
Kłykciny kończyste – przyczyny, objawy, leczenie
Kłykciny kończyste to zmiany, które pojawiają się na skórze u osób zakażonych wirusem brodawczaka ludzkiego – HPV. Wirus HPV jest przenoszony drogą płciową – STI (ang. Sexually Transmitted Infections). Prawdopodobieństwo zakażenia zwiększają przygodne kontakty seksualne bez zabezpieczenia mechanicznego. Warto wiedzieć, że prezerwatywa także nie jest gwarantem uniknięcia zakażenia wśród osób aktywnych seksualnie.
- Czym są kłykciny kończyste?
- Kłykciny kończyste – przyczyny. Jak dochodzi do zakażenia?
- Kłykciny kończyste – objawy
- Kłykciny kończyste – powikłania
- Kłykciny kończyste – metody leczenia
- Kłykciny kończyste – jak zapobiegać zakażeniu?
Czym są kłykciny kończyste?
Kłykciny kończyste (brodawki płciowe; łac. condylomata acuminata) są wywoływane przez zakażenie wirusem HPV typu 6, 11, 16 oraz 18. Manifestują się w różnoraki sposób – mogą być białe lub różowawe, płaskie lub wyniosłe, gładkie lub zrogowaciałe, brodawkowate lub guzowate. Lokalizują się na narządach płciowych, a także w okolicy odbytu. Mogą zająć zarówno skórę, jak i błonę śluzową. Brodawki weneryczne bardzo często są bezobjawowe. Narośle odbytu czy guzki okolicy pochwy mogą powodować świąd i pieczenie miejsc intymnych oraz ból podczas kontaktu seksualnego.
Istnieją również kłykciny kończyste olbrzymie, tzw. guz Buschkego–Lowensteina. Wzrastają powoli u osób z wieloletnimi brodawkami płciowymi lub u osób z niedoborami odporności. Brodawki płaskie pochodzą z nabłonka płaskiego rogowaciejącego skóry. Wywołane są infekcją wirusem HPV 3, 10, 28, 29. Najczęściej lokalizują się na twarzy, grzbiecie dłoni, w miejscach zgięć. Brodawki stóp są wywołane wirusem HPV 1 – powstają pojedyncze brodawki, które mogą same ustąpić. HPV 2 powoduje zmiany mnogie i oporne na leczenie.
Kłykciny kończyste – przyczyny. Jak dochodzi do zakażenia?
Do zakażenia dochodzi podczas kontaktów seksualnych, gdy skóra lub błony śluzowe stykają się z kłykcinami kończystymi obecnymi na skórze partnera. Jest to kontakt bezpośredni z wirusem HPV. Osoba mająca brodawki na dłoniach może sama przenieść wirusa w okolice swoich narządów płciowych i tym sposobem wywołać powstawanie kłykcin kończystych pochwy czy odbytu. Kolejną przyczyną zakażenia jest używanie cudzych ręczników oraz przyborów kosmetycznych, które miały wcześniej styczność z kłykcinami (nigdy nie należy pożyczać od innych osób żadnych akcesoriów toaletowych).
Osoby, które często zmieniają partnerów seksualnych i doświadczają licznych zbliżeń płciowych, są bardziej narażone na wystąpienie kłykcin kończystych niż osoby, które mają stałego partnera seksualnego. Do zakażenia może dojść podczas seksu genitalnego, oralnego, analnego. Osoby heteroseksualne i homoseksualne są w równym stopniu narażone na infekcję poprzez kontakt z wirusem HPV.
Kłykciny kończyste – objawy
Kłykciny kończyste mogą pojawiać się w okolicach dróg moczowo-płciowych, jamy ustnej oraz gardła zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. U mężczyzn kłykciny obserwuje się najczęściej na prąciu, szczególnie w okolicach brzegu żołędzi, w okolicach wędzidełka oraz przy wewnętrznej blaszce napletka. Mogą także wystąpić, chociaż zdecydowanie rzadziej, w okolicach ujścia cewki moczowej, na mosznie i w okolicy pachwin. U kobiet występują najczęściej na wargach sromowych większych i mniejszych, a także w przedsionku pochwy. Nierzadko wykwity pojawiają się także w obrębie szyjki macicy.
Kłykciny kończyste odbytu obserwuje się u obu płci, choć częściej spotykane są u mężczyzn. Brodawki w obrębie jamy ustnej lokalizują się głównie na języku i wargach. Kłykciny kończyste mają tendencję do nawrotów oraz mogą zmieniać się w zmiany nienowotworowe, ale także te o charakterze nowotworowym. Kłykciny kończyste mają postać miękkich, różowych tworów o brodawkującej powierzchni. Zazwyczaj nie są większe niż pół centymetra. Jeśli jednak stają się większe, najczęściej przybierają brunatną barwę.
Kłykciny mogą przybierać formę jawną lub utajoną. W pierwszej z nich obecne są zmiany, które widać gołym okiem, jak guzki na wargach sromowych czy narośle przy odbycie. Objawy choroby mogą rozwijać się w ciągu kilku miesięcy, nawet do pół roku. Manifestują się jako miękkie białawe lub różowawe zmiany skórne o brodawkowatej powierzchni.
W ciąży kłykciny zwykle się powiększają, a po porodzie można zauważyć ich zmniejszenie. Ma to związek ze zmianami hormonalnymi zachodzącymi w organizmie kobiety. Może dojść do wzrostu kłykcin, które przed ciążą pozostawały w formie utajonej i nie manifestowały dolegliwości. Zdarza się, że podczas porodu dochodzi do zakażenia dziecka przez chorą matkę.
Z czym różnicować kłykciny? Podobne objawy mogą dawać następujące schorzenia:
- hemoroidy,
- zmiany nowotworowe,
- kłykciny kiłowe płaskie,
- mięczak zakaźny,
- włókniak miękki,
- perliste grudki prącia.
Czy kłykciny kończyste niosą za sobą jakieś powikłania?
Każdą narośl należy leczyć, gdyż z biegiem czasu może zmienić się w nowotwór, może również powodować trudności w oddawaniu moczu i kału. W przypadku zajęcia gardła i krtani może dojść do trudności w oddychaniu i połykaniu. Może również wystąpić krwawienie ze zmiany lub nadkażenie bakteryjne.
Istnieje wiele czynników, które sprzyjają transformacji do nowotworu:
- palenie tytoniu,
- niedobory odporności,
- wielokrotne porody,
- wieloletnia doustna terapia antykoncepcyjna.
Kłykciny kończyste są objawem zakażenia wirusem HPV. Na skutek infekcji HPV powstają nowotwory, takie jak:
- rak szyjki macicy,
- rak pochwy,
- rak sromu,
- rak odbytu,
- rak prącia,
- rak głowy i szyi.
Żeby rozpoznać kłykciny kończyste, zazwyczaj wystarczy badanie przedmiotowe pacjenta, a w razie podejrzenia zmian nowotworowych wykonuje się badanie cytologiczne, kolposkopię, anoskopię i/lub pobiera się wycinek do badania histopatologicznego.
Kłykciny kończyste – metody leczenia
W leczeniu kłykcin kończystych stosuje się metody farmakologiczne i chirurgiczne. W leczeniu farmakologicznym podaje się leki zawierające imiquimod, podofilotoksynę i podofilinę. Bardziej inwazyjne leczenie to usunięcie chirurgiczne, laseroterapia, krioterapia, elektrokoagulacja. Metodę terapii dobiera specjalista, np. ginekolog. Zawsze w przypadku zauważenia u siebie powyższych objawów należy skonsultować się z lekarzem.
Kłykciny kończyste – jak zapobiegać zakażeniu?
Najłatwiejszym sposobem uniknięcia zakażenia jest zmniejszenie liczby partnerów seksualnych oraz stosowanie środków antykoncepcji barierowej – prezerwatyw. Istnieją szczepionki zapobiegające zakażeniu HPV, stosuje się je u osób, które jeszcze nie rozpoczęły współżycia. U dorosłych aktywnych seksualnie szczepienie powinno być poprzedzone badaniem ginekologicznym.
Szczepienie przeciwko HPV zapobiega wystąpieniu nowotworów narządów płciowych oraz kłykcin kończystych. Ważnym elementem profilaktyki są wizyty kontrolne u ginekologa oraz cytologia. Istotne jest, iż szczepienie nie zwalnia z obowiązku wykonywania kontrolnych badań cytologicznych.