić, opierając się o wywiad oraz badanie fizykalne.

Pomocne mogą być także badania laboratoryjne oraz badania neuroobrazowe (rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa, badanie przezciemiączkowe u niemowląt czy EEG) zwłaszcza w przypadku nawracającego bólu głowy lub stwierdzenia nieprawidłowości w badaniu neurologicznym, zaburzeń świadomości, drgawek lub napadów padaczkowych. 

Ból głowy u dziecka – kiedy do lekarza?  

Do alarmujących objawów w przypadku bólu głowy u dziecka należą: 

• ból głowy, który wybudza dziecko ze snu, 
• poranne wymioty, 
• zaburzenia widzenia, oczopląs, nagle pojawiający się zez, 
• nagle pojawiający się silny ból głowy, 
• zaburzenia chodu i równowagi, 
• zmiana zachowania, senność dziecka, 
• gorączka, sztywność karku, 
• drgawki u dziecka lub napad padaczkowy, 
• objawy neurologiczne takie jak zaburzenia czucia, mowy, 
• poprzedzający wystąpienie bólu głowy uraz (zwłaszcza w okresie 3 miesięcy poprzedzających wystąpienie bólu), 
• ból głowy podczas wysiłku fizycznego, zmiany pozycji ciała, 
• nadmierne pragnienie z oddawaniem dużej ilości moczu, 
• zaburzenia rozwoju dziecka, 
• ból głowy po długotrwałym przebywaniu na słońcu, 
• bezwiedne oddanie stolca lub moczu. 

Co podawać dziecku, gdy boli go głowa?

Każdy przypadek wystąpienia bólu głowy u dziecka, którego przyczynę trudno określić lub jeśli towarzyszą mu alarmujące objawy wymienione powyżej, powinien być skontrolowany przez lekarza, który po zebraniu wywiadu oraz zbadaniu dziecka zaleci dalsze postępowanie.

Leczenie bólu głowy u dziecka jest zależne od jego prawdopodobnej przyczyny oraz objawów, które mu towarzyszą. U dziecka, które zgłasza ból głowy, początkowo zaleca się odpoczynek w cichym miejscu, bez używania telefonu czy komputera, wypicie odpowiedniej ilości wody, zwłaszcza w upalne dni, oraz dbanie o prawidłową dietę. Jeśli ból nie ustępuje, pomocne może być podanie leków przeciwbólowych dla dzieci: ibuprofenu w dawce 10 mg/kg masy ciała u dzieci powyżej 3. miesiąca życia lub paracetamolu w dawce 15 mg/kg masy ciała.

Domowe sposoby na ból głowy u dzieci 

Do domowych sposobów łagodzenia bólu głowy u dziecka zaliczamy odpoczynek, prawidłowy styl życia, w tym odpowiednią dla wieku ilość snu, aktywność fizyczną, zwłaszcza na świeżym powietrzu, ograniczenie słodyczy oraz produktów typu fast food w diecie. Gdy u dziecka pojawi się ból głowy, można stosować chłodne okłady na czoło. Dodatkowo należy ograniczyć dziecku czas, który spędza przed ekranami urządzeń elektronicznych.