Projekt ustawy dotyczący zakazu sprzedaży energetyków dzieciom i młodzieży. Jak napoje energetyczne wpływają na zdrowie?

Projekt ustawy zakazującej sprzedaży energetyków dzieciom i młodzieży

Do polskiego Sejmu trafił projekt zmiany Ustawy o zdrowiu publicznym odnośnie wprowadzenia całkowitego zakazu sprzedaży napojów z zawartością tauryny i kofeiny – tzw. energetyków – osobom poniżej osiemnastego roku życia, a także zakaz rozprowadzania napojów energetycznych w placówkach szkolnych i innych podmiotach oświatowych oraz w automatach.

W tekście nowelizacji ustawy określono, że „za napój z dodatkiem kofeiny lub tauryny uważa się środek spożywczy, ujęty w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, zawierający kofeinę w proporcji przekraczającej 150 mg/l lub taurynę, z wyłączeniem substancji występujących naturalnie”. Politycy postulują również, aby wprowadzić restrykcje związane z reklamowaniem takich produktów.

Czym są napoje energetyczne? Co zawierają i jak działają?

Napoje energetyzujące są napojami gazowanymi (najczęściej), wykazującymi efekt pobudzenia. Producenci wzbogacają je o związki mające na celu poprawiać koncentrację, zwiększać tempo reakcji i wydolność organizmu, a zarazem powodować przyspieszenie przemiany materii i skutecznie przeciwdziałać zmęczeniu. Skład napojów energetycznych jest zróżnicowany w zależności od marki, jednakże do składników najczęściej do nich dodawanych należą: kofeina, guarana, tauryna, witaminy z grupy B.

Jak działają energetyki?

• Kofeina – to organiczny związek chemiczny, który działa pobudzająco na układ nerwowy. Występuje naturalnie w niektórych roślinach, w tym w kawie, herbacie, yerba mate i kakao. Zwiększa aktywność mózgu i poprawia czujność oraz koncentrację.
• Tauryna – zaliczana jest do związków o działaniu endogennym, odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu organizmu człowieka. Cechuje się działaniem antyoksydacyjnym, jest niezbędna do właściwego działania mięśni szkieletowych i układu krwionośnego.
• Guarana – to wyciąg roślinny otrzymywany z południowoamerykańskiej rośliny Paulinia guarana, znanej z wysokiej koncentracji kofeiny. Dodanie jej do napojów energetycznych podnosi całkowitą zawartość kofeiny, co może być niebezpieczne, gdyż producenci tych napojów często nie zamieszczają tej informacji na opakowaniu. Guarana jest też bogata w teobrominę i teofilinę o pokrewnych do kofeiny właściwościach.

Negatywne skutki picia napojów energetycznych

• Oddziaływanie na układ sercowo-naczyniowy

W wielu opracowaniach wykazano wzrost częstości akcji serca i ciśnienia tętniczego krwi po spożyciu napoju energetycznego. Wyniki te przypisywano dużej zawartości kofeiny w napoju energetycznym. Dodatkowo po nadmiernej konsumpcji napojów energetycznych udokumentowano istotne objawy kardiologiczne, takie jak komorowe zaburzenia rytmu serca. Ostatnie doniesienia wykazały związek między nadmiernym spożyciem napojów energetycznych a rozszerzeniem tętnic, tworzeniem się tętniaków, rozwarstwieniem i pęknięciem dużych tętnic.

• Skutki dla przewodu pokarmowego i metabolizmu

Napoje energetyczne przeważnie zawierają duże ilości cukru, głównie w postaci sacharozy, glukozy lub syropu kukurydzianego. Dlatego wysokie spożycie napojów energetycznych może zwiększać ryzyko otyłości i cukrzycy typu 2. Ponadto wysoka zawartość cukru w napojach energetycznych może zmniejszać aktywność, różnorodność i ekspresję genów bakterii jelitowych, co skutkuje zwiększonym ryzykiem otyłości i zespołu metabolicznego. Duże spożycie kofeiny osłabia wrażliwość na insulinę, co może tłumaczyć udokumentowany w niektórych badaniach wzrost poziomu glukozy we krwi po spożyciu napoju energetycznego.

Jak energy drinki wpływają na zdrowie dzieci?

Od kilku lat na świecie i w Polsce asortyment napojów energetycznych sukcesywnie się rozszerza, zyskują one również coraz większą popularność wśród przedstawicieli wszystkich grup wiekowych, także dzieci i młodzieży. Jest to zjawisko groźne, gdyż według przeprowadzonych licznych badań naukowych nad skutkami działania kofeiny ma ona zarówno korzystny, jak i negatywny wpływ na organizm człowieka, a wszystko uzależnione jest od spożytej porcji, podatności naszego organizmu, kondycji zdrowotnej i wieku.

Z publikowanych danych wynika, że 19–29% młodzieży doświadcza niekorzystnych dolegliwości po spożyciu tych napojów, przede wszystkim kołatania serca, bólu głowy, uczucia silnego rozchwiania. Do skutków ubocznych zalicza się również nerwowość, silny stres, trudności z koncentracją. Zgodnie z niektórymi opracowaniami zbyt duże spożycie napojów energetycznych powoduje wzrost ryzyka wystąpienia zaburzeń rytmu serca, również u dzieci. Z tego względu bardzo istotne jest przeprowadzanie szerokich akcji edukacyjnych w tym obszarze zarówno wśród najmłodszych, jak i ich rodziców.