Obniżone napięcie mięśniowe – przyczyny, objawy i leczenie hipotonii u dzieci i dorosłych
Mateusz Burak

Obniżone napięcie mięśniowe – przyczyny, objawy i leczenie hipotonii u dzieci i dorosłych

Zaburzenia napięcia mięśniowego są rozpoznawane u dzieci dość często. Zdiagnozowane może zostać wzmożone napięcie mięśniowe u niemowlaka (hipertonia), bądź obniżone napięcie mięśniowe (hipotonia). Objawy hipotonii to m.in. wiotkość mięśni, problemy ze ssaniem piersi czy opóźnienia w rozwoju psychomotorycznym dziecka. Zdarza się, że przyczyną obniżonego napięcia mięśni jest poważna choroba, dlatego zawsze przy podejrzeniu hipotonii rodzice powinni udać się do neurologa.

Obniżone napięcie mięśniowe – na czym polega?

Źródła naukowe definiują obniżone napięcie mięśniowe jako zmniejszony opór na biernie wykonywany ruch w stawach. Hipotonia mięśniowa określana jest także jako upośledzenie zdolności do utrzymania kontroli postawy oraz ruchu przeciwko sile grawitacji. Z terapeutycznego punktu widzenia może to być bardziej użyteczna definicja.

Konsekwencją wiotkości mięśni jest pojawianie się nieprawidłowych wzorców postawy oraz atypowej mechaniki ruchu. Dziecko z obniżonym napięciem mięśniowym ma zmniejszoną kontrolę nad własnym ciałem, czego przyczyną mogą być dysfunkcje w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN).

Obniżone napięcie mięśniowe u niemowlaka – przyczyny

Ze względu na możliwość dysfunkcji na bardzo wielu poziomach układu nerwowego, stosowana jest obszerna diagnostyka, która pomaga wyjaśnić podłoże hipotonii. Statystyki naukowe podają, że znacznie częściej obniżone napięcie mięśniowe jest spowodowane dysfunkcjami związanymi z centralnym układem nerwowym niż tymi, związanymi z układem obwodowym (np. zespół Guillaina–Barrego). Można tu wymienić encefalopatię niedokrwienno–niedotlenieniową, krwotok śródczaszkowy, choroby genetyczne – zespół Downa, zespół Pradera–Willego, schorzenia metaboliczne – elastopatie wtórne, schorzenia  neurometaboliczne, choroby nerwowo–mięśniowe, jak np. SMA – rdzeniowy zanik mięśni, czy SMARD 1 oraz choroby tkanki łącznej, jak np. zespół Ehlersa–Danlosa.

Obniżone napięcie mięśniowe nie musi jednak być związane z żadnym poważnym schorzeniem i fizjoterapia może szybko pomóc uporać się z problemem. Niemniej jednak, jeśli rodzice zauważą niepokojące objawy u swojego malucha, powinni niezwłocznie udać się do lekarza – do pediatry lub od razu do neurologa dziecięcego.

Powiązane produkty

Obniżone napięcie mięśniowe u niemowlaka – objawy

Bardzo często pierwsze oznaki można zauważyć już podczas oceny noworodka za pomocą skali APGAR. Nie zawsze jednak na tym etapie, można traktować to jako objawy poważnej patologii i nie w każdym przypadku będzie to oznaczało poważne konsekwencje w postaci opóźnienia rozwoju psychomotorycznego dziecka. Specjalistą, który podejmuje się oceny napięcia mięśniowego jest neurolog. W razie podejrzenia uszkodzeń układu nerwowego może zlecić obrazowanie – USG przezciemiączkowe lub rezonans magnetyczny.

Widocznymi objawami, które powinny zaniepokoić zarówno opiekunów jak i lekarza są:

  • wiotkie, „przelewające się przez ręce” dziecko,
  • zmniejszony repertuar aktywności – dziecko nie chwyta zabawek, nie bawi się rączkami i nie unosi stóp,
  • brak unoszenia głowy w leżeniu na brzuchu,
  • mogą pojawiać się problemy z mową,
  • może (ale nie musi) występować opóźniony rozwój intelektualny,
  • przy tzw. próbie trakcyjnej, czyli pociąganiu za ręce, by dziecko usiadło z pozycji leżenia na plecach, nie unosi głowy,
  • nie obraca się, nie potrafi utrzymać siadu, osiągnięcie tej aktywności jest opóźnione,
  • może mieć problemy z połykaniem – krztusi się, dławi,

U przedszkolaków i dzieci w wieku szkolnym zauważalne są zaokrąglone plecy, duży, wypukły brzuch, przeprosty w stawach obwodowych, płasko–koślawe stopy, siadanie w tzw. siadzie „W”. U dzieci starszych obserwuje się szybką męczliwość, wady postawy, zwiększony zakres ruchomości w stawach, trudności oraz niechęć do zajęć fizycznych.

Badaniem pomocnym w diagnostyce chorób nerwowo–mięśniowych u dziecka może być także badanie EMG – elektromiografia oraz biopsja mięśni. Należy podkreślić, że objawy różnią się w zależności od etiologii schorzenia. W przypadku kilkorga dzieci z różnymi chorobami mogą one być inne i wykazywać zróżnicowany stopień zaawansowania. 

Obniżone napięcie mięśniowe u dorosłych

Zmniejszone napięcie mięśniowe u dorosłych może być konsekwencją  zapalenia opon mózgowych, urazów czaszkowo–mózgowych oraz rdzenia kręgowego. W stwardnieniu rozsianym (SM), w którym dochodzi do uszkodzenia osłonki mielinowej nerwu również mogą występować objawy hipotonii.

Osoby dorosłe z obniżonym napięciem mięśniowym, które przeszły udar, w początkowym okresie po udarze również mogą mieć obniżone napięcie mięśniowe. Potem wiotkość przechodzi natomiast we wzmożone napięcie mięśniowe.

Obniżone napięcie mięśniowe – leczenie i rehabilitacja

Rehabilitacja neurologiczna dziecka wiotkiego wykorzystuje głównie metody usprawniania ruchowego. Metoda Vojty polega na stymulacji określonych na ciele dziecka tak, aby wyzwolić pożądany ruch i stymulować go. Metoda Bobath również jest wykorzystywana w fizjoterapii u dzieci z wiotkością mięśni. Pozwala na wielokierunkową stymulację oraz usprawnianie pod kątem funkcjonalnym. Koncepcja MAES określa, w jaki sposób należy zmienić strategię używaną przez dziecko, aby móc budować nowe umiejętności i poprawiać funkcjonowanie pacjentów. Bardzo popularnym podejściem wśród terapeutów jest także metoda PNF pozwalająca na odzyskiwanie utraconych umiejętności i kształtowanie tych, które są zaburzone. 

Wymienione koncepcje są wykorzystywane do rehabilitacji pacjentów z niskim napięciem mięśniowym na różnych etapach rozwoju. Oznacza to, że z powodzeniem stosuje się je zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Bardzo ważne jest wczesne rozpoznanie obniżonego napięcia mięśniowego i jak najszybsza interwencja oraz kontynuacja ćwiczeń w domu.

Jednym z przykładów takich ćwiczeń dla dzieci ze słabym napięciem mięśniowym może być kontrola utrzymywania właściwej postawy ciała na piłce lub dysku równoważnym. Siedząc na piłce w symetrii, pacjent unosi jedną kończynę dolną oraz kończynę górną po przeciwnej stronie. Utrzymuje je kilka sekund w takim położeniu, pamiętając, aby pozycja ciała przez cały czas była w symetrii. Następnie należy zrobić to samo, zmieniając kończyny. Często stosowanym rozwiązaniem są także platformy wibracyjne, które poprzez różnej częstotliwości drgania stymulują nasze ciało, pozwalając na poprawę napięcia i stanowią doskonałe uzupełnienie rehabilitacji.

  1. A. N. Prasad, C. Prasad, The floppy infant: contribution of genetic and metabolic disorders, „Brain and Development” 2003, nr 25, s. 457–476.
  2. K. Martin, J. Inman, A. Kirschner i in., Characteristics of hypotonia in children: a consensus opinion of pediatric occupational and physical therapists, „Pediatric Physical Therapy” 2005, nr 17, s. 275–282.
  3. V. Laugel, M. Cosse, J. Matis i in., Diagnostic approach to neonatal hypotonia: retrospective study on 144 neonates, „European Journal of Pediatrics” 2008, nr 167, s. 517–523.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Alergia kontaktowa – przyczyny, objawy i leczenie

    Alergia kontaktowa jest rodzajem nadwrażliwości, która występuje w wyniku bezpośredniego kontaktu skóry z substancjami wywołującymi reakcję alergiczną. Zjawisko to może powodować szereg nieprzyjemnych objawów – od łagodnych po ciężkie – i jest powszechnie spotykane wśród ludzi w różnym wieku.

  • Czym jest pokrzywka? Przyczyny, rodzaje, objawy i leczenie

    Pokrzywka jest niegroźnym schorzeniem skóry wywołanym najczęściej reakcją alergiczną. Objawia się swędzącymi bąblami na skórze, które przypominają ślady po poparzeniu pokrzywą. Jakie są jej przyczyny i co zrobić, gdy się pojawi? Na czym polega leczenie pokrzywki?

  • Zespół Dravet – objawy, diagnostyka, leczenie

    Zespół Dravet to rzadkie genetyczne schorzenie neurologiczne, które manifestuje się już we wczesnym dzieciństwie i znacząco wpływa na funkcjonowanie pacjentów przez całe życie. Charakteryzuje się opornymi na leczenie napadami padaczkowymi, które mogą prowadzić do licznych komplikacji, w tym do opóźnienia rozwoju i deficytów poznawczych.

  • Czy Tajlandia jest bezpieczna? Zagrożenia zdrowotne i najczęstsze choroby

    Tajlandia to kraj o egzotycznym uroku, przyciągający turystów z całego świata. Przed podróżą warto zapoznać się z potencjalnymi zagrożeniami zdrowotnymi występującymi w Azji Południowo-Wschodniej, żeby odpowiednio się przygotować i potrafić na nie reagować. Na co powinniśmy się zaszczepić przed wizytą w Tajlandii? Jakie choroby nam zagrażają? Co zrobić, jeśli ugryzie nas małpa?

  • Ośmiokrotny wzrost zachorowań na odrę w Polsce. Co jest powodem powrotu tej groźnej choroby?

    Liczba przypadków odry zarejestrowanych w 2024 roku w Polsce w systemie nadzoru epidemiologicznego wzrosła w porównaniu z rokiem 2023 ponad ośmiokrotnie – poinformował redakcję DOZ.pl Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB. Odra wraca do Polski i staje się realnym zagrożeniem zdrowotnym, szczególnie dla dzieci i osób nieszczepionych. Choć przez lata choroba ta była praktycznie wyeliminowana, dziś – w wyniku malejącej liczby szczepień – znów pojawiają się nowe ogniska. Czym jest odra, jak się przed nią chronić i kto jest najbardziej narażony?

  • Ból nerek – objawy, leczenie i przyczyny. Jak złagodzić ból nerek?

    Ból nerek jest dolegliwością, która może być spowodowana różnymi czynnikami – od infekcji po choroby przewlekłe. Jeśli wystąpi, warto skonsultować się z lekarzem, aby zdiagnozować przyczynę i podjąć odpowiednie leczenie. Jakie badania wykonać, gdy bolą nerki? Co przyniesie ulgę w bólu?

  • Odleżyny – rodzaje i stopnie odleżyn oraz ich klasyfikacja

    Odleżyny to jedno z najpoważniejszych powikłań długotrwałego unieruchomienia, stanowiące istotne wyzwanie w opiece medycznej. Ich powstawanie związane jest z długotrwałym uciskiem na tkanki, które prowadzi do niedokrwienia i martwicy. Czym są odleżyny i jak powstają? Jakie plastry należy stosować w leczeniu odleżyn?

  • Uczulenie na komary. Jakie są objawy i przyczyny alergii na komary?

    Komary mają zdolność do przenoszenia niebezpiecznych chorób, takich jak malaria, wirus Zachodniego Nilu, wirus chikungunya czy wirus dengi. Stanowią więc zagrożenie zarówno dla ludzi, jak i zwierząt, jednak złą sławę zyskały głównie z powodu nieprzyjemnych ukąszeń. Kąsają wyłącznie samice komarów, wabione do skóry człowieka przez ciepło ciała, pot, zapachy oraz dwutlenek węgla. Podczas ukłucia samica wprowadza ślinę do krwiobiegu, aby zapobiec krzepnięciu krwi i umożliwić pobranie pokarmu. Kontakt trwający minimum sześć sekund może wywołać reakcję miejscową — zaczerwienienie, świąd i obrzęk.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl