Obniżone napięcie mięśniowe – przyczyny, objawy i leczenie hipotonii u dzieci i dorosłych
Mateusz Burak

Obniżone napięcie mięśniowe – przyczyny, objawy i leczenie hipotonii u dzieci i dorosłych

Zaburzenia napięcia mięśniowego są rozpoznawane u dzieci dość często. Zdiagnozowane może zostać wzmożone napięcie mięśniowe u niemowlaka (hipertonia), bądź obniżone napięcie mięśniowe (hipotonia). Objawy hipotonii to m.in. wiotkość mięśni, problemy ze ssaniem piersi czy opóźnienia w rozwoju psychomotorycznym dziecka. Zdarza się, że przyczyną obniżonego napięcia mięśni jest poważna choroba, dlatego zawsze przy podejrzeniu hipotonii rodzice powinni udać się do neurologa.

Obniżone napięcie mięśniowe – na czym polega?

Źródła naukowe definiują obniżone napięcie mięśniowe jako zmniejszony opór na biernie wykonywany ruch w stawach. Hipotonia mięśniowa określana jest także jako upośledzenie zdolności do utrzymania kontroli postawy oraz ruchu przeciwko sile grawitacji. Z terapeutycznego punktu widzenia może to być bardziej użyteczna definicja.

Konsekwencją wiotkości mięśni jest pojawianie się nieprawidłowych wzorców postawy oraz atypowej mechaniki ruchu. Dziecko z obniżonym napięciem mięśniowym ma zmniejszoną kontrolę nad własnym ciałem, czego przyczyną mogą być dysfunkcje w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN).

Obniżone napięcie mięśniowe u niemowlaka – przyczyny

Ze względu na możliwość dysfunkcji na bardzo wielu poziomach układu nerwowego, stosowana jest obszerna diagnostyka, która pomaga wyjaśnić podłoże hipotonii. Statystyki naukowe podają, że znacznie częściej obniżone napięcie mięśniowe jest spowodowane dysfunkcjami związanymi z centralnym układem nerwowym niż tymi, związanymi z układem obwodowym (np. zespół Guillaina–Barrego). Można tu wymienić encefalopatię niedokrwienno–niedotlenieniową, krwotok śródczaszkowy, choroby genetyczne – zespół Downa, zespół Pradera–Willego, schorzenia metaboliczne – elastopatie wtórne, schorzenia  neurometaboliczne, choroby nerwowo–mięśniowe, jak np. SMA – rdzeniowy zanik mięśni, czy SMARD 1 oraz choroby tkanki łącznej, jak np. zespół Ehlersa–Danlosa.

Obniżone napięcie mięśniowe nie musi jednak być związane z żadnym poważnym schorzeniem i fizjoterapia może szybko pomóc uporać się z problemem. Niemniej jednak, jeśli rodzice zauważą niepokojące objawy u swojego malucha, powinni niezwłocznie udać się do lekarza – do pediatry lub od razu do neurologa dziecięcego.

Powiązane produkty

Obniżone napięcie mięśniowe u niemowlaka – objawy

Bardzo często pierwsze oznaki można zauważyć już podczas oceny noworodka za pomocą skali APGAR. Nie zawsze jednak na tym etapie, można traktować to jako objawy poważnej patologii i nie w każdym przypadku będzie to oznaczało poważne konsekwencje w postaci opóźnienia rozwoju psychomotorycznego dziecka. Specjalistą, który podejmuje się oceny napięcia mięśniowego jest neurolog. W razie podejrzenia uszkodzeń układu nerwowego może zlecić obrazowanie – USG przezciemiączkowe lub rezonans magnetyczny.

Widocznymi objawami, które powinny zaniepokoić zarówno opiekunów jak i lekarza są:

  • wiotkie, „przelewające się przez ręce” dziecko,
  • zmniejszony repertuar aktywności – dziecko nie chwyta zabawek, nie bawi się rączkami i nie unosi stóp,
  • brak unoszenia głowy w leżeniu na brzuchu,
  • mogą pojawiać się problemy z mową,
  • może (ale nie musi) występować opóźniony rozwój intelektualny,
  • przy tzw. próbie trakcyjnej, czyli pociąganiu za ręce, by dziecko usiadło z pozycji leżenia na plecach, nie unosi głowy,
  • nie obraca się, nie potrafi utrzymać siadu, osiągnięcie tej aktywności jest opóźnione,
  • może mieć problemy z połykaniem – krztusi się, dławi,

U przedszkolaków i dzieci w wieku szkolnym zauważalne są zaokrąglone plecy, duży, wypukły brzuch, przeprosty w stawach obwodowych, płasko–koślawe stopy, siadanie w tzw. siadzie „W”. U dzieci starszych obserwuje się szybką męczliwość, wady postawy, zwiększony zakres ruchomości w stawach, trudności oraz niechęć do zajęć fizycznych.

Badaniem pomocnym w diagnostyce chorób nerwowo–mięśniowych u dziecka może być także badanie EMG – elektromiografia oraz biopsja mięśni. Należy podkreślić, że objawy różnią się w zależności od etiologii schorzenia. W przypadku kilkorga dzieci z różnymi chorobami mogą one być inne i wykazywać zróżnicowany stopień zaawansowania. 

Obniżone napięcie mięśniowe u dorosłych

Zmniejszone napięcie mięśniowe u dorosłych może być konsekwencją  zapalenia opon mózgowych, urazów czaszkowo–mózgowych oraz rdzenia kręgowego. W stwardnieniu rozsianym (SM), w którym dochodzi do uszkodzenia osłonki mielinowej nerwu również mogą występować objawy hipotonii.

Osoby dorosłe z obniżonym napięciem mięśniowym, które przeszły udar, w początkowym okresie po udarze również mogą mieć obniżone napięcie mięśniowe. Potem wiotkość przechodzi natomiast we wzmożone napięcie mięśniowe.

Obniżone napięcie mięśniowe – leczenie i rehabilitacja

Rehabilitacja neurologiczna dziecka wiotkiego wykorzystuje głównie metody usprawniania ruchowego. Metoda Vojty polega na stymulacji określonych na ciele dziecka tak, aby wyzwolić pożądany ruch i stymulować go. Metoda Bobath również jest wykorzystywana w fizjoterapii u dzieci z wiotkością mięśni. Pozwala na wielokierunkową stymulację oraz usprawnianie pod kątem funkcjonalnym. Koncepcja MAES określa, w jaki sposób należy zmienić strategię używaną przez dziecko, aby móc budować nowe umiejętności i poprawiać funkcjonowanie pacjentów. Bardzo popularnym podejściem wśród terapeutów jest także metoda PNF pozwalająca na odzyskiwanie utraconych umiejętności i kształtowanie tych, które są zaburzone. 

Wymienione koncepcje są wykorzystywane do rehabilitacji pacjentów z niskim napięciem mięśniowym na różnych etapach rozwoju. Oznacza to, że z powodzeniem stosuje się je zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Bardzo ważne jest wczesne rozpoznanie obniżonego napięcia mięśniowego i jak najszybsza interwencja oraz kontynuacja ćwiczeń w domu.

Jednym z przykładów takich ćwiczeń dla dzieci ze słabym napięciem mięśniowym może być kontrola utrzymywania właściwej postawy ciała na piłce lub dysku równoważnym. Siedząc na piłce w symetrii, pacjent unosi jedną kończynę dolną oraz kończynę górną po przeciwnej stronie. Utrzymuje je kilka sekund w takim położeniu, pamiętając, aby pozycja ciała przez cały czas była w symetrii. Następnie należy zrobić to samo, zmieniając kończyny. Często stosowanym rozwiązaniem są także platformy wibracyjne, które poprzez różnej częstotliwości drgania stymulują nasze ciało, pozwalając na poprawę napięcia i stanowią doskonałe uzupełnienie rehabilitacji.

  1. A. N. Prasad, C. Prasad, The floppy infant: contribution of genetic and metabolic disorders, „Brain and Development” 2003, nr 25, s. 457–476.
  2. K. Martin, J. Inman, A. Kirschner i in., Characteristics of hypotonia in children: a consensus opinion of pediatric occupational and physical therapists, „Pediatric Physical Therapy” 2005, nr 17, s. 275–282.
  3. V. Laugel, M. Cosse, J. Matis i in., Diagnostic approach to neonatal hypotonia: retrospective study on 144 neonates, „European Journal of Pediatrics” 2008, nr 167, s. 517–523.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Gradówka – co to jest i jak wygląda? Przyczyny, objawy, leczenie

    Gradówka jest jednym z najczęściej występujących schorzeń okulistycznych i dotyka osoby w różnym wieku. Jakie są przyczyny i objawy gradówki? Jakie mogą być konsekwencje dla zdrowia, jeśli nie jest odpowiednio leczona?

  • Grypa typu B – objawy, leczenie, możliwe powikłania

    Grypa typu B to sezonowa infekcja wirusowa, która często atakuje w miesiącach jesienno-zimowych. Charakteryzuje się nagłym początkiem, wysoką gorączką, bólem mięśni i osłabieniem, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Chociaż większość przypadków przebiega łagodnie, nieleczona grypa typu B może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zaostrzenie chorób przewlekłych. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, skutecznie leczyć infekcję i minimalizować ryzyko komplikacji.

  • Ptasia grypa – przyczyny, objawy u ludzi, leczenie

    Ptasia grypa to zakaźna choroba wirusowa wywoływana przez różne szczepy wirusa grypy typu A, które naturalnie występują w populacjach ptaków. Wirusy te mogą przenosić się między ptakami, a w określonych przypadkach mogą zakażać także inne gatunki, w tym ludzi.

  • Grypa w ciąży – zagrożenia, objawy, leczenie i profilaktyka

    Grypa oraz inne infekcje wirusowe często wywołują niepokój u kobiet będących w ciąży. Zakażenie wirusem grypy u osób dorosłych przebiega zwykle dosyć łagodnie, jednakże w przypadku kobiet ciężarnych choroba może mieć cięższy przebieg oraz negatywnie wpływać na dziecko. Z tego względu w rekomendacjach lekarzy ginekologów kładzie się nacisk przede wszystkim na profilaktykę i ochronę przyszłych mam przed zakażeniem grypą, aby uniknąć poważnych powikłań.

  • Pluskwa domowa – jak wyleczyć jej ugryzienie? Jak zwalczać?

    Pluskwa domowa to niewielki owad pasożytniczy, który żywi się krwią ssaków, w tym przede wszystkim ludzi. Ze względu na swój tryb życia i sposób odżywiania owady te zyskały miano jednych z najbardziej uciążliwych pasożytów w środowisku domowym. Pozbycie się pluskiew jest niezwykle trudne, ponieważ owady te potrafią przetrwać w trudnych warunkach i mają zdolność do ukrywania się w najmniejszych szczelinach. Często problem pluskiew zostaje wykryty dopiero po pojawieniu się ugryzień, które mogą być źródłem silnego świądu oraz innych reakcji skórnych.

  • Grypa typu A – objawy, przebieg, leczenie, powikłania

    Grypa typu A to jedna z najczęściej występujących odmian wirusa grypy, która charakteryzuje się dużą zdolnością do mutacji i rozprzestrzeniania się w populacji. Jest to choroba sezonowa, która co roku dotyka miliony ludzi na całym świecie i niejednokrotnie wywołuje epidemie lub pandemie. Objawy grypy typu A często pojawiają się nagle i mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, zwłaszcza u osób starszych, dzieci oraz osób z obniżoną odpornością. W artykule przedstawiamy charakterystyczne objawy grypy typu A, jej przebieg, metody leczenia oraz możliwe powikłania, które mogą wystąpić w wyniku niewłaściwego lub opóźnionego leczenia. Dowiesz się także, jak zapobiegać tej chorobie i dlaczego szczepienia odgrywają kluczową rolę w ochronie przed wirusem.

  • Drgawki gorączkowe u dziecka – jak sobie z nimi radzić?

    Wystąpienie drgawek gorączkowych u dziecka jest sytuacją niezwykle trudną i wywołującą silny stres u rodziców. Z tego względu warto wiedzieć, jak sobie z nimi radzić i co zrobić, aby nie dopuścić do ich pojawienia się. Czym są drgawki gorączkowe oraz jakie są ich rodzaje?

  • Pielęgnacja skóry pacjenta onkologicznego. Jakie kosmetyki stosować przy chemioterapii i radioterapii?

    Chemioterapia, radioterapia i tak zwana terapia skojarzona (łącząca różne metody leczenia) to stosowane od lat metody leczenia nowotworów. Niestety, ich działanie nie ogranicza się jedynie do komórek nowotworowych – terapie onkologiczne wpływają również na zdrowe komórki, zwłaszcza te o wysokiej zdolności do podziału, takie jak komórki skóry, włosów i paznokci. Dlatego w trakcie leczenia onkologicznego tak ważna jest odpowiednia pielęgnacja.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.