Dieta przy i po antybiotyku – co jeść, a czego unikać podczas antybiotykoterapii?

Leczenie antybiotykami wiąże się ze zniszczeniem drobnoustrojów obecnych w organizmie. Antybiotyk ma za zadanie usunąć bakterie odpowiedzialne za chorobę. Niestety, nie działa on wybiórczo i często terapia wiąże się ze zniszczeniem także dobrej mikroflory w organizmie. Leczenie, szczególnie jeśli jest długotrwałe, potrafi być mocno wyniszczające i zniszczyć tzw. dobre bakterie na dłużej niż np. przez tydzień antybiotykoterapii.

W trakcie przyjmowania oraz po zakończeniu leczenia powinno się przyjmować probiotyki – preparaty ze specjalnie wybranymi szczepami bakterii, które zapobiegną wyjałowieniu organizmu. Bardzo ważne jest także spożywanie odpowiednich produktów – mogą one zarówno dostarczyć zdrowych bakterii, jak i pozwolić się im rozwijać.

Antybiotyki a dieta – probiotyki i prebiotyki

Dieta przy antybiotykoterapii powinna być bogata zarówno w probiotyki (produkty spożywcze bogate w dobre bakterie) oraz prebiotyki (substancje, które są potrzebne bakteriom do życia i rozmnażania się).

Produktami, które dostarczają do organizmu zdrowe drobnoustroje są:
•    kiszonki – ważne jest, żeby były to kiszonki, a nie produkty kwaszone: kiszone ogórki, kiszona kapusta, kiszone jabłka i inne kiszone warzywa i owoce,
•    kefir, jogurt – o smaku naturalnym, bez dodatku cukru,
•    zakwas buraczany – najlepiej domowy,
•    kombucha – fermentowana herbata – do kupienia gotowa lub do zrobienia w domu,
•    kwas chlebowy – zapomniany, kiedyś bardzo popularny w Polsce napój,
•    domowe jogurty lub kefiry roślinne – przygotowane z wykorzystaniem kupionych gotowy kultur bakterii.

Prebiotyki – czyli co jeść, aby odbudować organizm przy antybiotykoterapii?

W skład prebiotyków wymienia się wszystkie substancje, którymi żywią się bakterie. Są to węglowodany nazywane frukto- lub galaktooligosacharydami. Przewód pokarmowy człowieka ich nie trawi, ale rozkładają je bakterie czerpiąc z nich pożywienie. Jakie produkty je zawierają? Mogą one występować naturalnie w jedzeniu np. w porze, bananie, szparagach, cykorii, karczochach, pszenicy, ziemniakach, miodzie czy cebuli. Z produktów tych pozyskuje się także inulinę, która jest prebiotykiem, używanym jako zdrowa, naturalna substancja słodząca.

Dieta przy antybiotykoterapii – czego unikać?

W trakcie przyjmowania antybiotyku nie powinno się pić soków grapefruitowych ani jeść samego owocu – może on zwiększyć toksyczne działanie leku. Dodatkowo warto pamiętać o nie popijaniu antybiotyków mlekiem – wskazane jest, by odczekać ok. 2 godziny pomiędzy zażyciem leku a spożyciem nabiału. Zawarty w nim wapń może osłabiać wchłanianie substancji z tabletek czy kapsułek. 

Podobne działanie może wykazywać błonnik – lepiej więc nie łączyć leku z daniami zawierającymi bardzo dużą ilość włókna pokarmowego – np. ciasteczkami owsianymi. Nie oznacza to jednak, że na czas przyjmowania antybiotyku należy zrezygnować z produktów pełnoziarnistych.

Dieta przy antybiotyku – przykładowe przepisy

Koktajl z owocami
Składniki:
•    szklanka malin mrożonych (w sezonie mogą być świeże),
•    średni banan,
•    szklanka kefiru o smaku naturalnym,
•    2 łyżki otrębów,
•    inulina (opcjonalnie dla dosłodzenia).

Zmiksuj wszystkie produkty razem, podawaj od razu po przygotowaniu.

Domowy zakwas buraczany
Składniki: 
•    ok. 6-8 ekologicznych buraków,
•    niewielka główka czosnku,
•    przyprawy po ok. 5-6 sztuk: ziele angielskie i liść laurowy,
•    opcjonalnie – kilka łyżek soku z kiszonych ogórków lub kapusty,
•    2 łyżeczki soli,
•    2 litry przegotowanej, letniej wody,
•    szklany lub kamionkowy duży słój.

Wodę zagotuj, rozpuść w niej sól i przestudź, aby była letnia. Dokładnie oczyść buraki, obierz i pokrój na plasterki. Czosnek umyj, obierz ząbki i przekrój na pół. Na dnie naczynia umieść część przypraw i czosnek, dodaj plasterki buraka, a następnie powtarzaj na zmianę partiami. Zalej wodą i sokiem spod ogórków lub kapusty (jeśli używasz) powyżej poziomu buraków, dociśnij wyparzonym w zmywarce talerzykiem, zamknij i odstaw na kilka dni w ciepłe miejsce. Po pięciu dniach zakwas jest gotowy do użycia. Piana na górze roztworu jest czymś normalnym, uważać jednak trzeba, aby nie pojawiła się na wierzchu pleśń – wtedy całość nadaje się do wyrzucenia. Pij codziennie od pół do szklanki zakwasu.

Krem cebulowy
Składniki:
•    2 litry bulionu warzywnego lub rosołu,
•    1,5 kg cebuli dobrej jakości,
•    1 łyżka oliwy z oliwek lub ewentualnie masła klarowanego,
•    Sól, pieprz (może być biały) do smaku,
•    2 liście laurowe, 4 ziarenka ziela angielskiego,
•    Opcjonalnie lubczyk lub estragon do smaku.

Cebulę obierz i posiekaj w piórka. Na oliwie lub maśle zrumień ją razem z zielem angielskim i liśćmi laurowymi, ale uważaj, żeby nie przypalić. Zalej bulionem i gotuj około 20 minut aż cebula będzie bardzo miękka. Usuń ziele i liście, przypraw do smaku. Zmiksuj blenderem.

Łosoś po polsku
Składniki:
•    180-220 g filetu z łososia (najlepiej dzikiego lub pacyficznego),
•    2 łyżeczki oliwy z oliwek,
•    2 ząbki czosnku,
•    2 plasterki cytryny,
•    1/2 cebuli,
•    50-60 g kaszy gryczanej (4-5 łyżek),
•    2/3 szklanki bulion warzywnego lub wody do ugotowania kaszy,
•    250 g surówki z kiszonej kapusty (kapusta, marchewka, cebula),
•    2-3 łyżki posiekanego koperku lub natki pietruszki.

Łososia dzień wcześniej oczyść, obłóż plasterkami czosnku i cytryną, zawiń w folię i wstaw na noc do lodówki. Następnego dnia ściągnij z niego przyprawy, posmaruj oliwą (1 łyżeczka) i zgrilluj na patelni lub upiecz w piekarniku (jeśli przygotujesz go piekąc w folii aluminiowej, to będzie lżej strawny i bardziej wilgotny). W międzyczasie na pozostałej oliwie zrumień w rondelku pokrojoną w kostkę cebulę, dodaj kaszę i zalej bulionem (będzie bardziej aromatyczna) lub wodą. Gotuj pod przykryciem aż będzie miękka. Podawaj łososia z kaszą, surówką z kapusty posypane obficie koperkiem.

Twarożek „kiszone tzatziki”
Składniki:
•    250 g twarogu chudego,
•    50 g jogurtu naturalnego (2 łyżki),
•    3-4 ogórki kiszone (nie kwaszone),
•    1-2 ząbki czosnku,
•    pieprz do smaku.

Ogórki zetrzyj na tarce i odsącz nadmiar soku na sitku. Czosnek przeciśnij przez praskę lub drobno posiekaj. Pomieszaj twarożek z jogurtem, dodaj ogórki i czosnek. Przypraw do smaku. Uważaj na użycie soli, bo same ogórki są już słone. Podawaj z pieczywem, najlepiej razowym lub typu graham.