Otyłość u dzieci związana ze strukturalnymi zmianami w mózgu

Rezonans magnetyczny pomógł wykryć zmiany w mózgach otyłych dzieci

Naukowcy z Yale School of Medicine w USA odkryli, że nadwaga w okresie dzieciństwa jest związana z występowaniem zmian strukturalnych w mózgu. Wykorzystali dane zebrane w ramach „The Adolescent Brain Cognitive Development Study” (ABCD), największego długoterminowego badania rozwoju mózgu i zdrowia dzieci w Stanach Zjednoczonych. Wyniki zostały zaprezentowane na corocznym spotkaniu Towarzystwa Radiologicznego Ameryki Północnej (Radiological Society of North America, RSNA).

Uczestnikami badania było 5196 dzieci w wieku 9-10 lat, z czego 51,9% stanowiły dziewczynki. Na wstępie określono ich BMI (ang. Body Mass Index) – nadwagę zdiagnozowano u 21% badanych, a otyłość u 17,6%. Aby kompleksowo określić stan i funkcjonowanie mózgów małych pacjentów, przeprowadzono obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI) oraz funkcjonalnego rezonansu magnetycznego w stanie spoczynku (fMRI), co umożliwiło badaczom pomiar aktywności mózgu poprzez wykrywanie zmian w przepływie krwi i jej utlenowaniu. Ocenili również dane z obrazowania tensora dyfuzji (ang. diffusion tensor imaging, DTI). Jest to nowoczesna technika rezonansu magnetycznego, która pomaga ocenić istotę białą oraz uzyskać obraz przestrzennego ułożenia włókien nerwowych.

Zmiany w istocie szarej i korze mózgu

Naukowcy ze Stanów Zjednoczonych zaobserwowali strukturalne zmiany w mózgach u dzieci z podwyższonym BMI, w tym znaczne upośledzenie integralności istoty białej. Obszary degradacji obejmowały przede wszystkim ciało modzelowate. Jest to część mózgowia, pasmo istoty białej, będące łącznikiem między dwiema półkulami mózgu i przekazujące informacje pomiędzy nimi.

Badacze dostrzegli również zmniejszenie grubości najbardziej zewnętrznej warstwy mózgu, czyli kory mózgowej. Jej główną funkcją jest odbiór i analiza bodźców zmysłowych (wzrokowych, słuchowych, czuciowych, ruchowych i asocjacyjnych), umożliwia ona świadome reagowanie na nie i podejmowanie decyzji. Otrzymane wyniki ewidentnie wskazują, że nadwaga i otyłość u dzieci niosą za sobą konsekwencje nie tylko dla zdrowia fizycznego, ale również dla prawidłowej pracy mózgu.

Otyłość wśród dzieci – konsekwencje

Skala występowania otyłości u dzieci i młodzieży wzrosła w ciągu ostatnich dziesięcioleci na całym świecie – w Polsce zmaga się z nią co piąty chłopiec i co siódma dziewczynka. Zbyt duża masa ciała często utrzymuje się w wieku dorosłym, szacuje się, że nawet 80% otyłych dzieci staje się otyłymi dorosłymi. W jej rozwoju rolę odgrywają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Leczenie jest trudne i złożone, dlatego też najistotniejsze jest jej zapobieganie.

Nadmierna masa ciała wiąże się z licznymi, negatywnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Wiele metabolicznych i sercowo-naczyniowych powikłań otyłości występuje już w dzieciństwie i utrzymuje się w okresie dorastania oraz w wieku dorosłym. Wśród najczęściej występujących problemów związanych z nadwagą u najmłodszych znajdują się:

• cukrzyca typu 2, insulinoopornosć,
• nadciśnienie tętnicze,
• dyslipidemia,
• zespół policystycznych jajników,
• choroba zwyrodnieniowa stawów,
• stłuszczenie wątroby.