Jak się nie dać przeziębieniu?

Co obniża, a co poprawia naszą odporność?

Do czynników, które mogą osłabić naszą odporność, zwiększając podatność na zakażenia należą m.in.:

• palenie tytoniu,
• nieregularne odżywianie,
• nadużywanie alkoholu,
• nieregularny tryb życia,
• stresy i napięcia emocjonalne,
• częste podróże i zmiany klimatu,
• częsta antybiotykoterapia.

Korzystnie na odporność wpływają natomiast:

•  właściwe odżywianie,
•  prawidłowa pielęgnacja ciała,
•  hartowanie organizmu,
•  szczepienia ochronne i
•  zażywanie naturalnych preparatów uodparniających.

Chcąc unikać przeziębień i innych infekcji, warto wyeliminować ze swojego życia czynniki osłabiające odporność i wdrożyć tzw. zdrowy styl życia, mający na celu wzmacnianie odporności.

Prawidłowe odżywianie

Odżywianie jest ważne już od pierwszych dni naszego życia. Dla noworodka i niemowlęcia najlepszym pokarmem jest mleko matki, ponieważ ma nie tylko optymalny skład odżywczy, ale jest również bogate w przeciwciała odpornościowe, dzięki czemu dzieci karmione piersią rzadziej chorują. Wraz z kolejnymi miesiącami i latami życia dziecka dietę rozszerzamy i wzbogacamy o produkty takie jak: warzywa, owoce, mięso i jajka, będące źródłem niezbędnych składników odżywczych, wielu witamin i minerałów.

Pielęgnacja ciała

Obejmuje ubiór oraz zabiegi higieniczne. Dbając o swoje zdrowie, dostosowujemy strój do warunków pogodowych. Ubranie powinno być przewiewne, co zapewnia właściwą cyrkulację powietrza i odprowadzanie nadmiaru wytwarzanego ciepła przez organizm.

Odporność poprawia codzienna kąpiel pod prysznicem, którą zaczynamy od ciepłej wody, a kiedy skóra się zaczerwieni, kończymy biczami z wody zimnej. W pierwszych dniach polewanie zimną wodą trwające maksymalnie 40 sekund ograniczamy tylko do stóp.

Jeśli zabieg ten tolerujemy dobrze, to co kilka dni możemy poszerzać obszar zimnego biczowania, kolejno o: podudzia, uda, ręce, przedramiona, ramiona, tułów, kończąc na karku. W ten sposób, stopniowo przyzwyczajamy skórę do strumienia zimnej wody i hartujemy swój organizm.

Hartowanie organizmu

Najważniejszymi czynnikami hartującymi nasze ciało są powietrze, słońce i woda. Podczas hartowania dochodzi do mobilizacji układu odpornościowego, który zaczyna skuteczniej radzić sobie z infekcjami wirusowymi lub bakteryjnymi. Hartowanie można zaczynać już w okresie niemowlęctwa, ponieważ przegrzewanie dziecka zwiększa jego podatność na infekcje. Niemowlę może spokojnie spędzać po kilka godzin dziennie na dworze, nawet w porze jesienno-zimowej, jeśli tylko nie ma silnego mrozu, jest ubrane odpowiednio do pory roku i osłonięte budą wózka od wiatru lub słońca. Starszym dzieciom pozwalajmy również na jak najdłuższe zabawy na dworze, niezależnie od pory roku.

Korzystnie na odporność wpływają regularne zajęcia na pływalni. Oprócz nabywania umiejętności pływackich, woda doskonale hartuje człowieka. Nie można też zapominać o warunkach cieplnych we własnym mieszkaniu. Zimą najlepsza temperatura w pokojach powinna oscylować między 18 a 20 C.

Pokoje powinny być oczywiście codziennie wietrzone, ponieważ gromadzi się w nich kurz, roztocza, dym z papierosów i bakterie. Zimowa aura nie powinna odstraszać od wyjścia na dwór. Nawet przy temperaturze 5 czy nawet 10 stopni poniżej zera warto uprawiać regularne marszobiegi lub długie spacery. Dzięki nim poprawi się kondycja i odporność organizmu.

Szczepienia ochronne

Szczepienia ochronne chronią nas przed poważnymi, a nawet śmiertelnymi chorobami zakaźnymi, pobudzając odporność swoistą organizmu. Dzięki szczepieniu w sytuacji kontaktu z drobnoustrojem, przeciwko któremu zostaliśmy uodpornieni, komórki układu immunologicznego bardzo szybko zaczynają produkować przeciwciała przeciwko temu drobnoustrojowi, tak że choroba nie rozwija się lub ma przebieg lekki.

Dlatego dzieci do 18. roku oraz osoby pracujące w warunkach narażania się na niektóre choroby zakaźne szczepione są w ramach szczepień obowiązkowych, natomiast wszyscy, którzy troszczą się o swoje zdrowie, mogą szczepić się w ramach szczepień zalecanych przeciwko np. grypie, pneumokokom, menigokokom, wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B, kleszczowemu zapaleniu mózgu i innym.

Wzmacnianie układu odpornościowego

Jesienią i zimą warto unikać bliskich kontaktów z osobami zakatarzonymi czy kaszlącymi, bo infekcja przeziębieniowa przenosi się drogą kropelkową. Dotyczy to także dużych skupisk ludzkich, gdzie niemal na pewno znajdują się również osoby chore na przeziębienie lub inną ostrą chorobę infekcyjną dróg oddechowych.

Nie każdy jednak chce lub może stosować się do powyższych zaleceń, dlatego u wielu ludzi pojawia się potrzeba dodatkowego wzmacniania układu odpornościowego czyli tzw. immunostymulacji.

W aptekach dostępne są bez recepty różne preparaty, które mają za zadanie wzmacniać funkcje obronne naszego organizmu, czyniąc je bardziej wydajnymi. Warto polecać je pacjentom, uwzględniając oczywiście przeciwwskazania do ich stosowania.

Najczęściej stosowane preparaty immunostymulujące

• Jeżówka, czyli Echinacea

Pobudza działanie układu odpornościowego poprzez nasilenie procesu fagocytozy i pobudzanie leukocytów do wydzielania substancji przeciwwirusowych (interferonów). Daje większą odporność na zakażenie bakteriami i wirusami. Dla celów leczniczych w preparatach stosuje się soki lub wyciągi z ziela, korzenia lub całej rośliny. Jeżowki nie należy stosować jednocześnie z lekami upośledzającymi czynność wątroby, np. steroidami anabolicznymi, amiodaronem, ketokonazolem, metotreksatem. Echinaceę można podawać dzieciom od 1. roku życia. 

• Aloes

W aptekach dostępnych jest wiele preparatów aloesu w postaci soku, syropu, tabletek lub ampułek do iniekcji. Roślinne biostymulatory znajdujące się w soku lub wyciągach z miąższu aloesowego stymulują układ odpornościowy człowieka poprzez wzrost produkcji przeciwciał oraz liczby limfocytów we krwi. Wskazane są u osób z obniżoną odpornością i podatnych na częste infekcje dróg oddechowych lub inne zakażenia. Można je również stosować wspomagająco w zakażeniach wirusowych i bakteryjnych układu oddechowego. Znaczna część preparatów na bazie zagęszczonego soku z aloesu ma gorzkawy smak i wykazuje działanie przeczyszczające z uwagi na dużą zawartość antraglikozydów pochodzących ze skórki liści aloesowych. Aloes można podawać dzieciom od 1. roku życia. Od niedawna w aptekach pojawiły się preparaty aloesowe, do których produkcji liście są ręcznie obierane ze skórki, a miąższ przetwarzany jest na zimno, bez pasteryzacji, co zapewnia im wysoką skuteczność działania, bez jednoczesnego efektu przeczyszczającego i posmaku goryczki w ustach.

• Żeń-szeń, czyli Panax

Korzeń żeń-szenia zawiera glikozydy saponinowe zwane ginsenozydami. Stymulują układ odpornościowy organizmu, tj. pobudzają aktywność limfocytów cytotoksycznych. W aptekach żeń-szeń możemy kupić w postaci preparatów prostych, zawierających wyciąg z żeń-szenia, lub złożonych, wzbogaconych dodatkowo o komplet witamin i minerałów. Przeciwwskazaniem do zażywania żeń-szenia jest nadciśnienie tętnicze. Żeń-szeń można podawać dzieciom od 6. roku życia.

• Olej z wątroby rekina

Wpływa korzystnie na układ odpornościowy, pobudzając syntezę przeciwciał oraz leukocytów, a także stymulując fagocytozę, co razem zwiększa odporność organizmu. Zawiera również alkiloglicerole, które gromadząc się w błonie komórek bakteryjnych i nowotworowych, uszkadzają je. Dlatego wskazany jest w stanach obniżonej odporności, przy ostrych i przewlekłych chorobach infekcyjnych, a także po radioterapii lub chemioterapii (w tych ostatnich dwóch wskazaniach decyzję o używaniu oleju z wątroby rekina podejmuje lekarz prowadzący pacjenta).

• Immunostymulacja na receptę

W aptekach dostępne są również preparaty silniej działające immunostymulująco niż jeżówka, aloes czy olej z wątroby rekina, które wydawane są tylko na receptę lekarską. Zaliczamy do nich:

• Ribomunyl

Jest to lek pobudzający odpowiedź immunologiczną, który zawiera rybosomy bakteryjne i proteoglikany błonowe o właściwościach immunostymulujących. Ribomunyl pobudza swoistą i nieswoistą podpowiedź immunologiczną, dzięki czemu skraca czas trwania infekcji, zmniejsza częstość jej występowania i nasilenie. Dostępny jest w postaci tabletek lub saszetek. Ribomunyl można podawać chorym od 2. roku życia.

• Szczepionki, które zawierają lizaty bakteryjne najczęstszych bakterii chorobotwórczych.

Ze względu na drogę podawania dzielimy je na szczepionki doustne i donosowe. Do doustnych należą: stosowane w nawracających zakażeniach układu oddechowego – Luivac i Broncho-vaxom oraz w nawracających zakażeniach układu moczowego – Uro-vaxom. Szczepionką  donosową jest IRS 19, stosowana w nawracających zapaleniach jamy nosa, jamy nosowo-gardłowej, oskrzeli, w chronicznym katarze i w zapaleniu uszu.