surowica lipemiczna w próbce z krwią
Paulina Brożek

Lipemia – przyczyny, objawy i leczenie

Lipemia to zjawisko określające zmętnienie pobranej próbki krwi, spowodowanej akumulacją cząsteczek lipoprotein. Zaburzenia poziomu lipidów we krwi są dość powszechne i mogą dotykać nawet około 60% dorosłych Polaków. Najczęstszą postacią zaburzenia jest hipercholesterolemia wielogenowa mająca silny związek z nieprawidłową dietą. Do powikłań nieleczonej hipercholesterolemii należą miażdżyca tętnic szyjnych, zawał serca, udar mózgu.  

Lipemia – co to jest? Kogo może dotyczyć?

Lipemia to mleczno-mętne zabarwienie surowicy lub osocza krwi (tzw. surowica lipemiczna) spowodowane zbyt dużym stężeniem lipidów w organizmie. W osoczu występują następujące klasy lipidów: triglicerydy, fosfolipidy, estry cholesterolu, wolny cholesterol, wolne kwasy tłuszczowe. Żeby nierozpuszczalne w wodzie lipidy mogły być transportowane w osoczu krwi, tworzą kompleksy białkowo-lipidowe tzw. lipoproteiny.

Wyróżniamy następujące frakcje lipoprotein we krwi:

  • chylomikrony – odpowiadajace za dokomórkowy transport kwasów tłuszczowych w okresie poposiłkowym,
  • lipoproteiny o bardzo małej gęstości (VLDL) – odpowiadające z dokomórkowy transport kwasów tłuszczowych w okresie międzyposiłkowym,
  • lipoproteiny o małej gęstości (LDL) – odpowiadające za  dokomórkowy transport cholesterolu,
  • lipoproteiny o dużej gęstości (HDL) – odpowiadajace za transport zwrotny cholesterolu do wątroby.
Zwykle mętne zabarwienie surowicy widoczne jest przy stężeniu triglicerydów od 400 do 800 mg/dl (norma <150 mg/dl).

U zdrowej osoby zmętnienie próbki może być związane ze spożyciem posiłku bogatego w tłuszcze tzw. lipemia poposiłkowa. Wywołane posiłkiem zmiany stężenia lipidów mogą utrzymywać się do 12 godzin po posiłku, jednak szczyt zmian przypada na 3–4 godzinę.    

Jakie są przyczyny lipemii?

Wśród głównych przyczyn wzrostu stężenia lipidów we krwi (hiperlipidemia) wymieniamy predyspozycje genetyczne i nieprawidłowy tryb życia. Do hiperlipidemii pierwotnej związanej z czynnikami genetycznymi zaliczamy m.in: rodzinną hipercholesterolemię, rodzinną hipertriglicerydemię, rodzinną hiperlipidemię złożoną, zespół pospolitej cholesterolemii. Są to choroby dziedziczne, przekazywane z pokolenia na pokolenie, cechujące się wysokimi wartościami lipidów mimo stosowanej diety ubogotłuszczowej i wiążą się z dużym ryzykiem występowania chorób sercowo-naczyniowych. W takich przypadkach możliwe jest stwierdzenie lipemii nawet u niemowląt i małych dzieci.

Hiperlipidemie wtórne, występują znacznie częściej niż postacie rodzinne. U jej podłoża leżą współistniejące choroby przewlekłe (niedoczynność tarczycy, zespół metaboliczny, zespół nerczycowy, przewlekła niewydolność nerek, choroby wątroby), stosowane leki, jednak główną przyczyną jest nieprawidłowa dieta i siedzący tryb życia.

W zależności od tego, która frakcja lipidów jest podwyższona, wyróżniamy:

  • hipercholesterolemię – czyli podwyższony poziom cholesterolu całkowitego oraz LDL,
  • hipertriglicerydemię – czyli podwyższone stężenie trójglicerydów oraz VLDL,
  • hiperlipidemię mieszaną – gdzie występuje podwyższone stężenie cholesterolu całkowitego, LDL, VLDL i trójglicerydów.

Powiązane produkty

Lipemia – objawy. Jak wygląda diagnostyka?

Objawy przedmiotowe lipemii występują tylko w postaci rodzinnej, gdzie stężenie cholesterolu wielokrotnie przekracza normę. Obecne w badaniu mogą być żółtaki ścięgna Achillesa, prostowników palców ręki, rąbek starczy rogówki.

W większości przypadków wysoki poziom cholesterolu nie daje żadnych objawów. Niestety skutki jego nadmiaru obserwujemy pod postacią miażdżycy, choroby wieńcowej, zawału serca czy udaru mózgu.

Do oceny gospodarki tłuszczowej wskazane jest wykonanie lipidogramu (inaczej profil lipidowy). Badanie obejmuje pomiar trójglicerydów, cholesterolu całkowitego, lipoprotein o niskiej i wysokiej gęstości. Profil lipidowy powinien być wykonany osób z czynnikami ryzyka chorób układu krążenia (np. nadciśnienie tętnicze, zespół uzależnienia od tytoniu, cukrzyca, nadwaga, obciążający wywiad rodzinny, choroby układu krążenia) oraz u wszystkich mężczyzn >40. roku życia i u kobiet >50. roku życia. Badanie polega na pobraniu próbki krwi żylnej. Niekiedy wysokie stężenie triglicerydów możemy ocenić makroskopowo podczas pobierania krwi. Następuje wtedy zmętnienie pobranej próbki krwi zwane surowicą lipemiczną.

U osoby zdrowej powinno utrzymywać się następujące wartości poszczególnych frakcji:

  • cholesterol całkowity – mniej niż 190 mg/dl,
  • frakcja LDL – <115 mg/dl – dla małego lub umiarkowanego ryzyka sercowo-naczyniowego, <100 mg/dl – dla dużego ryzyka sercowo-naczyniowego, <70 mg/dl – dla bardzo dużego ryzyka sercowo-naczyniowego,
  • HDL (dla mężczyzn) – ponad 40 mg/dl, (dla kobiet) – ponad 45 mg/dl,
  • trójglicerydy – mniej niż 150 mg/dl.

Lipemia – leczenie

Leczenie lipemii polega na przestrzeganiu diety oraz stosowaniu leków obniżających poziom cholesterolu we krwi.

Ogólne zalecenia dla osób z zaburzeniami gospodarki lipidowej to:

  • ograniczenie spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych (tłuszcze zwierzęce, oleje palmowy i kokosowy) i zastępowanie ich wielonienasyconymi omega-6 i jednonienasyconymi kwasami tłuszczowymi (tłuszcze roślinne),
  • ograniczenie spożycia izomerów trans nienasyconych kwasów tłuszczowych obecnych najczęściej w  gotowych wyrobach cukierniczych,
  • potrzeba całkowitej eliminacji alkoholu,
  • wzbogacenie diety w błonnik pokarmowy,
  • włączenie do diety produktów bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe z grupy omega-3 (ryby, orzechy włoskie, niektóre warzywa i oleje z nasion),
  • produkty, o które warto wzbogacić codzienny jadłospis, to produkty pełnoziarniste; surowe i gotowane warzywa; rośliny strączkowe (soczewica, fasola, bób, groch, ciecierzyca, soja); owoce świeże lub mrożone; chude i tłuste ryby, drób bez skóry; odtłuszczone mleko i jogurt, sosy bez tłuszczu,
  • metody przygotowywania potraw to gotowanie w wodzie, gotowanie na parze, pieczenie bez dodatku tłuszczu.

U osób, u których nie udało się uzyskać prawidłowych wartości cholesterolu za pomocą metod niefarmakologicznych (dieta, regularny wysiłek fizyczny, suplementy diety), konieczne może być włączenie leków obniżających poziom cholesterolu we krwi. Statyny są złotym standardem – lekami I rzutu w leczeniu hipercholesterolemii i spośród leków hipolipemizujących mają najlepiej udokumentowaną skuteczność w prewencji pierwotnej i wtórnej chorób sercowo-naczyniowych. W przypadku nietolerancji statyn można zastosować ezetymib w monoterapii.

Po normalizacji wyników konieczne jest kontynuowanie terapii oraz okresowe badania kontrolne lipidogramu. Stosowanie zasad zdrowej diety i utrzymywanie prawidłowych wartości cholesterolu pozwoli uchronić nas przed chorobą niedokrwienną serca, udarem mózgu, tętniakiem aorty brzusznej czy chorobami naczyń obwodowych.
  1. A. Alipour, J. W. Elte, H. C. van Zaanen, A. P. Rietveld, M.C. Cabezas, Postprandial inflammation and endothelial dysfunction, „Biochemical Society Transactions”, nr 35 2007.
  2. N. Tentolouris, A. Stylianou, E. Lourida i in., High postprandial triglyceridemia in patients with type 2 diabetes and microalbuminuria, „Journal of Lipid Research”, nr 48 2007.
  3. A. J. van Oostrom, A. Alipour, T. W. M. Plokker, A. D. Sniderman, M. C. Cabezas, The metabolic syndrome in relation to complement component 3 and postprandial lipemia in patients from an outpatient lipid clinic and healthy volunteers, „Atherosclerosis”, nr 190 2007.
  4. S. Rywik, G. Broda, W. Piotrowski i in., Epidemiologia chorób układu krążenia - Program Pol-MONICA Warszawa, „Kardiologia Polska”, nr 44 1996.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij