Ciśnienie krwi – dlaczego jest takie ważne? Jakie jest prawidłowe ciśnienie krwi?
Ewa Pakuła

Ciśnienie krwi – dlaczego jest takie ważne? Jakie jest prawidłowe ciśnienie krwi?

Rutynową częścią badania lekarskiego jest pomiar ciśnienia tętniczego krwi, które jest jednym z parametrów określających stan układu krążenia. Ostatnio można również zmierzyć ciśnienie krwi bez konieczności wizyty w poradni, ponieważ coraz częściej w aptekach instalowane są urządzenia do takich pomiarów. Jednak w celu oceny stanu zdrowia warto zgłosić się do lekarza.

Co to jest ciśnienie krwi?

Ciśnienie krwi jest to siła, z jaką przepływająca krew napiera na ściany naczyń krwionośnych. Najwyższe ciśnienie panuje w dużych tętnicach, w pobliżu serca. Im dalej od serca tym jest ono niższe np. w naczyniach włosowatych i w żyłach, zaś w prawym przedsionku serca wynosi około zera. 

W samych tętnicach ciśnienie krwi również nie jest stałe, lecz zmienia się w zależności od skurczu i rozkurczu serca. Podczas skurczu lewej komory serca, kiedy krew wtłaczana jest do aorty i dużych tętnic, ciśnienie krwi jest najwyższe i dlatego określane jest mianem ciśnienia skurczowego. Najniższą wartość ciśnienie krwi osiąga natomiast podczas rozkurczu lewej komory serca, kiedy to serce znajduje się przez moment w stanie "spoczynku" przed kolejnym skurczem i nazywane jest wówczas ciśnieniem rozkurczowym. Ciśnienie krwi mierzy się w milimetrach słupa rtęci (mmHg). Pomiaru dokonuje się aparatem zwanym sfigmomanometrem uzyskując dwie wartości, np. 120/80 mmHg: pierwsza (120) – oznacza ciśnienie skurczowe (czyli w skurczu serca), zwane również potocznie "górnym", a druga (80) – ciśnienie rozkurczowe (w czasie rozkurczu serca), zwane potocznie "dolnym".

Prawidłowe ciśnienie krwi

Wykazano, że u osób z wysokim prawidłowym ciśnieniem krwi częściej dochodzi do rozwoju nadciśnienia tętniczego niż w grupie z prawidłowym ciśnieniem krwi. Stąd osoby te powinny okresowo sprawdzać swoje ciśnienie.

Niestety, u bardzo wielu osób ciśnienie krwi jest po prostu podwyższone, tj. równe lub przekraczające wartości 140/90 mmHg. Jeśli kilkakrotne pomiary przeprowadzone w gabinecie lekarskim potwierdzają tę tendencję, to wówczas u osób tych można rozpoznać nadciśnienie tętnicze krwi. To bardzo podstępna choroba, ponieważ rozwija się powoli i skrycie, długo nie dając objawów. Doprowadza natomiast do poważnego uszkodzenia serca i naczyń krwionośnych.

Nadciśnienie tętnicze jest jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju miażdżycy tętnic. Długotrwałe podwyższone ciśnienie krwi uszkadza ściany tętnic, doprowadzając do odkładania się w ich obrębie cholesterolu, wapnia i innych substancji tworzących blaszki miażdżycowe, które zwężają światło naczynia. W konsekwencji rozwinąć się może choroba wieńcowa, może dojść do zawału serca (miażdżyca tętnic wieńcowych serca) lub udaru mózgu (miażdżyca tętnic mózgowych), niewydolności nerek czy niewydolności serca lub niedokrwienia kończyn dolnych (miażdżyca tętnic kończyn dolnych). Tymczasem dzięki skutecznemu leczeniu nadciśnienia tętniczego można tych powikłań uniknąć. Trzeba pamiętać, że leczenie tej choroby zwykle trwa cale życie, gdyż sama z siebie niezmiernie rzadko ustępuje. Do uszkodzenia narządów wewnętrznych dochodzi tym wcześniej, im wyższe są wartości ciśnienia krwi i im dłużej taki stan trwa nieleczony.

Polecane dla Ciebie

Co to jest niedociśnienie?

Inaczej nazywane jest hipotonią lub podciśnieniem. Jest to stan obniżonego ciśnienia skurczowego, które nie przekracza wysokości ok. 90–100 mmHg i ciśnienia rozkurczowego poniżej 60 mmHg. W warunkach prawidłowych przyjęcie przez człowieka pozycji pionowej wywołuje bardzo szybkie odruchy nerwowe, które mają na celu utrzymanie właściwego ciśnienia i odpowiedniego przepływu krwi przez ważne dla życia narządy (mózg, serce, nerki). Upośledzenie adaptacji do pozycji pionowej wyraża się objawami niedociśnienia lub inaczej hipotonii ortostatycznej. Wyróżniamy hipotonię ortostatyczną wtórną (inaczej zwaną objawową) i pierwotną (a więc samoistną).

Hipotonia ortostatyczna wtórna towarzyszy różnym stanom chorobowym np.: choroby ośrodkowego układu nerwowego, zabiegi na układzie nerwowym, zaburzenia hormonalne (niewydolność przysadki, niewydolność kory nadnerczy, niedoczynność tarczycy), nowotwory, zaburzenia czynności układu krążenia lub przyjmowanie wielu leków. Hipotonia ortostatyczna pierwotna natomiast jest zespołem o niewyjaśnionej przyczynie, lecz prawdopodobnie związana jest z predyspozycją osobniczą.

W praktyce najczęstszą przyczyną niedociśnienia jest nadużycie leków:

•    zmniejszających objętość krwi krążącej(np. moczopędne),
•    rozszerzających naczynia krwionośne (np. azotany, blokery kanału wapniowego,inhibitory angiotensyny, alfa–blokery),
•    przeciwdepresyjnych,
•    barbituranów,
•    przeciwparkinsonowskich.

Również nadużycie alkoholu może prowadzić do nadmiernego spadku ciśnienia krwi. Inną częstą przyczyną jest długotrwałe leżenie w łóżku, ponieważ dochodzi wówczas do obniżenia napięcia naczyń krwionośnych. Poza tym do niedociśnienia może dochodzić w czasie obfitych wymiotów, biegunki, krwawienia czy nadmiernego pocenia się.

Niedociśnienie pojawia się dość często u osób w podeszłym wieku z uwagi na osłabienie wrażliwości receptorów reagujących na zmiany ciśnienia krwi oraz stwardnienia tętnic. Dominującym objawem hipotonii jest znaczny spadek ciśnienia tętniczego krwi w pozycji stojącej bez reakcji adaptacyjnej układu nerwowego, co prowadzi do upośledzenia przepływu mózgowego. Część osób nie doświadcza żadnych dolegliwości, inni mogą odczuwać znużenie umysłowe, zmęczenie, zawroty i bóle głowy, dezorientację i nieostre widzenie, brak apetytu, skłonność do zaparć. Czasem może nawet dojść do omdlenia i drgawek. Objawy te mogą nasilać się pod wpływem wysiłku lub obfitego posiłku, a także podczas upałów lub spadków ciśnienia atmosferycznego.

Zgodnie z obowiązującą obecnie klasyfikacją ciśnienia krwi za prawidłowe uznaje się ciśnienie niższe od 130/85 mmHg. Oprócz tego wyróżnia się również tzw. wysokie prawidłowe ciśnienie krwi, gdy ciśnienie skurczowe krwi jest w zakresie 130–139 mmHg, a rozkurczowe w przedziale 85–89 mmHg.

Wszelkie niepokojące nas objawy powinny zawsze skłaniać do zasięgnięcia porady lekarskiej. Bo tylko wnikliwie zebrany wywiad chorobowy, dokładne badanie fizykalne oraz ewentualne badania dodatkowe umożliwiają postawienie właściwej diagnozy. Rozpoznanie niedociśnienia ortostatycznego można potwierdzić wówczas, gdy przyjęcie pozycji stojącej wywołuje objawy wskazujące na hipotonię, a pomiar ciśnienia krwi na znaczne obniżenie jego wartości. Ważne jest, że objawy te ustępują po położeniu się. Leczenie niedociśnienia uzależnione jest od jego przyczyny. W części przypadków są to proste i oczywiste sposoby:

1.    Niedociśnienie spowodowane przedawkowaniem leków łatwo opanować, korygując pod kontrolą lekarza dawki leków.
2.    Hipotonię spowodowaną wymiotami, biegunką, krwawieniem czy potami wyrównuje się, uzupełniając utracone płyny.
3.    Aby uniknąć niedociśnienia związanego z przedłużającym się leżeniem w łóżku, warto chorego mobilizować, aby codziennie przyjmował pozycję siedzącą.
4.    Należy pilnować, aby osoby w podeszłym wieku wypijały odpowiednią dla nich ilość płynów. Poza tym należy zachęcać je, aby pozycję ciała zmieniały stopniowo, a nie nagle, dzięki czemu unikną gwałtownego spadku ciśnienia krwi.
5.    Osobom z hipotonią ortostatyczną zaleca się noszenie pończoch lub rajstop o kontrolowanym ucisku, które zwiększają dopływ krwi żylnej do serca.
6.    Dla hipotoników korzystna jest dieta bogata w sól kuchenną, gdyż zawarty w niej sód zwiększa objętość krwi krążącej.
7.    Niektórym osobom pomaga wypicie czarnej kawy. Należy jednak pamiętać, że częste picie kawy powoduje przyzwyczajenie i w efekcie poprawa samopoczucia jest coraz mniejsza. Natomiast zwiększanie w ciągu dnia ilości wypijanej kawy grozi wtórnie wywołaniem objawów niepożądanych z nadmiaru kofeiny.
8.    W leczeniu hipotonii ortostatycznej stosuje się również leki, ale jest to trudne i wymaga kojarzenia różnych preparatów. Może odbywać się wyłącznie pod nadzorem lekarza.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak powstaje nowotwór?

    Nowotwory są główną przyczyną zgonów na świecie. Szacuje się, że w Polsce choruje na nie ponad milion osób, a ok. 100 tys. umiera. Niestety, statystyki te z roku na rok są coraz mniej optymistyczne. Jak powstaje nowotwór? Czy da się zapobiec jego rozwojowi?

  • Gorączka plamista Gór Skalistych – przyczyny, objawy, leczenie

    Dla przeciętnego Polaka gorączka plamista Gór Skalistych brzmi niezwykle egzotycznie. Nie da się ukryć, że choroba w Polsce jest bardzo rzadko spotykana. Zagrożenie jest jednak realne, zwłaszcza dla osób, które podróżują do Stanów Zjednoczonych.

  • WZW C – przyczyny, objawy, czynniki ryzyka wirusowego zapalenia wątroby typu C

    Wirusowe zapalenie wątroby typu C (HCV) to choroba wywołana przez wirusa zapalenia wątroby typu C. Choroba ta jest często nazywana „cichym zabójcą”, ponieważ wczesne stadium infekcji często nie daje objawów, a osoba zakażona może przez wiele lat nie wiedzieć, że jest chora. Wirusowe zapalenie wątroby typu C może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak marskość wątroby, rak wątrobowokomórkowy i niewydolność wątroby, jeśli nie zostanie zdiagnozowane i leczone na czas. Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu C mogą obejmować zmęczenie, utratę apetytu, nudności i wymioty, bóle brzucha, ciemny mocz, żółtaczkę, świąd skóry czy bóle stawów.

  • Perforacja jelita – przyczyny, objawy, leczenie

    Perforacja jelita to bardzo poważne schorzenie, które wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Nieleczone może doprowadzić do śmierci. Jak rozpoznać przedziurawione jelito i co jest jego przyczyną? Jak wygląda leczenie i czy może się objeść bez interwencji chirurga?

  • Chłoniak – objawy, leczenie, rokowania i rodzaje nowotworu układu chłonnego

    Chłoniakiem określa się nieprawidłowy rozrost tkanki limfatycznej. Jednoznaczne wyjaśnienie pochodzenia chłoniaków i przyczyn ich występowania nadal pozostaje wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Podstawą leczenia wszystkich rodzajów chłoniaków jest chemioterapia.

  • By-passy, czyli pomostowanie aortalno-wieńcowe – na czym polega ten zabieg?

    Pojęcie by-passów, używane często w środowisku medycznym, nadal nie jest do końca jasne dla reszty społeczeństwa. Pomostowanie aortalno-wieńcowe umożliwia doprowadzenie krwi do serca, co jest szczególnie istotne w przypadku m.in. zablokowania tętnic wieńcowych przez blaszki miażdżycowe.

  • Jak odchudzić dziecko? Praktyczne porady dietetyka

    Statystyki w kwestii nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży pogarszają się z roku na rok. Coraz więcej dzieci w Polsce boryka się ze zbyt wysoką masą ciała. Jako rodzice chcemy jak najlepiej dla swoich pociech, dlatego zaczynamy wyszukiwać informacje dotyczące odchudzania dzieci. Jak poradzić sobie z nadwagą lub otyłością dziecka? Jakie kroki warto podjąć w tym kierunku? I ostatnie – czy dzieci powinno się odchudzać?

  • Jak wyleczyć nużeńca? Leki, suplementy, domowe sposoby na nużycę

    Nużeniec jest pasożytem należącym do roztoczy. Jest niewidoczny gołym okiem, ponieważ ma bardzo niewielkie rozmiary. Gatunki bytujące na człowieku to: nużeniec ludzki oraz nużeniec krótki. Liczba osób zarażonych wzrasta wraz z wiekiem. Nawet ponad 80% osób powyżej 70. roku życia może być zarażonych nużeńcem.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij