W przyszłym miesiącu ruszają badania kliniczne szczepionki mRNA przeciwko HIV

Szczepionka mRNA przeciwko HIV – rozpoczęcie badań klinicznych

W połowie września rozpoczną się testy kliniczne szczepionki przeciwko HIV z udziałem ludzi. Jej działanie opiera się na technologii mRNA, powstały dwie wersje preparatu: mRNA-1644 i mRNA-1644v2 Core. Randomizowane badanie I fazy rozpocznie się 19 września 2021 r. i planowo potrwa do 1 kwietnia 2023 r. Weźmie w nim udział 56 osób w wieku od 18 do 50 lat, które nie są nosicielami wirusa HIV.

Przeczytaj także, jak dochodzi do zakażenia wirusem HIV, jakie są objawy oraz jak wygląda leczenie.

Uczestnicy badania zostaną podzieleni na cztery grupy, z których jedna otrzyma mRNA-1644, druga grupa otrzyma mRNA-1644-v2, a pozostałe dwie grupy otrzymają mieszankę obu preparatów. Osoby biorące udział w przedsięwzięciu zostaną poinformowani o tym, co otrzymują. Jeśli szczepionka pomyślnie przejdzie tę próbę, zostanie poddana badaniom fazy 2 i 3, aby określić, jak dobrze będzie zapobiegać zakażeniu HIV w szerszej populacji.

Szczepionka mRNA przeciwko HIV – sposób działania

Nowa potencjalna szczepionka będzie stymulowała układ odpornościowy i wywoływała szeroko neutralizujące przeciwciała HIV-1, czyli bnAbs, które mogą przyczepiać się do kolców na powierzchni HIV, blokować wirusa, zanim będzie mógł zainfekować komórki.

Szczepionki mRNA na inne choroby

Po sukcesie szczepionki ukierunkowanej na koronawirusa SARS-CoV-2, Moderna nie próżnuje. Na stronie internetowej tej firmy biotechnologicznej można znaleźć informacje na temat aktualnie prowadzonych projektów rozwojowych, które dotyczą szczepień ochronnych opartych technologii mRNA.

Moderna już realizuje lub planuje w najbliższej przyszłości badanie szczepionek przeciwko:

• cytomegalowirusowi (CMV) – prace nad szczepionką mRNA 1367 są obecnie najbardziej zaawansowane, w tym roku rozpoczną się badania III fazy;
• syncytialnemu wirusowi oddechowemu (RSV) – tymczasowe wyniki badań I fazy wykazały, że po podaniu jednej dawki preparatu mRNA-1345 doszło do zwiększenia się miana przeciwciał neutralizujących przeciwko obu serotypom (RSV-A i RSV-B);
• grypie sezonowej – technologia mRNA prawdopodobnie pozwoli poprawić ich skuteczność; obecnie dostępne na rynku preparaty osiągają wskaźnik na poziomie 40-60%;
• wirusowi Nipah (NiV) – rozpoczęcie I fazy badań nad preparatem mRNA-1215 planowane jest we współpracy z amerykańskim National Institutes of Health.

Szczepionka przeciwko HIV – dlaczego tak trudno opracować skuteczny preparat? 

Ponadto ludzki wirus niedoboru odporności ma zdolność „ukrywania się” przed układem odpornościowym, ale też lekami mającymi go zneutralizować. Wkrótce po zakażeniu, HIV osadza się w komórkach całego organizmu i pozostaje w tak zwanym stanie prowirusowym. Wprowadza swój materiał genetyczny i replikuje się, przez co układ odpornościowy od razu nie wykrywa zagrożenia. Nawet jeśli uda się wyeliminować swobodnie krążącego wirusa, to tzw. ukryty HIV może nadal rozprzestrzeniać infekcję.

HIV przyczynia się do obniżenia zdolności organizmu do obrony. Wraz z rozwojem choroby, populacja wyspecjalizowanych białych komórek krwi T CD4 jest systematycznie tracona. Z czasem dochodzi do tzw. wyczerpania immunologicznego (ang. immune exhaustion), co oznacza, że układ odpornościowy nie może już wykrywać i reagować na czynniki zakaźne lub choroby.