Co wywołuje wysoki poziom testosteronu u kobiet?

Testosteron to hormon steroidowy z grupy androgenów, określany także mianem hormonu maskulinizującego, który jest wytwarzany głównie w jądrach pod wpływem hormonu luteinizującego (LH). Może być także produkowany w organizmie kobiety, niemniej w niewielkich ilościach. Proces ten zachodzi wówczas w korze nadnerczy i jajnikach, a także łożysku podczas ciąży.

Jaką rolę pełni testosteron w organizmie kobiety?

Testosteron u kobiet ma wciąż nie w pełni poznane działanie. Dotychczas udowodniono, że wraz z innym żeńskim hormonem płciowym – estrogenem odgrywa rolę we wzroście i utrzymaniu płodności, ponieważ jego prawidłowy poziom zapewnia właściwe funkcjonowanie jajników (optymalna praca jajników zależy m.in. od równowagi między poziomem testosteronu a ilością estrogenu). Ponadto wpływa na odpowiednią mineralizację kości oraz poziom libido. Istnieją wyniki badań naukowych, które potwierdzają, że testosteron ma również działanie neuroprotekcyjne. Udowodniono, że kobiety po menopauzie i z chorobą Alzhaimera miały niższy poziom testosteronu i estrogenów w odniesieniu do grupy kontrolnej. Z kolei za wysoki poziom tego hormonu może wpływać na rozwój zespołu policystycznych jajników (PCOS).

Jakie są objawy wysokiego poziomu testosteronu u kobiet?

Podobnie jak w przypadku innych hormonów, wszelkie poziomy testosteronu, które są odchylone od normy laboratoryjnej przyjętej dla danej płci i wieku, są manifestowane przez organizm w różny sposób. Objawy te mogą dotyczyć zarówno wyglądu fizycznego, jak i ogólnego stanu zdrowia, w tym także samopoczucie.

Objawy wysokiego poziomu testosteronu u kobiet:

• trądzik,
• obniżenie tonu głosu,
• hirsutyzm (włosy pojawiają się w typowych dla mężczyzn miejscach),
• podwyższenie ilości tkanki mięśniowej,
• zaburzenia cyklu miesiączkowego,
• powiększenie łechtaczki,
• spadek libido,
• wahania nastroju,
• zmniejszenie rozmiaru biustu,
• przerzedzenie włosów (głównie na skroniach – androgenowy typ łysienia),
• wzrost masy ciała.

Co powoduje zaburzenia poziomu testosteronu u kobiet?

Najczęstsze powody zaburzeń ilości testosteronu u kobiet są związane z wystąpieniem stanu chorobowego w organizmie. Wśród najczęstszych wymienia się wodzony przerost nadnerczy, zespół policystycznych jajników (PCOS), insulinooporność, leptynooporność, nadczynność tarczycy oraz zaburzenia poziomu progesteronu i estrogenu.

Wrodzony przerost nadnerczy (CAH, ang. Congenital Adrenal Hyperplasia) to choroba genetyczna zaburzająca pracę nadnerczy, które odpowiadają za wydzielanie hormonów – kortyzolu, aldosteronu odpowiadających m.in. za utrzymanie prawidłowego ciśnienia krwi i przekaźnictwo nerwowe, a także odpowiednią reakcję organizmu na infekcję; ponadto androgenów (w tym testosteronu lub DHEA). CAH polega na rozregulowaniu pracy nadnerczy, przez co wytwarzana jest za mała ilość kortyzolu a za duża testosteronu. Nie ma jednego lekarstwa na wrodzony przerost nadnerczy, niemniej istnieją inne sposoby farmakoterapii, dzięki którym można poprawić jakość życia pacjentów z CAH.

Zespół policystycznych jajników (PCOS)  jest coraz częściej diagnozowanym zaburzeniem hormonalnym wśród kobiet w wieku rozrodczym. Niektóre źródła sugerują, że choroba dotyka od 8 do nawet 20% pacjentek na całym świecie. Nieleczony PCOS może doprowadzić m.in. do bezpłodności, depresji, otyłości lub cukrzycy typu 2.

Insulinooporność – zmniejszona wrażliwość tkanek na działanie insuliny, objawiające się wzrostem jej poziomu w organizmie.

Niedoczynność tarczycy – organizm nie jest w stanie wyprodukować odpowiedniej ilości hormonów względem zapotrzebowania organizmu.
 
Leptynooporność to inaczej odporność organizmu na działanie leptyny – tzw. hormon sytości produkowany przez komórki tkanki tłuszczowej. W leptynooporności organizm w pewnym sensie nie reaguje na leptynę, przez co cały czas odczuwa głód, nie odczuwając jednocześnie sytości nawet po zjedzonym posiłku.

Zaburzenia poziomu progesteronu i estrogenu.

Jak sprawdzić, czy poziom testosteronu jest w normie?

Jeśli pacjentka zaobserwuje u siebie objawy zaburzeń poziomu testosteronu, powinna koniecznie udać się na konsultację z lekarzem, najlepiej endokrynologiem. Specjalista najprawdopodobniej zaleci badania fizykalne – wizyta u ginekologa (badanie palpacyjne; USG transwaginalne), a także badanie biochemiczne krwi: poziom testosteronu, wolnego testosteronu, glukozy na czczo, cholesterolu, trójglicerydów i DHEA. Leczenie zbyt wysokiego poziomu testosteronu będzie zależeć od przyczyny, czyli tego, co wywołało ten stan.