surowica lipemiczna w próbce z krwią
Paulina Brożek

Lipemia – przyczyny, objawy i leczenie

Lipemia to zjawisko określające zmętnienie pobranej próbki krwi, spowodowanej akumulacją cząsteczek lipoprotein. Zaburzenia poziomu lipidów we krwi są dość powszechne i mogą dotykać nawet około 60% dorosłych Polaków. Najczęstszą postacią zaburzenia jest hipercholesterolemia wielogenowa mająca silny związek z nieprawidłową dietą. Do powikłań nieleczonej hipercholesterolemii należą miażdżyca tętnic szyjnych, zawał serca, udar mózgu.  

Lipemia – co to jest? Kogo może dotyczyć?

Lipemia to mleczno-mętne zabarwienie surowicy lub osocza krwi (tzw. surowica lipemiczna) spowodowane zbyt dużym stężeniem lipidów w organizmie. W osoczu występują następujące klasy lipidów: triglicerydy, fosfolipidy, estry cholesterolu, wolny cholesterol, wolne kwasy tłuszczowe. Żeby nierozpuszczalne w wodzie lipidy mogły być transportowane w osoczu krwi, tworzą kompleksy białkowo-lipidowe tzw. lipoproteiny.

Wyróżniamy następujące frakcje lipoprotein we krwi:

  • chylomikrony – odpowiadajace za dokomórkowy transport kwasów tłuszczowych w okresie poposiłkowym,
  • lipoproteiny o bardzo małej gęstości (VLDL) – odpowiadające z dokomórkowy transport kwasów tłuszczowych w okresie międzyposiłkowym,
  • lipoproteiny o małej gęstości (LDL) – odpowiadające za  dokomórkowy transport cholesterolu,
  • lipoproteiny o dużej gęstości (HDL) – odpowiadajace za transport zwrotny cholesterolu do wątroby.
Zwykle mętne zabarwienie surowicy widoczne jest przy stężeniu triglicerydów od 400 do 800 mg/dl (norma <150 mg/dl).

U zdrowej osoby zmętnienie próbki może być związane ze spożyciem posiłku bogatego w tłuszcze tzw. lipemia poposiłkowa. Wywołane posiłkiem zmiany stężenia lipidów mogą utrzymywać się do 12 godzin po posiłku, jednak szczyt zmian przypada na 3–4 godzinę.    

Jakie są przyczyny lipemii?

Wśród głównych przyczyn wzrostu stężenia lipidów we krwi (hiperlipidemia) wymieniamy predyspozycje genetyczne i nieprawidłowy tryb życia. Do hiperlipidemii pierwotnej związanej z czynnikami genetycznymi zaliczamy m.in: rodzinną hipercholesterolemię, rodzinną hipertriglicerydemię, rodzinną hiperlipidemię złożoną, zespół pospolitej cholesterolemii. Są to choroby dziedziczne, przekazywane z pokolenia na pokolenie, cechujące się wysokimi wartościami lipidów mimo stosowanej diety ubogotłuszczowej i wiążą się z dużym ryzykiem występowania chorób sercowo-naczyniowych. W takich przypadkach możliwe jest stwierdzenie lipemii nawet u niemowląt i małych dzieci.

Hiperlipidemie wtórne, występują znacznie częściej niż postacie rodzinne. U jej podłoża leżą współistniejące choroby przewlekłe (niedoczynność tarczycy, zespół metaboliczny, zespół nerczycowy, przewlekła niewydolność nerek, choroby wątroby), stosowane leki, jednak główną przyczyną jest nieprawidłowa dieta i siedzący tryb życia.

W zależności od tego, która frakcja lipidów jest podwyższona, wyróżniamy:

  • hipercholesterolemię – czyli podwyższony poziom cholesterolu całkowitego oraz LDL,
  • hipertriglicerydemię – czyli podwyższone stężenie trójglicerydów oraz VLDL,
  • hiperlipidemię mieszaną – gdzie występuje podwyższone stężenie cholesterolu całkowitego, LDL, VLDL i trójglicerydów.

Powiązane produkty

Lipemia – objawy. Jak wygląda diagnostyka?

Objawy przedmiotowe lipemii występują tylko w postaci rodzinnej, gdzie stężenie cholesterolu wielokrotnie przekracza normę. Obecne w badaniu mogą być żółtaki ścięgna Achillesa, prostowników palców ręki, rąbek starczy rogówki.

W większości przypadków wysoki poziom cholesterolu nie daje żadnych objawów. Niestety skutki jego nadmiaru obserwujemy pod postacią miażdżycy, choroby wieńcowej, zawału serca czy udaru mózgu.

Do oceny gospodarki tłuszczowej wskazane jest wykonanie lipidogramu (inaczej profil lipidowy). Badanie obejmuje pomiar trójglicerydów, cholesterolu całkowitego, lipoprotein o niskiej i wysokiej gęstości. Profil lipidowy powinien być wykonany osób z czynnikami ryzyka chorób układu krążenia (np. nadciśnienie tętnicze, zespół uzależnienia od tytoniu, cukrzyca, nadwaga, obciążający wywiad rodzinny, choroby układu krążenia) oraz u wszystkich mężczyzn >40. roku życia i u kobiet >50. roku życia. Badanie polega na pobraniu próbki krwi żylnej. Niekiedy wysokie stężenie triglicerydów możemy ocenić makroskopowo podczas pobierania krwi. Następuje wtedy zmętnienie pobranej próbki krwi zwane surowicą lipemiczną.

U osoby zdrowej powinno utrzymywać się następujące wartości poszczególnych frakcji:

  • cholesterol całkowity – mniej niż 190 mg/dl,
  • frakcja LDL – <115 mg/dl – dla małego lub umiarkowanego ryzyka sercowo-naczyniowego, <100 mg/dl – dla dużego ryzyka sercowo-naczyniowego, <70 mg/dl – dla bardzo dużego ryzyka sercowo-naczyniowego,
  • HDL (dla mężczyzn) – ponad 40 mg/dl, (dla kobiet) – ponad 45 mg/dl,
  • trójglicerydy – mniej niż 150 mg/dl.

Lipemia – leczenie

Leczenie lipemii polega na przestrzeganiu diety oraz stosowaniu leków obniżających poziom cholesterolu we krwi.

Ogólne zalecenia dla osób z zaburzeniami gospodarki lipidowej to:

  • ograniczenie spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych (tłuszcze zwierzęce, oleje palmowy i kokosowy) i zastępowanie ich wielonienasyconymi omega-6 i jednonienasyconymi kwasami tłuszczowymi (tłuszcze roślinne),
  • ograniczenie spożycia izomerów trans nienasyconych kwasów tłuszczowych obecnych najczęściej w  gotowych wyrobach cukierniczych,
  • potrzeba całkowitej eliminacji alkoholu,
  • wzbogacenie diety w błonnik pokarmowy,
  • włączenie do diety produktów bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe z grupy omega-3 (ryby, orzechy włoskie, niektóre warzywa i oleje z nasion),
  • produkty, o które warto wzbogacić codzienny jadłospis, to produkty pełnoziarniste; surowe i gotowane warzywa; rośliny strączkowe (soczewica, fasola, bób, groch, ciecierzyca, soja); owoce świeże lub mrożone; chude i tłuste ryby, drób bez skóry; odtłuszczone mleko i jogurt, sosy bez tłuszczu,
  • metody przygotowywania potraw to gotowanie w wodzie, gotowanie na parze, pieczenie bez dodatku tłuszczu.

U osób, u których nie udało się uzyskać prawidłowych wartości cholesterolu za pomocą metod niefarmakologicznych (dieta, regularny wysiłek fizyczny, suplementy diety), konieczne może być włączenie leków obniżających poziom cholesterolu we krwi. Statyny są złotym standardem – lekami I rzutu w leczeniu hipercholesterolemii i spośród leków hipolipemizujących mają najlepiej udokumentowaną skuteczność w prewencji pierwotnej i wtórnej chorób sercowo-naczyniowych. W przypadku nietolerancji statyn można zastosować ezetymib w monoterapii.

Po normalizacji wyników konieczne jest kontynuowanie terapii oraz okresowe badania kontrolne lipidogramu. Stosowanie zasad zdrowej diety i utrzymywanie prawidłowych wartości cholesterolu pozwoli uchronić nas przed chorobą niedokrwienną serca, udarem mózgu, tętniakiem aorty brzusznej czy chorobami naczyń obwodowych.
  1. A. Alipour, J. W. Elte, H. C. van Zaanen, A. P. Rietveld, M.C. Cabezas, Postprandial inflammation and endothelial dysfunction, „Biochemical Society Transactions”, nr 35 2007.
  2. N. Tentolouris, A. Stylianou, E. Lourida i in., High postprandial triglyceridemia in patients with type 2 diabetes and microalbuminuria, „Journal of Lipid Research”, nr 48 2007.
  3. A. J. van Oostrom, A. Alipour, T. W. M. Plokker, A. D. Sniderman, M. C. Cabezas, The metabolic syndrome in relation to complement component 3 and postprandial lipemia in patients from an outpatient lipid clinic and healthy volunteers, „Atherosclerosis”, nr 190 2007.
  4. S. Rywik, G. Broda, W. Piotrowski i in., Epidemiologia chorób układu krążenia - Program Pol-MONICA Warszawa, „Kardiologia Polska”, nr 44 1996.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zawał serca – objawy, przyczyny, rozpoznanie, zapobieganie

    Zawał serca to jedna z głównych przyczyn zgonów wśród Polaków. Najbardziej charakterystyczny objaw zawału serca – silny, narastający ból w klatce piersiowej, utrzymujący się dłużej niż 20 minut – jest pilnym wskazaniem do wezwania pomocy medycznej.

  • Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny, objawy, leczenie

    Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą, powodującą znaczne pogorszenie jakości życia. Początek choroby ma charakter skryty i przebiega skąpoobjawowo, utrudniając postawienie prawidłowego rozpoznania. Chorzy w toku trwania choroby często wymagają interwencji chirurgicznej z powodu powikłań jelitowych. Jak wygląda diagnostyka i terapia osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna? Zapraszamy do zapoznania się z treścią artykułu.

  • Ortoreksja – na czym polega? Skutki, objawy i leczenie obsesji na punkcie zdrowego żywienia

    Ortoreksja jest jednym z zaburzeń odżywiania, które polega na obsesji na punkcie zdrowego żywienia. Osoba cierpiąca na ortoreksję stopniowo zmienia nawyki żywieniowe po to, by aktualna dieta była idealna dla zdrowia. Niestety, ortorektyk nigdy nie osiąga pożądanej poprawy menu, a przez ciągłą eliminację nawet całych grup produktów, zaczyna chorować. Jak rozpoznać ortoreksję i w jaki sposób ją leczyć?

  • Reumatyzm – przyczyny, objawy, leczenie chorób reumatycznych. Fizjoterapia przy reumatyzmie

    Reumatyzm to nazwa stosowana potocznie, określająca grupę schorzeń o podłożu zapalnym, obejmującą choroby mięśni, stawów i kości. Najczęściej występujące objawy chorób reumatycznych to ból i obrzęk stawów, sztywność, ograniczenie ich ruchomości. Nieleczony reumatyzm może doprowadzić do znacznego ograniczenia sprawności. Jak wygląda rehabilitacja w schorzeniach reumatoidalnych?

  • Osteoporoza – przyczyny, objawy, badania, leczenie, rehabilitacja, zapobieganie zmianom osteoporotycznym

    Osteoporoza to choroba metaboliczna kości, która polega na stopniowym zaniku masy kostnej. Na skutek obniżenia gęstości mineralnej kości dochodzi do osłabienia ich struktury, co objawia się zwiększoną podatnością na złamania. Na zachorowanie narażone są przede wszystkim osoby starsze, szczególnie kobiety w wieku okołomenopauzalnym, choć na osteoporozę mogą cierpieć także mężczyźni, a nawet dzieci. Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia zmian osteoporotycznych?

  • Szpiczak mnogi – przyczyny, objawy, leczenie

    Szpiczak mnogi należy do chorób krwi i szpiku kostnego. Chociaż nie ustalono dotychczas konkretnych przyczyn tej dolegliwości, tak bez wątpienia można powiedzieć, że do jej rozwoju przyczyniają się długotrwałe infekcje bakteryjne lub wirusowe, promieniowanie jonizujące i narażenie na szkodliwe substancje chemiczne. Jak wyglądają nowoczesne sposoby leczenia szpiczaka, jakie są rokowania i czy podczas wizyty u lekarza pierwszego kontaktu można dokonać wstępnej diagnozy tej choroby?

  • Rak trzustki – przyczyny, objawy, diagnostyka, rokowania, leczenie

    Rak trzustki jest jednym z nowotworów, które przez długi czas nie dają żadnych dolegliwości, a pierwsze symptomy są niespecyficzne. Wśród początkowych objawów raka trzustki wymienia się m.in. ogólne osłabienie, nudności, szybkie uczucie sytości czy tłuszczowe stolce. Jak wygląda jego leczenie?

  • Lobotomia – czym jest? Jak wyglądała? Dlaczego już się jej nie praktykuje?

    Lobotomia to jedna z najbardziej kontrowersyjnych technik chirurgicznych w historii medycyny. Chociaż z dzisiejszej perspektywy wydaje się to nie do uwierzenia, ten niezwykle inwazyjny i wiążący się z wielkim ryzykiem zabieg był swego czasu bardzo popularny.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij