Sukraloza (E955) – właściwości, skutki uboczne. Jak wpływa na zdrowie i czy jest szkodliwa?

Sukraloza (E955) to jeden z najczęściej stosowanych słodzików na świecie, znany ze swojej wyjątkowej słodkości i umiarkowanej odporności na wysoką temperaturę. Sukralozę można spotkać zarówno w napojach typu „zero”, jak i w produktach dla diabetyków. Choć jest uważana za bezpieczną, wokół jej wpływu na zdrowie narosło wiele kontrowersji. Coraz więcej badaczy przygląda się jej długoterminowemu wpływowi na metabolizm, mikrobiotę jelitową i reakcję hormonalną organizmu, co skłania do refleksji nad tym, czy częste stosowanie tego słodzika rzeczywiście jest całkowicie obojętne dla zdrowia.

1. Czym jest sukraloza?
2. Właściwości sukralozy
3. Czy sukraloza jest zdrowa?
4. Skutki uboczne i potencjalna szkodliwość sukralozy
5. Sukraloza – najczęściej zadawane pytania

Z tego artykułu dowiesz się:

• czym jest sukraloza i jak wypada pod względem słodkości w porównaniu z cukrem,
• ile kalorii dostarcza sukraloza i czy podnosi poziom glukozy,
• czy sukralozę mogą stosować diabetycy i osoby na diecie odchudzającej,
• jakie są skutki jej nadmiernego spożycia i jak zachowuje się po obróbce termicznej.

Dzięki temu artykułowi poznasz właściwości sukralozy oraz produkty, w których jest stosowana. Zrozumiesz, jak substancja ta wpływa na organizm i dlaczego kluczowy jest umiar i zrównoważona dieta, mimo że sukraloza pozostaje jednym z najdokładniej przebadanych słodzików.

Czym jest sukraloza?

Sukraloza (E955) to syntetyczny słodzik opracowany w 1976 roku przez naukowców z brytyjskiego uniwersytetu Queen Elizabeth College. Podobnie jak w przypadku innego słodzika – acesulfamu k – słodkość sukralozy została odkryta w wyniku laboratoryjnego przypadku. Związek ten powstaje w procesie chemicznej modyfikacji sacharozy, czyli naturalnego cukru stołowego. W jego strukturze trzy grupy hydroksylowe (-OH) zastąpiono atomami chloru, co sprawia, że sukraloza jest nawet 600 razy słodsza od cukru, ale nie jest metabolizowana przez organizm.

Dzięki tej unikalnej budowie sukraloza:

• nie dostarcza kalorii,
• nie podnosi poziomu glukozy we krwi,
• nie ulega fermentacji w jelitach,
• jest umiarkowanie stabilna w wyższych temperaturach, co pozwala na wykorzystanie jej w pieczeniu i gotowaniu.

Po spożyciu większość sukralozy (ok. 85–90%) przechodzi przez przewód pokarmowy w niezmienionej postaci i zostaje wydalona z kałem oraz moczem. Niewielka część (ok. 10–15%) może zostać wchłonięta, ale również nie jest metabolizowana energetycznie.

W jakich produktach znajduje się sukraloza?

Sukraloza jest obecna w wielu produktach spożywczych i farmaceutycznych.

Znajdziemy ją m.in. w:

• napojach typu „light” i „zero”,
• deserach mlecznych i jogurtach,
• gumach do żucia,
• pastach do zębów,
• suplementach diety i odżywkach białkowych,
• sosach i dressingach,
• lekach i syropach dla dzieci.

Często łączy się ją z innymi słodzikami, np. acesulfamem K lub stewią, aby uzyskać bardziej naturalny, zbliżony do cukru smak bez gorzkiego posmaku.

Właściwości sukralozy

Sukraloza wyróżnia się kilkoma cechami, które czynią ją niezwykle uniwersalnym zamiennikiem cukru:

• intensywna słodkość – 1 gram sukralozy odpowiada słodyczy aż 600 gramów cukru;
• stabilność termiczna i chemiczna – zachowuje słodycz nawet podczas pieczenia, gotowania i przechowywania;
• brak wpływu na poziom glukozy – dzięki temu może być stosowana przez osoby z cukrzycą;
• odporność na fermentację – nie stanowi pożywki dla bakterii w jamie ustnej, więc nie powoduje próchnicy.

Dzięki tym właściwościom sukraloza jest dziś jednym z najczęściej wybieranych słodzików w produktach dietetycznych i fit.

Czy sukraloza jest zdrowa?

Według aktualnych opinii EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) oraz FDA (amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków) sukraloza jest bezpieczna w dopuszczonych ilościach.

Coraz więcej badań analizuje jednak długofalowe konsekwencje spożywania dużych ilości sukralozy. Niektóre doniesienia wskazują, że może ona wpływać na skład mikrobioty jelitowej lub reakcję insulinową, szczególnie u osób, które wcześniej nie stosowały słodzików. Wyniki te nie są jednak jednoznaczne i wymagają dalszych badań.

Sukraloza a cukrzyca

Sukraloza jest często polecana jako słodzik dla cukrzyków, ponieważ nie powoduje wzrostu poziomu glukozy we krwi. Może więc pomóc w kontroli glikemii i redukcji kalorii w diecie.

Skutki uboczne i potencjalna szkodliwość sukralozy

W typowych ilościach sukraloza jest dobrze tolerowana i bezpieczna. Nadmierne spożycie może jednak powodować:

• zaburzenia mikrobioty jelitowej (np. spadek liczby korzystnych bakterii),
• łagodne dolegliwości trawienne,
• w rzadkich przypadkach – bóle głowy lub reakcje alergiczne.

Warto zwrócić uwagę na stabilność termiczną sukralozy. Chociaż nie rozkłada się podczas umiarkowanej obróbki termicznej (do około 120°C), to w wyższych temperaturach może ulegać rozkładowi i tworzyć niewielkie ilości chlorowanych produktów ubocznych o potencjalnych właściwościach toksycznych. Z tego powodu nie zaleca się stosowania sukralozy jako dodatku słodzącego w wypiekach.

Czy sukraloza w ciąży jest szkodliwa?

Nie wykazano, by sukraloza miała działanie rakotwórcze, jednak eksperci zalecają umiarkowane stosowanie tego słodzika, szczególnie u kobiet w ciąży i dzieci. Zasada jest prosta – im bardziej urozmaicona dieta, tym mniejsze ryzyko nadmiernej ekspozycji na jeden składnik.

Sukraloza – najczęściej zadawane pytania

Jaki wpływ ma sukraloza na jelita?

Niektóre badania sugerują, że bardzo wysokie spożycie sukralozy może zmieniać skład mikrobioty jelitowej i zmniejszać ilość pożytecznych bakterii takich jak Lactobacillus czy Bifidobacterium. Efekt ten obserwowano jednak głównie w badaniach na zwierzętach i przy dawkach znacznie przekraczających typowe spożycie przez ludzi.

Czy sukraloza powoduje wyrzut insuliny?

U większości osób – nie. Sukraloza nie powoduje klasycznego wyrzutu insuliny, jednak u osób, które rzadko stosują słodziki, może wystąpić reakcja smakowo-metaboliczna, w której sam słodki smak pobudza organizm do niewielkiego wydzielania insuliny.

Czy sukraloza przenika przez łożysko?

Dotychczasowe badania potwierdzają, że sukraloza może w niewielkich ilościach przenikać przez łożysko, ale nie wykazano, by miała negatywny wpływ na rozwój płodu. EFSA i FDA uznają ją za bezpieczną w ciąży, jeśli jest stosowana w granicach dopuszczalnego dziennego spożycia.