Nowoczesne środki antykoncepcyjne od A do Z

Od wynalezienia pierwszej tabletki antykoncepcyjnej minęło dużo czasu. Przez ten okres najpopularniejszy środek antykoncepcyjny dla kobiet przeszedł wiele modyfikacji mających na celu zwiększenie skuteczności i bezpieczeństwa stosowania. Równolegle pojawiły się nowoczesne środki antykoncepcyjne, które w porównaniu z tabletką antykoncepcyjną mają znacznie większy komfort stosowania.

Nowoczesne środki antykoncepcyjne nie narzucają kobiecie ograniczeń. To od niej samej zależy, czy zabezpiecza się na kilka miesięcy, czy na kilka lat. Najważniejsze jest jednak to, że nowoczesna antykoncepcja staje się coraz łatwiejsza w stosowaniu i coraz bardziej przyjazna zdrowiu kobiety.

Krótkoterminowe środki antykoncepcyjne

Plaster i krążek antykoncepcyjny należą do nowoczesnych krótkoterminowych środków antykoncepcyjnych. Mechanizm antykoncepcyjny jest taki sam jak w przypadku tabletek. Krążek antykoncepcyjny stosuje się raz na miesiąc, natomiast plaster antykoncepcyjny zmienia się co tydzień. W obu przypadkach po trzech tygodniach robi się przerwę na wystąpienie krwawienia miesiączkowego. Oba środki antykoncepcyjne mają te same przeciwwskazania do stosowania i przynoszą te same korzyści co dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne. Krążek dopochwowy jednak dodatkowo zwiększa ryzyko wystąpienia zapalenia pochwy, zapalenia szyjki macicy i zakażenia układu moczowego. Elastyczny krążek, który wsuwa się do pochwy jak tampon, nie wypada i jest niewyczuwalny. Wiele kobiet ma jednak psychiczną barierę przed włożeniem go sobie, stąd jego mała popularność.

Długoterminowe środki antykoncepcyjne

Wewnątrzmaciczne środki antykoncepcyjne z miedzią

Wkładka wewnątrzmaciczna jest niehormonalnym środkiem antykoncepcyjnym. Wyglądem przypomina niewielki przedmiot w kształcie litery „T”, który zawiera miedziany drucik. Nowoczesne wewnątrzmaciczne miedziane środki antykoncepcyjne różnią się od tych standardowych. Występują w dwóch rozmiarach i składają się z czterech lub sześciu walcowatych miedzianych koralików nawleczonych na nylonową nić mocowaną do mięśnia macicy za pomocą specjalnego aplikatora. Brak ramion obecnych w tradycyjnych wkładkach znacznie zmniejsza ryzyko działań niepożądanych. Uwalniane z systemu jony miedzi działają głównie miejscowo: mają właściwości plemnikobójcze, utrudniają ruch plemników i zapłodnienie komórki jajowej. Działanie utrzymuje się do trzech-dziesięciu lat od założenia. Wadą tego środka antykoncepcyjnego jest to, że w przypadku wkładek starszego typu jony miedzi mogą powodować bardziej obfite i dłuższe miesiączki. Spirale nowszej generacji tego działania niepożądanego już nie wywołują. Wkładkę mogą stosować kobiety palące papierosy, z tendencją do zakrzepicy, cukrzycą oraz z wysokim ciśnieniem krwi.

Wewnątrzmaciczne hormonalne środki antykoncepcyjne

System wewnątrzmaciczny jest podobny do spirali miedzianej. Wkładki hormonalne mają mały zbiorniczek, z którego stopniowo uwalnia się hormon – lewonorgestrel. Jest on pochodną progesteronu. Hormony, które są stopniowo uwalniane przez wkładkę, zmniejszają ruchliwość plemników przez zagęszczenie śluzu szyjkowego. Długość stosowania zależy od rodzaju wkładki (trzy-pięć lat). Wkładka hormonalna w przeciwieństwie do wkładki miedzianej jest dobrą alternatywą dla kobiet, które mają obfite miesiączki. Spirala hormonalna działa leczniczo, skracając czas trwania miesiączek i zmniejszając intensywność krwawienia. Może być stosowana także u matek karmiących i kobiet po porodzie. Wkładka hormonalna rzadziej niż miedziana powoduje infekcje i stany zapalne. Stosowanie tego środka antykoncepcyjnego niesie jednak ryzyko skutków ubocznych antykoncepcji hormonalnej.

Podskórne środki antykoncepcyjne (implant podskórny)

Podskórny implant antykoncepcyjny to niewielki, elastyczny pręcik o szerokości 2 mm i długości 4 cm wszczepiany pod skórę w wewnętrznej części ramienia, dzięki czemu jest niewidoczny. Implant wydziela niewielką ilość progestagenu, który hamuje owulację i zagęszcza śluz szyjkowy, dzięki czemu plemniki nie przedostają się do komórki jajowej. Jest alternatywą dla estrogenów, często wywołujących nieprzyjemne objawy uboczne. W przypadku implantu hormony wydzielane są ogólnoustrojowo. Podskórny środek antykoncepcyjny może być zatem stosowany przez kobiety, które źle reagują na tabletki antykoncepcyjne albo nie mogą pozwolić sobie na doustną antykoncepcję, np. posiadaczki żylaków, palące papierosy lub otyłe. Hormony wydzielane z implantu trafiają bezpośrednio do krwi, dlatego nie powodują dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Jednorazowy koszt zakupu implantu antykoncepcyjnego może być wysoki w porównaniu z cenami np. pigułek. Należy jednak pamiętać, iż koszt ten obejmuje okres trzech lat.

Środki antykoncepcyjne w zastrzyku

Zastrzyki to idealny środek antykoncepcyjny dla kobiet, które ze względów medycznych nie mogą przyjmować estrogenów. Domięśniowe podanie progestagenów (raz na trzy miesiące, raz na miesiąc) uchodzi za jedną z bezpieczniejszych metod antykoncepcji. Preparaty podawane w formie iniekcji działają podobnie jak dwuskładnikowa tabletka antykoncepcyjna: zagęszczają śluz szyjkowy, prowadzą do zmian w błonie śluzowej macicy oraz hamują jajeczkowanie. Jeśli kobieta rodziła, ale nie karmi piersią, zastrzyk antykoncepcyjny można wykonać już pięć dni po porodzie. Gdy kobieta karmi piersią, zastrzyk hormonalny wykonuje się w szóstym tygodniu od porodu. Do wad stosowania środków antykoncepcyjnych w postaci zastrzyku należą: większe ryzyko zakrzepów, zwiększenie ryzyka rozwoju osteoporozy, przeciągające się krwawienia miesiączkowe po podaniu zastrzyku, wzrost masy ciała przy długotrwałym stosowaniu środka antykoncepcyjnego.