Stosowanie antykoncepcji hormonalnej a choroby serca

Hormonalne preparaty antykoncepcyjne zawierają estrogeny (w różnych dawkach) oraz gestageny (różne w zależności od preparatu). Kombinacja tych dwóch składników (ich rodzaju i dawki) umożliwia optymalne dopasowanie preparatu do indywidualnych potrzeb kobiety. Dobór odpowiedniego hormonalnego środka antykoncepcyjnego powinien uwzględniać m.in. choroby współistniejące (w tym choroby układu sercowo- naczyniowego) oraz czynniki ryzyka ich wystąpienia,  gdyż ma to ogromny wpływ na bezpieczeństwo stosowanej antykoncepcji. 

Wady serca

U kobiet z wadami serca bezpieczeństwo stosowania antykoncepcji hormonalnej jest ściśle uzależnione od rodzaju, stopnia zaawansowania wady, jej następstw hemodynamicznych, a zwłaszcza od ryzyka zakrzepowo-zatorowego.

Nadciśnienie tętnicze

Antykoncepcja hormonalna może prowadzić do niewielkiego podwyższenia wartości ciśnienia tętniczego krwi - zarówno skurczowego jak i rozkurczowego. Szczególnie narażone są osoby z grupy wysokiego ryzyka wystąpienia nadciśnienia tętniczego (do której należą osoby z udokumentowanymi predyspozycjami rodzinnymi, tendencją do retencji wody, z otyłością). Za jego rozwój odpowiedzialna jest najprawdopodobniej składowa estrogenowa preparatów antykoncepcyjnych. Przy stosowaniu środków o niskiej zawartości estrogenu ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego spada praktycznie do poziomu nieistotnego klinicznie.

Choroby naczyń

U kobiet poniżej 35 roku życia stwierdzono niewielką zapadalność na choroby z tej grupy. Przede wszystkim należy podkreślić, że większość kobiet u których stwierdzono choroby naczyń, była obciążona innymi czynnikami ryzyka - w tym przede wszystkim paleniem papierosów. Wpływ antykoncepcji hormonalnej na naczynia krwionośne (zarówno żylne jak i tętnicze) i częstość związanych z nimi chorób wynika przede wszystkim z wpływu ich składników na czynniki układu krzepnięcia i gospodarkę lipidową organizmu. To właśnie estrogeny indukują zmiany poziomów czynników krzepnięcia, które mogą sprzyjać zakrzepom. Do najważniejszych z nich należą: obniżanie poziomu antytrombiny, podwyższanie stężeń fibrynogenu, zwiększanie zdolności agregacji (zlepiania) płytek krwi oraz wzrostu stężenia witaminy K. Wszystkie te zmiany mogą tłumaczyć zwiększone ryzyko wystąpienia zakrzepicy żylnej.

Gospodarka lipidowa

Zawarte w środkach antykoncepcyjnych estrogeny mogą powodować wzrost trójglicerydów, natomiast gestageny wzrost LDL i obniżenie HDL. Zmiany te świadczą o możliwości wystąpienia niekorzystnego wpływu antykoncepcji hormonalnej na profil lipidowy, który sam w sobie lub w połączeniu z innymi czynnikami ryzyka (m. in. paleniem papierosów, źle kontrolowanym nadciśnieniem tętniczym, otyłością, cukrzycą) może zwiększyć ryzyko wystąpienia zawału serca.

Gospodarka węglowodanowa

U kobiet stosujących starsze preparaty antykoncepcyjne (zawierające wysokie dawki hormonów) obserwowano we krwi nieznacznie podwyższony poziom zarówno insuliny jak i glukozy. Mogło to (w trakcie stosowania farmakologicznej antykoncepcji) przyczyniać się do ujawnienia cukrzycy. Obecnie stosowane środki zawierają niskie dawki estrogenów i gestagenów przez co ryzyko to znacznie maleje.