Kolposkopia – jak wygląda badanie? Wskazanie, przebieg, interpretacja wyników

Kolposkopia to łatwe i nieinwazyjne badanie, wykonywane przez lekarza ginekologa, które pozwala na ocenę szyjki macicy, pochwy oraz sromu pod kątem zmian przednowotworowych i nowotworowych, pobranie celowanego materiału oraz ułatwienie decyzji co do dalszego postępowania. Badanie to może być wykonywane zarówno na NFZ, jak i prywatnie. Jak wygląda kolposkopia? Czy kolposkopia boli?

1. Czym jest kolposkopia? Kiedy robi się to badanie?
2. Kolposkopia – jak wygląda badanie? Jak się przygotować? Czy kolposkopia boli?
3. Jakie mogą być powikłania po kolposkopii?
4. Ile kosztuje kolposkopia? Cena, refundacja i skierowanie
5. Jak interpretować wyniki kolposkopii?

Szyjka macicy to zgrubiała dolna część macicy, która łączy jamę macicy z pochwą. Stanowi naturalny kanał dla plemników oraz drogę wyjścia dziecka z macicy w trakcie porodu siłami natury. Szyjka macicy i produkowany przez nią śluz ulegają zmianom pod wpływem hormonów – estrogenu i progesteronu. Po miesiączce szyjka staje się twarda i zamknięta, a śluz tworzy gęstą i lepką barierę przed wejściem plemników. W trakcie owulacji szyjka otwiera się i mięknie, a śluz rozrzedza się i zmienia swój skład.

Co to jest kolposkopia? Kiedy należy ją wykonać?

Kolposkopia jest stosunkowo prostym oraz nieinwazyjnym badaniem, które obejmuje dolny odcinek dróg rodnych – tarczę szyjki macicy, ujście zewnętrzne kanału szyjki macicy, pochwę oraz srom. Do jego przeprowadzenia lekarz wykorzystuje kolposkop, czyli przyrząd optyczny, którym ogląda się ww. struktury z odległości około 20 cm od ciała pacjentki. Kolposkop umożliwia uzyskanie trójwymiarowego obrazu powiększonego od 5 do nawet 50 razy.

Głównymi wskazaniami do kolposkopii są nieprawidłowe wyniki cytologii płynnej (LBC), dodatni wynik wymazu na wirusa HPV (nr 16, 18, 31) oraz wykonanie kontrolnej konsultacji po zabiegach na szyjce macicy.

Inne wskazania do wykonania kolposkopii:

• niewyjaśnione krwawienie po stosunkach seksualnych,
• nadżerki szyjki macicy, uwidocznione podczas zwykłego wziernikowania pochwy,
• nawracające infekcje pochwy i sromu,
• kłykciny kończyste (objaw zakażenia wirusem HPV),
• nasilone, trudne do wyleczenia upławy.

Kolposkopia – jak wygląda procedura? Przygotowanie. Czy badanie kolposkopem boli?

Kolposkopia wykonywana jest na fotelu ginekologicznym. Początkowo należy zdjąć odzież od pasa w dół oraz ułożyć się na fotelu. Lekarz wprowadza do pochwy wziernik, jak przy klasycznym badaniu ginekologicznym. Następnie na odległość 20 cm od przedsionka pochwy przysuwany jest kolposkop, który umożliwia dokładne zobrazowanie dróg rodnych. Początkowo szyjka oceniana jest bez usunięcia śluzu, druga ocena przebiega po przemyciu szyjki solą fizjologiczną, a trzecia po przetarciu tej okolicy kwasem octowym w stężeniu 3% lub kwasem mlekowym w stężeniu 5%. Jeśli jest taka potrzeba, lekarz może wykonać biopsję celowaną niepokojącej zmiany. Materiał po pobraniu przekazywany jest do laboratorium i oceniany przez lekarza patomorfologa.

Kolposkopia jest badaniem nieinwazyjnym i niebolesnym, jednak może powodować dyskomfort w trakcie jej wykonywania. Niewielki ból i pieczenie mogą być związane z przemyciem szyjki kwasem octowym oraz pobraniem próbki na badanie. Po badaniu pacjentce może towarzyszyć lekki ból, który powinien ustąpić po przyjęciu leków z grupy NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne).

Jakie mogą być powikłania po kolposkopii?

Kolposkopia, jak zostało wspomniane wcześniej, jest procedurą nieinwazyjną i bezpieczną. Powikłania po kolposkopii mogą wiązać się natomiast z pobraniem tkanki (biopsji), która narusza nabłonek szyjki macicy. Po pobraniu mogą pojawić się niewielkie bóle podbrzusza oraz małe krwawienie, które jednak powinno ustąpić w ciągu 24–48 godzin.

Niepokój powinny wzbudzać objawy alarmowe, świadczące o dużym uszkodzeniu tkanek lub infekcji, takie jak:

• duża ilość krwi,
• krwawienie nie ustępujące po 7 dniach,
• nieprzyjemny zapach z pochwy,
• silne bóle miednicy oraz brzucha, nie ustępujące po lekach przeciwbólowych,
• gorączka powyżej 38℃.

Ile kosztuje kolposkopia? Cena, refundacja i skierowanie

Kolposkopia może być wykonywana zarówno prywatnie w gabinetach ginekologicznych, jak i w poradniach ginekologii w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Badanie refundowane przez NFZ przysługuje kobietom od 25. do 59. r.ż. w ramach profilaktyki raka szyjki macicy, które w ciągu ostatnich 3 lat nie miały wykonywanego badania cytologicznego. W przypadku kobiet z grup ryzyka (np. z obciążeniem rodzinnym) takie badanie może być wykonywane co roku.

Jeśli chodzi o badania wykonywane prywatnie, to cena zależy od placówki, doświadczenia lekarza oraz miasta. Średnia cena prywatnej kolposkopii to około 250 zł, jednak pełna rozpiętość cenowa wynosi od 150 zł do nawet 600 zł (w najbardziej prestiżowych klinikach, w których pracują specjaliści z wieloletnim stażem oraz tytułami naukowymi).

Jak interpretować wyniki kolposkopii?

Wynik kolposkopii jest dostępny natychmiast (w przeciwieństwie do wyniku histopatologicznego pobranej próbki) ze względu na to, że jest oceniany na bieżąco przez lekarza w trakcie badania.

Wynik kolposkopii:

• prawidłowa (nabłonek walcowaty, płaski, bez zmian),
• nieprawidłowa (punktowe zmiany, zbielenie nabłonka, występowanie nietypowych naczyń, mozaikowy wygląd szyjki),
• niesatysfakcjonująca (np. niewyraźna granica między nabłonkiem płaskim i gruczołowym),
• wykazująca inne stany (np. polipy czy nadżerki szyjki macicy).