Nadwrażliwość zębów – jak ją rozpoznać i leczyć?

Nadwrażliwość zębiny jest jedną z najczęstszych dolegliwości bólowych zgłaszanych przez pacjentów lekarzowi dentyście. Przyczyn nadwrażliwości może być wiele, jak również odczucia mogą mieć zmienny charakter. W celu zniesienia dolegliwości, konieczne jest stwierdzenie źródła problemów oraz wdrożenie prawidłowego leczenia.

Ból, ale jaki?

Odczucia bólowe w przypadku nadwrażliwośći zębiny różnią się znacznie,ból nawet u tego samego pacjenta, ze względu na różną budowę zębów oraz indywidualny dla każdego próg odczuwania bólu. Dolegliwości występują najczęściej długotrwale o różnym nasileniu: od bólu łagodnego lub umiarkowanego do bólu silnego i ostrego.
Ból pojawia się nagle, po zadziałaniu bodźca go wywołującego. Wraz z niwelacją bodźca ból ustępuje.

Ból może być spowodowany:

• bodźcami termicznymi – gorące oraz zimne napoje i pożywienie, zimne powietrze
• bodźcami chemicznymi – kwaśne napoje i pożywienie
• bodźcami osmotycznymi – mocno słodkie lub słone napoje i posiłku
• bodźcami mechanicznymi – szczotkowanie zębów, nitkowanie zębów, dotyki, zakładanie i zdejmowanie protez, badanie stomatologiczne

W zdecydowanej większości przypadków pacjenci skarżą się na wrażliwość na zimno. Większość zębów jest jednak wrażliwa na więcej niż jeden bodziec, a w dodatku nie wszystkie zęby reagują na ten sam bodziec. To wszystko powoduje, że dolegliwości są bardzo różnorodne.

U kogo najczęściej?

Częstość występowania nadwrażliwości w populacji osób dorosłych waha się od 8 do 57%. Tak duży przedział wynika z różnych kryteriów diagnostycznych podczas przeprowadzonych badań. Nadwrażliwość pojawia się zazwyczaj w wieku 20-49 lat ze szczytem występowania w czwartej dekadzie życia (30-39 lat). Dotyka nieco częściej kobiet niż mężczyzn. Dotyczy zwykle kłów, a następnie zębów przedtrzonowych i siekaczy.

Leczenie w domu

Pierwszym krokiem w eliminacji nadwrażliwości jest znalezienie jej przyczyny, czyli przyczyny utraty szkliwa lub cementu (tkanka pokrywająca korzeń zęba) i zapobieganie dalszej utracie.

Utrata ta może wynikać między innymi z nieprawidłowego szczotkowania zębów, zbyt częstego spożywania kwaśnych napojów (rozpuszczających tkanki zęba), występowania refluksu lub częstych wymiotów, przeprowadzonego wybielania zębów lub zgrzytania zębami w nocy.

W celu ochrony tkanek zębów przed dalszym niszczeniem należy:

• używać miękkiej szczoteczki do zębów
• szczotkować zęby prawidłową techniką, po instruktażu lekarza dentysty
• wyeliminować kwaśne pożywienie z diety (m.in. unikać napojów typu coca-cola, napojów energetycznych, napojów cytrynowych)
• unikać stosowania nadmiernej ilości pasty do zębów
• unikać szczotkowania zębów bezpośrednio po spożyciu kwaśnego pożywienia, po wymiotach (jamę ustną należy przepłukać, a zęby szczotkować po upływie około 2 godzin)
• unikać nadmiernego ucisku na szczoteczkę
• unikać nieprawidłowego stosowania wykałaczek i nici do zębów

Dodatkowo należy stosować pastę oraz płukankę do zębów nadwrażliwych (typu sensitive). Istnieje wiele dostępnych na rynku past do zębów nadwrażliwych – pasty zawierające:

• fluor,
• fluor i sole potasu,
• chlorek strontu,
• octan strontu i fluor,
• fosfopeptyd kazeiny,
• fosfokrzemian wapniowo-sodowy i fluor,
• argininę, węglan wapnia i fluor.

Najlepiej spytać lekarza dentystę, którą pastę najbardziej poleca w konkretnym przypadku. Taką pastą należy oczyszczać zęby minimum 2 razy dziennie. Dodatkowo zaleca się wcieranie powyższych past w miejsca nadwrażliwe lub stosowanie w postaci okładów na specjalnych łyżkach – 2 razy dziennie przez 5 minut. Efekt terapeutyczny zazwyczaj uzyskuje się po około 2 tygodniach stosowania.

Leczenie w gabinecie

Jeśli jednak dolegliwości bólowe nie ustępują lub od początku silne dolegliwości bólowe dotyczą 1-2 zębów, lekarz może zdecydować o konieczności przeprowadzenia zabiegu w gabinecie. Lekarz aplikuje środek desensytyzujący (znoszący nadwrażliwość) na zęby. Są to między innymi środki zawierające związki fluoru (wodne roztwory, żele, lakiery fluorkowe), związki wapnia, związki potasu lub środki do uszczelniania/ odizolowania zębiny.