Preparaty na niedociśnienie – co stosować?

Kontrola ciśnienia tętniczego krwi to bardzo ważne narzędzie diagnostyczne. Odbiegające od normy wartości ciśnienia, zarówno zbyt wysokie, jak i zbyt niskie wskazują, że układ krążenia działa nieprawidłowo. Czy niedociśnienie niesie dla organizmu zagrożenia? Czy można je bagatelizować?

Czy niskie ciśnienie jest groźne?

Niedociśnienie, hipotonia, hipotensja to pojęcia stosowane zamiennie i oznaczające stan, gdy ciśnienie krwi jest niższe niż 100/60 mmHg. Jest to dolegliwość o charakterze przewlekłym, która może dotyczyć każdego – zarówno dzieci, jak i osób dorosłych. Podobnie jak nadciśnienie tętnicze (przy nadciśnieniu mówi się od wysokości ciśnienia powyżej 140 mmHg w przypadku ciśnienia skurczowego i/lub powyżej 90 mmHg w przypadku ciśnienia rozkurczowego) może stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia pacjenta oraz z całą pewnością powodować dyskomfort i utrudniać codzienne funkcjonowanie. Niedociśnienie dzieli się na pierwotne i wtórne.

• Pierwotne niedociśnienie nie ma ustalonej przyczyny i przyjmuje się, że jest uwarunkowane predyspozycjami dziedzicznymi, zazwyczaj również nie daje żadnych objawów lub są one łagodne. Niewielkie modyfikacje diety i stylu życia poprawiają samopoczucie.
• Przyczyną niedociśnienia wtórnego mogą być różne schorzenia, odwodnienie lub stosowanie niektórych leków, a jedną z jego konsekwencji jest hipotonia ortostatyczna, czyli nagły spadek ciśnienia, który towarzyszy zmianie pozycji z leżącej lub siedzącej na stojącą i często prowadzi do omdleń. Co ciekawe ten problem może się również pojawiać u chorych na nadciśnienie.

Niskie ciśnienie, które daje niepokojące objawy, powinno być skonsultowane przez lekarza. Należy ustalić jego przyczynę i wdrożyć odpowiednie postępowanie. Może towarzyszyć innym chorobom, które wymagają leczenia, np. demencji, depresji czy chorobie Alzheimera. Niedociśnienie wywołane odwodnieniem w wyniku krwotoku, rozległych oparzeń, wymiotów i biegunki może być niebezpieczne i stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia. Omdlenia w wyniku hipotonii mogą pojawiać się w nieoczekiwanych sytuacjach i być powodem urazów oraz wypadków (również komunikacyjnych). Niskie ciśnienie jako takie nie jest przyczyną śmierci.

Niskie ciśnienie – jakie daje objawy?

Osoby z niedociśnieniem są stale zmęczone, zazwyczaj blade, odczuwają chłód, mają zimne ręce i stopy. Dotyka ich zwiększona senność i osłabienie oraz omdlenia. Narzekają na szybkie męczenie się, problemy z koncentracją i pamięcią, bóle i zawroty głowy, szum w uszach, ból i mroczki przed oczami. Pojawiają się również mdłości i wymioty oraz zaburzenia w sferze psychicznej – nastroje depresyjne i uczucie lęku. Ze strony serca charakterystyczne są: kołatanie, bóle i uczucie ucisku w klatce piersiowej oraz duszność. Niekiedy można zaobserwować obrzęki kończyn dolnych.

Seniorzy z chorobami układu krążenia, cukrzycą i otyłością mogą doświadczać hipotonii poposiłkowej. W jej przypadku w ciągu 2 godzin po zjedzonym posiłku ciśnienie skurczowe ulega obniżeniu o 20 mmHg (lub więcej) i spada poniżej 90 mmHg. Objawy są podobne do wymienionych powyżej i mogą obejmować zawroty głowy, nudności, osłabienie, upadki i omdlenia oraz bóle w okolicy serca. Mogą się również pojawić objawy przejściowego niedotlenienia mózgu – osłabienie wzroku czy zaburzenia mowy. Obniżone ciśnienie utrzymuje się 2–3 godziny najczęściej po posiłku bogatym w cukry proste (makarony, słodycze, słodzone napoje) oraz rzadziej w białko i tłuszcz (mięso, jajka, tłuste produkty mleczne). Pacjentom zaleca się jedzenie częstszych, lecz mniejszych posiłków i odpoczynek po jedzeniu.

Leki i tabletki na niskie ciśnienie – na receptę i bez recepty

Niskie ciśnienie nie jest samo w sobie wskazaniem do leczenia. Jeśli to możliwe leczy się jego przyczyny oraz dolegliwości z nim związane. Jednym z powodów rozpoczęcia leczenia jest pogorszenie jakości życia pacjenta.

Nie należy samemu zażywać jakichkolwiek leków podwyższających ciśnienie tętnicze krwi bez konsultacji z lekarzem. Pacjent cierpiący na niedociśnienie po wizycie u specjalisty, np. kardiologa może sięgnąć po dostępny bez recepty preparat z niketamidem i glukozą, choć badania nie potwierdziły jednoznacznie jego wpływu na podniesienie ciśnienia. Podobnie wygląda sytuacja w przypadku preparatów z guaraną, która zawiera kofeinę oraz tych z żeń-szeniem, który w zależności od zastosowanej dawki, a nawet rodzaju preparatu może zarówno podnosić, jak i obniżać ciśnienie. Żeń-szeń poprawia jednak wydolność psycho-fizyczną oraz wspiera pamięć i koncentrację, zmniejsza uczucie zmęczenia i znużenia, co u pacjentów z lekkim niedociśnieniem może być korzystne.

Lekami na niedociśnienie wydawanymi na receptę o potwierdzonej skuteczności w leczeniu są:

• miododryna,
• etylefryna,
• fludrokortyzon.

Działają niestety krótko, są obarczone działaniami niepożądanymi i posiadają obostrzenia w prowadzonej kuracji.

Domowe sposoby i zioła na podniesienie ciśnienia

Czasem wprowadzenie leczenia farmakologicznego jest konieczne, najczęściej jednak zaleca się wprowadzenie zasad, które poprawią komfort życia i bezpieczeństwo pacjenta.

Można wymienić tutaj:

• jedzenie małych, ale częstych i dobrze zbilansowanych posiłków;
• umiarkowaną aktywność fizyczną (najlepiej na powietrzu);
• picie wody – minimum 8. szklanek dziennie;
• wykonywanie po przebudzeniu masaży i unikanie gwałtownego wstawania;
• rzucenie palenia;
• wysypianie się.

Wśród domowych metod miejsce znalazła również aromaterapia, np. z wykorzystaniem olejku rozmarynowego, który pobudza ośrodkowy układ nerwowy oraz sercowo-naczyniowy. Stosowny w zmęczeniu, apatii, zaburzeniach koncentracji. Poprawia jakość życia pacjentów z niedociśnieniem. Warto zadać także pytanie „A co z kawą?”. Mimo że kawa należy do najczęściej spożywanych napojów na świecie, jej wpływ na serce i ciśnienie wciąż podlega badaniom i nie jest do końca wyjaśniony. Dowiedziono, że jednorazowe spożycie kawy z kofeiną powoduje niewielki wzrost ciśnienia, ale szybko wytwarza się także tolerancja i efekt ten zanika. Mogą z kolei pojawić się zaburzenia rytmu serca.