Uważajmy na słońce!
Ewa Marańda

Uważajmy na słońce!

Promieniowanie słoneczne jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Jednak jego zbyt silna dawka może być groźna dla człowieka.

Promieniowanie słoneczne ma korzystny wpływ na samopoczucie, aktywność fizyczną, pobudza wydzielanie wielu hormonów, umożliwia syntezę witamin z grupy D. Umiejętne i właściwe korzystanie ze słońca może być nie tylko źródłem przyjemności, ale także zdrowia.

Należy jednak wiedzieć, iż oprócz dobroczynnego działania, słońce może wywoływać też wiele objawów niepożądanych. Panująca od wielu lat moda na opalanie, spowodowała wzrost zainteresowania niepożądanymi efektami działania promieni słonecznych. Zaczęto badać i opisywać coraz więcej zmian skórnych wynikających z ekspozycji na słońce.

Działanie promieniowania ultrafioletowego 

Promieniowanie słoneczne jest promieniowaniem elektromagnetycznym. Obejmuje ono promieniowanie podczerwone, światło widzialne oraz promieniowanie ultrafioletowe (UV). To ostatnie dzieli się na trzy główne zakresy o różnych efektach biologicznych:

  • UVC - jest promieniowaniem o najkrótszej długości fali. Ma najwyższą energię, jest silnie rumieniotwórcze, ale jest prawie całkowicie pochłaniane przez warstwę ozonową atmosfery i w normalnych warunkach nie dociera na powierzchnię Ziemi.
  • UVB - promieniowanie o średniej długości fali ma bardzo silne właściwości rumieniotwórcze, wzmaga syntezę barwnika skóry i jest odpowiedzialne za oparzenia skóry.
  • UVA - promieniowanie o najdłuższej fali, jest mniej rumieniogenne, ale za to bardziej barwnikotwórcze od UVB. Ilość UVA docierająca do powierzchni ziemi jest znacznie większa niż UVB. Wysokie dawki UVA mogą wzmacniać odczyny rumieniowe i zwiększać niekorzystne efekty biologiczne promieniowania UVB.

Efekt działania promieniowania ultrafioletowego na skórę człowieka zależy od takich czynników jak: położenie geograficzne, zanieczyszczenie czy pora roku i dnia. Skutki biologiczne działania promieniowania ultrafioletowego na skórę obserwuje się bezpośrednio wkrótce po naświetlaniu, ale są one także długofalowe.

Poparzenie słoneczne

Poparzenie słoneczne spowodowane jest przede wszystkim promieniowaniem UVB. Bolesny rumień ujawnia się po około 2-4 godzinach po opalaniu się. Od tego momentu rumień stopniowo się nasila, by osiągnąć swój szczyt po 9-14 godzinach. Po 24-48 godzinach rumień zanika. Bolesny oparzeniowy rumień dotyka najbardziej osoby o jasnej karnacji (o jasnych oczach i włosach).

Powiązane produkty

Oparzenie słoneczne I stopnia

Całodzienne opalanie się  bez odpowiedniej substancji osłonowej na skórze (krem z filtrem) - może spowodować oparzenie I stopnia. Skóra jest wówczas zaczerwieniona, obrzęknięta, lokalnie ocieplona. Rumieniowi skóry towarzyszy świąd, pieczenie, niekiedy bolesność. Leczenie polega na stosowaniu okładów z kwasu borowego, zimnych okładów z wody czy lodu oraz  maści chłodzących, środków regenerujących, środków nawilżających i nawadniających czy też  środków lekko natłuszczających. Możemy stosować również okłady ze zsiadłego mleka czy jogurtu.

W oparzeniach łagodnych, np. pierwszego stopnia (objawiających się głównie silnym zaczerwienieniem skóry i jej pieczeniem, niekiedy bąblami) korzystne jest stosowanie łagodnie działających ekstraktów roślinnych. Dotyczy to zwłaszcza delikatnej skóry dziecka. Skutecznym środkiem hamującym powstawanie mediatorów zapalenia są popularne ekstrakty z cebuli i czosnku dostępne w aptece. Wykazują one działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Ekstrakty te, nakładane na skórę w postaci maści czy emulsji, łagodzą stan zapalny i zapobiegają wystąpieniu bąbli i wysięków pooparzeniowych. Zaś w przypadku wystąpienia bąbli oparzeniowych i wysięków surowiczych – zapobiegają zakażeniom bakteryjnym.

Domowe sposoby łagodzenia rumienia

Rumień posłoneczny na skórze zmniejszy i złagodzi okład z jogurtu, zsiadłego mleka czy kefiru. Okłady takie ściągną skórę i złagodzą poparzenia. Silny i bolesny rumień oparzeniowy po opalaniu się możemy także krótkotrwale oziębiać wodą i lodem.
Po każdym umyciu zmienionej zapalnie skóry wskazane jest smarowanie jej  substancjami lekko natłuszczającymi, nawilżającymi i regenerującymi np. tłusty balsam do ciała. Natomiast mocno opaloną skórę twarzy dobrze pielęgnuje pasta złożona z 2 łyżek glinki kosmetycznej (do nabycia w aptece), 1 łyżki soku z cytryny, 1 łyżki miodu.

Oparzenie słoneczne II stopnia

Kiedy rumień skóry jest rozległy, nasilony oraz towarzyszy mu silne pieczenie skóry, lokalna opuchlizna, pęcherze, obfity wysięk surowiczy, wówczas mamy do czynienia z oparzeniem II stopnia. W takich przypadkach może być konieczne zastosowanie przeciwobrzękowych maści steroidowych, maści osuszających wysięki surowicze ze skóry, maści zabezpieczających przed wtórną infekcją bakteryjną w uszkodzonej skórze (do nabycia w aptekach). Szczególnie niebezpieczne jest pękanie bąbli oparzeniowych i wyciek surowiczy. Płyn surowiczy jest bowiem bogaty w białko i stanowi pożywkę dla bakterii chorobotwórczych. W takich przypadkach należy posmarować bąble wypełnione płynem surowiczym preparatem chroniącym przed bakteriami.

Kiedy do lekarza?

Jeśli poparzenie słoneczne jest bardzo silne - objawia się widoczną opuchlizną, silną gorączką i obfitym wyciekiem surowicy z tkanek, czy też bolesnymi zmianami barwnikowymi skóry - należy skontaktować się niezwłocznie z lekarzem. Pamiętajmy, że oparzeniu II stopnia może towarzyszyć tzw. udar słoneczny (cieplny). Przyczyną udaru cieplnego może być odwodnienie spowodowane nadmiernym poceniem się i niedostatecznym uzupełnianiem płynów (elektrolitów); brak osłony głowy i karku. Na udar narażone są głównie dzieci i osoby starsze. Typowymi objawami udaru słonecznego są: bóle i zawroty głowy, nudności, wymioty, uczucie osłabienia oraz przyspieszone tętno.

Dobre strony opalania

Pozytywnym efektem opalania się jest poprawa samopoczucia oraz możliwa tylko dzięki słońcu synteza witamin z grupy D. Umiarkowane opalanie się sprzyja prawidłowemu funkcjonowaniu naszego organizmu. Zapobiega depresjom, wzmacnia procesy kościotwórcze, hartuje skórę na niekorzystne oddziaływanie promieniowania UVB. Istnieją jednak także niepożądane powikłania.

Długie opalanie się
Długotrwałe opalanie grozi wysuszeniem naskórka. Deficyt wody w  naskórku zaburza mechanizmy regulacyjne komórek. Przy niedostatku wody dochodzi do nadmiernego zagęszczenia płynów wewnątrzkomórkowych i szkodliwego zalegania substancji szkodliwych. W konsekwencji długotrwałe opalanie się może spowodować przyspieszone starzenie się skóry.

Przedwczesne starzenie się skóry
Jeśli lubimy, aby nasze ciało było cały rok lekko przybrązowione, lub latem potrafimy całe dnie spędzać na słońcu, możemy liczyć się z tym, że w przyszłości nasza skóra będzie starzała się szybciej. Całość tych zmian określa się jako fotostarzenie się. Nadmierna ekspozycja na słońce powoduje niekorzystne zmiany w fibroblastach (tworzą one włókna kolagenowe i elastylowe). Na skutek długotrwałego działania  promieni słonecznych dochodzi do stopniowego zwyrodnienia włókien sprężystych. Zmniejsza to elastyczność skóry. Skóra staje się przez to cieńsza i suchsza.  Proces ten prowadzi do szybszego powstawania zmarszczek i bruzd na skórze. Zjawisko to powoduje między innymi pojawianie się w kącikach ust bruzdowań, w których mogą osiedlać się drożdżaki, wywołując częste u osób starszych drożdżakowe zapalenie kącików ust. Innym niepożądanym efektem promieniowania UV jest zjawisko teleangiektazji polegającej na rozszerzaniu i pękaniu drobnych naczyń krwionośnych.

Nowotworowe mutacje komórek

Promieniowanie UV wywołuje nadmiar wolnych rodników w organizmie. Wolne rodniki to agresywne chemicznie cząstki, które występując w nadmiarze, niszczą strukturę skóry i przyspieszają jej starzenie. Pośrednio niszczą włókna kolagenowe i atakują kod genetyczny komórek - DNA. Promienie UVB wywołują osłabienie układu odpornościowego. Dotyczy ono nie tylko skóry, ale całego organizmu. Skłonności do tego schorzenia są uwarunkowane genetycznie. Jednak największym zagrożeniem dla zdrowia ze strony ultrafioletu jest wywoływanie nowotworu skóry zwanego czerniakiem. Inicjuje go uszkadzanie  kodu genetycznego komórek barwnikowych zwanych melanocytami pod wpływem promieni UVA i UVB. Na zmiany nowotworowe szczególnie narażone są osoby ze zmianami barwnikowymi na skórze (piegi płaskie i wypukłe), osoby o jasnej karnacji, osoby długo przebywające na słońcu. Przeciwwskazaniem do kąpieli słonecznych (także w solariach)  jest przyjmowanie  hormonów (m.in. antykoncepcja), kruchość naczyń krwionośnych, choroby serca oraz przebyte choroby nowotworowe.

Zakres niepożądanych działań promieniowania słonecznego sięga od łagodnego oparzenia słonecznego po zmiany nowotworowe. Prowadząc zdrowy tryb życia i spędzając długi czas na dworze należy pamiętać o stosowaniu środków chroniących przed promieniowaniem słonecznym oraz ubrań ochronnych. A jeśli zależy nam na brązowym kolorze skóry warto może sięgnąć po bezpieczniejsze „opalanie z tubki”, czyli wszelkiego rodzaju kremy, balsamy i pianki samoopalające i brązujące.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Pielęgnacja cery naczyniowej

    Widoczne naczynka na twarzy to nie tylko problem natury estetycznej, to przede wszystkim znak, że nasze naczynia krwionośne są osłabione. Kruche naczynka włosowate nie wytrzymują ciśnienia krwi, zaczynają pękać, pozostawiając na skórze trwałe ślady, potocznie nazywane pajączkami. Taka cera wymaga szczególnej pielęgnacji.

  • Sposoby na oparzenia słoneczne

    Promieniowanie słoneczne jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Ma korzystny wpływ na samopoczucie, aktywność fizyczną, pobudza wydzielanie wielu hormonów, umożliwia syntezę witamin z grupy D. Należy jednak pamiętać o zagrożeniach, jakie stwarza dla naszej skóry.

  • Techniki masażu

    Wyróżniamy kilka technik masażu, obecnie bardzo modne są masaże orientalne, ale każdy z nich ma podobny wpływ na nasz organizm. Istnieje jednak kilka wspólnych zasad dotyczących masażu. Powinien być wykonywany w określonym tempie, rytmicznie, z określoną siłą, bez rozciągania skóry, zgodnie z kierunkiem przebiegu mięśni, naczyń krwionośnych i limfatycznych od obwodu do serca.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl