Choroba Zachodniego Nilu – przyczyny i skutki

Wybierając się na egzotyczne wakacje warto zapoznać się z zagrożeniami, jakie mogą nas spotkać podczas urlopu. Jednym z nich jest gorączka Zachodniego Nilu (ang. West Nile fever, WNF),  choroba powodowana przez wirusa Zachodniego Nilu. Jak dochodzi do zakażenia, jakie są objawy i co należy wiedzieć, aby się przed nią ustrzec?

Po raz pierwszy wirusa wyizolowano w latach 40-tych ubiegłego wieku w regionie Zachodniego Nilu w Ugandzie, do chwili obecnej wykryto go w wielu rejonach klimatu tropikalnego i umiarkowanego, gdzie okresowo występowały epidemie choroby. Obszarami stałego występowania wirusa są Afryka, Australia i Azja, ale ostrożność należy zachować odwiedzając Stany Zjednoczone, Kanadę, Bliski Wschód i kraje Europy południowej.

Jak dochodzi do zarażenia wirusem Zachodniego Nilu?

Wirus Zachodniego Nilu przenoszony jest przez komary i niektóre gatunki kleszczy, a także ukąszone przez zakażonego owada ptaki i ssaki. Udokumentowano również przypadki przeniesienia wirusa u ludzi podczas transfuzji krwi, transplantacji szpiku kostnego, wątroby i serca. Źródłem zarażenia wirusem może być także niedogotowane, skażone mięso oraz wypadki laboratoryjne z udziałem zakażonego materiału biologicznego.

Jakie są objawy gorączki Zachodniego Nilu?

Na terenach endemicznych występowania wirusa Zachodniego Nilu 80% przypadków zarażenia przebiega bezobjawowo, w pozostałych 20% choroba przybiera postać od łagodnej do bardzo ciężkiej, prowadzącej nawet do śmierci. Objawy ciężkiego przebiegu choroby i powikłania zdarzają się rzadko i dotyczą głównie osób starszych i z osłabioną odpornością.

Typowymi objawami o łagodnym przebiegu choroby Zachodniego Nilu są:

• Wysypka skórna obejmująca klatkę piersiową, plecy i kończyny górne;
• Osłabienie;
• Gorączka;
• Ból głowy;
• Bóle mięśni, pleców i stawów;
• Ból gardła;
• Kaszel;
• Powiększenie węzłów chłonnych;
• Nudności, wymioty, utrata apetytu.

Objawy ciężkiego przebiegu i powikłania choroby Zachodniego Nilu:

• Zapalenie mózgu i/lub opon mózgowo-rdzeniowych (silne bóle głowy, wysoka gorączka, sztywność karku, zaburzenia orientacji, nadwrażliwość na światło, drgawki, osłabienie mięśni, niedowłady kończyn, paraliż),
• Skaza krwotoczna,
• Zapalenie mięśnia sercowego, wątroby i trzustki.

Gorączka Zachodniego Nilu – diagnostyka 

Objawy choroby w jej łagodnym przebiegu przypominają przeziębienie lub grypę, dlatego mogą zostać zbagatelizowane. Osoby, u których po powrocie z wakacji wystąpiły podobne objawy, powinny zgłosić się do lekarza i poinformować go o odbytej podróży.

Najskuteczniejszą metodą wykrywania wirusa Zachodniego Nilu jest oznaczanie swoistych przeciwciał klasy IgM w surowicy przy użyciu testu ELISA i imunofluorescencji pośredniej. Przeciwciała te można wykryć już w drugiej dobie od wystąpienia objawów choroby i mogą one przetrwać w surowicy nawet kilka miesięcy.

Gorączka Zachodniego Nilu – leczenie 

Niestety, leczenie ciężkich objawów choroby nie jest łatwe, a pacjent wymaga intensywnej opieki lekarskiej. Ogranicza się ono do celowanej farmakoterapii i monitorowania stanu zdrowia chorego.

Ponieważ nie można zaszczepić się przeciwko chorobie, niezmiernie ważna jest edukacja osób podróżujących w zagrożone zarażeniem rejony i odpowiednia profilaktyka. Zastosowanie wymienionych poniżej zasad może uchronić przed chorobami przenoszonymi przez komary, także takimi jak malaria, zika, żółta febra, japońskie zapalenie mózgu czy denga.

Wirus Zachodniego Nilu – jak zabezpieczyć się przed ukąszeniami komarów?

• Należy stosować odpowiednie repelenty zawierające takie substancje jak: DEET, ikarydyna/pikarydyna, IR35/35;
• Nosić odzież z długimi rękawami i nogawkami, nakrycie głowy i pełne obuwie;
• Używać moskitier;
• Unikać otwartej przestrzeni w godzinach największej aktywności owadów.