Próchnica między zębami – jak ją wykryć, zapobiegać i leczyć?

Zmiany próchnicowe między zębami bywają trudne do wykrycia. Szczególnie trudno wykryć zmiany na wczesnym etapie. Pomocne okazuje się badanie RTG. Objawem próchnicy między zębami jest często strzępienie się nici dentystycznej.

Próchnica między zębami – dlaczego powstaje?

Próchnica to choroba prowadząca do niszczenia i utraty twardych tkanek zęba (powstanie ubytku). Na jej wystąpienie ma wpływ wiele czynników, przede wszystkim obecność płytki nazębnej i dieta bogata w węglowodany. Płytka bakteryjna zawiera m.in. szczepy próchnicotwórcze, które żywią się cukrami z pożywienia. Fermentując je, wytwarzają kwasy, które zapoczątkowują demineralizację i uszkodzenie szkliwa.

W przypadku powierzchni stycznych próchnica rozwija się pomiędzy brzegiem dziąsła a punktem stycznym (punkt kontaktu sąsiednich zębów), dlatego nierzadko zlokalizowana jest na obu sąsiadujących zębach (próchnica między zębami).

Jak rozpoznać próchnicę międzyzębową?

Diagnostyka próchnicy na powierzchniach stycznych ze względu na brak bezpośredniego wglądu nie jest łatwa przy pomocy metody wizualno-dotykowej. Można powiedzieć, że jest to próchnica ukryta dla wzroku. Szczególnie trudno wykryć zmiany na wczesnym etapie, a taki jest cel stomatologii minimalnie inwazyjnej, opierającej się na zasadzie zachowania jak największej ilości własnych tkanek zęba. Z pomocą przychodzą tu dodatkowe metody diagnostyczne, m.in.:

• badania radiologiczne – szczególnie zdjęcia skrzydłowo-zgryzowe;
• transiluminacja – prześwietlanie powierzchni stycznych w celu oceny ich ciągłości;
• fluorescencja – laser diodowy emituje światło podczerwone wzbudzające atomy naświetlanej powierzchni, która wyemituje falę o odpowiedniej długości w zależności od tego, czy jest wolna od próchnicy czy nie; wynik pozwala na ocenę zdrowia tkanek zęba w 4-stopniowej skali.

Badania przeprowadzone w Zakładzie Stomatologii Ogólnej PUM pokazały, że próchnica na powierzchniach stycznych zlokalizowana w obrębie szkliwa bardzo rzadko daje objawy subiektywne. Dopiero po dojściu do zębiny i w miarę zajmowania jej kolejnych warstw procent reagujących zębów wzrasta – od 7,1 proc. dla próchnicy osiągającej granicę szkliwno-zębinową do 46,9 proc. w przypadku zajęcia powyżej 1/3 grubości zębiny. Na obecność ubytku na powierzchniach stycznych może też wskazywać strzępienie się nici dentystycznej, stan zapalny brodawki dziąsłowej czy zaleganie pokarmu między zębami.

Próchnica między zębami – jak leczyć?

Leczenie zmian próchnicowych uzależnione jest od stopnia ich zaawansowania. Najwcześniejszy etap choroby to tzw. biała plama. Dochodzi wtedy do demineralizacji szkliwa, ale jeszcze bez powstania ubytku w zębie. Plama próchnicowa odróżnia się barwą od otaczającego zdrowego szkliwa – zwykle jest biała, ale może też przybierać ciemny kolor na skutek odkładania się substancji barwnych. Na tym etapie możliwe jest zatrzymanie progresji zmiany za pomocą remineralizacji. Można ją wykonywać m.in. za pomocą:

• związków fluorkowych – w formie pianek, lakierów, żeli,
• związków niefluorkowych – zawierają one inne czynniki remineralizujące, np. siarczan wapnia, fosforan potasu, fosfopeptyd kazeiny,
• preparatów kombinowanych.

Dowiedz się, czym jest remineralizacja szkliwa.

Można również wykonywać zabiegi infiltracji, czyli pokrywania odwapnionego miejsca za pomocą specjalnej światłoutwardzalnej żywicy. Wnika ona w mikroporowatości szkliwa, w wyniku czego uzyskuje się jego wzmocnienie oraz zahamowanie rozwoju próchnicy. W sytuacji gdy dojdzie do powstania ubytku, konieczne jest leczenie inwazyjne – usunięcie tkanek próchnicowych i odbudowanie struktury zęba za pomocą materiałów do wypełnień (tzw. plomby).

Jaka profilaktyka – pasty, irygatory, taśmy, nici

Częstość kolejnych badań radiologicznych ustala się w zależności od ryzyka próchnicy. W jej zapobieganiu kluczowe jest wdrożenie profesjonalnych zabiegów higienizacyjnych oraz dobranie dla danego pacjenta indywidualnej profilaktyki domowej.

Najlepiej, aby preparaty (pasty, płukanki) i akcesoria do mycia (szczotki, nici dentystyczne, szczoteczki międzyzębowe, niekiedy irygator) zostały dobrane przez higienistkę stomatologiczną lub lekarza dentystę.

Sprawdź ofertę szczoteczek międzyzębowych.

Warto wiedzieć, że pasty i płukanki z fluorem przeznaczone do użytku domowego również wykazują działanie remineralizujące. W połączeniu z właściwą techniką i częstotliwością oczyszczania oraz odpowiednią dietą (m.in. zmniejszenie częstotliwości spożywania cukrów, nie podjadanie pomiędzy posiłkami) są kluczowym elementem zapobiegania próchnicy.