Jakie badania wykonuje się tuż przed porodem?

Ostatnie tygodnie ciąży to czas narastającego oczekiwania. Zanim dziecko zjawi się na świecie, warto się upewnić, że wszystko jest gotowe. Nie chodzi tylko o niezbędną wyprawkę, ale przede wszystkim o dopełnienie medycznych zaleceń lekarza prowadzącego. Jakie badania obrazowe i biochemiczne należy wykonać tuż przed porodem? Odpowiedzi na te pytania udzielono w niniejszym artykule.

Ciąża to czas intensywnych wizyt u lekarza ginekologa. Ostatnie tygodnie nie są pod tym względem wyjątkiem. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników (PTGiP) opracowało listę obowiązkowych badań dla każdego etapu. To powszechnie akceptowany standard opieki medycznej dla zdrowych kobiet, których ciąża przebiega bez komplikacji. Lekarz, oceniając zdrowie ciężarnej na bieżąco, może zlecić dodatkowe analizy przed porodem. Oprócz badań kobieta powinna również przygotować komplet dokumentów, które będą podstawą przy przyjęciu do szpitala. 

Badania przed porodem — USG

Każde badanie różni się zakresem. W ostatnim etapie ciąży przede wszystkim ocenia się, czy rozwój płodu przebiega prawidłowo. Dokonuje się pomiarów, stwierdza się prawidłowość rozwinięcia poszczególnych części ciała, ocenia lokalizację łożyska oraz stopień jego dojrzałości, ilość płynu owodniowego, stan pępowiny i liczbę naczyń krwionośnych. Ostatnie badanie dostarcza także cennych informacji na temat ułożenia dziecka, jego masy oraz łożyska. Są to niezbędne dane do ustalenia rodzaju porodu.

KTG — jedno z podstawowych badań przed porodem

KTG, czyli kardiotokografia to podstawowe badanie w ostatnich tygodniach życia płodowego. Dzięki niemu można zbadać m.in. czynność serca płodu. Wynik ten zestawia się z jego ruchliwością oraz aktywnością skurczową macicy i tym samym ocenia się stan dziecka. Kardiotokografia wykonana w ostatnich tygodniach ciąży, a także po terminie jest podstawowym narzędziem pozwalającym na taki monitoring. Obowiązkowo, według zaleceń Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, badanie powinno być przeprowadzane po 40. tygodniu ciąży i powtarzane, jeśli zajdzie taka potrzeba.

Mocz i morfologia — ważne badania przed porodem

Według standardów opieki okołoporodowej morfologię należy wykonać 5 razy, jeżeli ciąża przebiega bez komplikacji. Ostatnia wypada między 38. a 39. tygodniem. To podstawowe badanie profilaktyczne, które służy wykryciu anemii, stanów zapalnych (tu także wskazane badanie CRP), infekcji i innych nieprawidłowości mogących rozwijać się w ciele. W szczególności istotny jest wynik WBC (leukocytów). Ich liczba zwiększa się w odpowiedzi na obecność bakterii oraz wirusów, co świadczy o stanie zapalnym w organizmie. Istotnym parametrem dla ciężarnej kobiety jest również liczba PLT, czyli trombocytów (płytek krwi). To one odpowiadają za jej krzepnięcie, a ich obniżone stężenie przed porodem zwiększa ryzyko wystąpienia krwotoku. Dlatego tak częsta morfologia jest niezbędna w czasie trwania ciąży i w jej ostatnich tygodniach.

Badania przed porodem — GBS, HIV, WR, HBs

Za tymi tajemniczo brzmiącymi akronimami kryją się badania, które kobieta powinna obowiązkowo wykonać między 33. a 37. tygodniem ciąży. Są niezbędne do przyjęcia do szpitala. Należy mieć je w swojej dokumentacji medycznej. Ujemne wyniki tych badań są gwarancją, że dziecko nie zarazi się niczym w trakcie porodu w wyniku kontaktu z krwią matki. 

GBS to badanie polegające na stwierdzeniu obecności paciorkowców z grupy B poprzez pobranie wymazu z pochwy. Wykonuje się je u wszystkich kobiet w trzecim trymestrze ciąży. Paciorkowce z tej grupy niekiedy przedostają się do pochwy, lecz nie dają żadnych objawów. Nie są niebezpieczne dla kobiet, natomiast u noworodków mogą spowodować zapalenie płuc, opon mózgowych, a nawet sepsę.

HBs to antygen, który wskazuje na wirusowe zapalenie wątroby typu B. Wynik ujemny pozwala na standardowe postępowanie z noworodkiem i zaszczepienie go szczepionką przeciwko WZW typu B.

Zalecane przez Polskie Towarzystwo Ginekologów jest również badanie na obecność wirusa HIV, a także WR (aktualnie badanie VDRL, w kierunku kiły) w szczególności dla kobiet ze zwiększonym ryzykiem populacyjnym.

Świadczenia profilaktyczne przed porodem

Oprócz tego, że wizyty u lekarza w ostatnich tygodniach odbywają się częściej, nie odbiegają od tych, które są przeprowadzane standardowo. Lekarz realizuje badanie ogólne, położnicze, ocenia czynność serca płodu, mierzy ciśnienie, waży i mierzy kobietę. Dodatkowo między 33. a 37. tygodniem ciąży powinien wykonać badanie piersi, ocenić pH wydzieliny pochwowej, wymiary miednicy oraz badanie we wzierniku i zestawione. To ostatnie przeprowadza również po 40. tygodniu ciąży.

Z czym do szpitala? — badania do porodu

Zanim ciężarna trafi na porodówkę, powinna upewnić się, że ma komplet badań, które są wymagane podczas przyjęcia do szpitala. Oprócz dowodu osobistego należy zabrać dokumentację medyczną przebiegu ciąży, w tym: 

• zaświadczenia o grupie krwi — konieczny jest oryginał z numerem PESEL, 
• wynik ostatniego USG z pomiarem masy ciała, 
• wynik ostatniej morfologii, 
• wyniki HBs, GBS, HIV, WR,
• kartę ciąży.

Jeżeli kobieta cierpi na przewlekłe choroby lub ciąża przebiegała z komplikacjami, należy dołączyć pozostałe dokumenty, które w pełni poinformują lekarzy o stanie zdrowia ciężarnej.