Spirala antykoncepcyjna – co trzeba o niej wiedzieć?

Czym jest spirala antykoncepcyjna?

Spirala antykoncepcyjna, nazywana inaczej wkładką domaciczną, to środek antykoncepcyjny przeznaczony do umieszczenia w macicy. Plastikowa wkładka przypomina kształtem literę „T”. Wbudowane są w nią nitki, które pozwalają na kontrolę ułożenia. Spirale dzielą się na dwa rodzaje:

• spirala antykoncepcyjna z substancją aktywną – taka spirala zawiera miedź, srebro lub cynk i nazywana jest często „zwykłą spiralą”;
• spirala antykoncepcyjna hormonalna – zawiera pojemniczek z hormonami, które – stopniowo się uwalniając – zagęszczają śluz i uniemożliwiają plemnikom dotarcie do komórki jajowej. 

Jak działa spirala antykoncepcyjna?

Spirala antykoncepcyjna jest skuteczna przede wszystkim dlatego, że jej działanie jest wielopłaszczyznowe, co oznacza, że spirala chroni przed ciążą na kilka sposobów:

• obecność wkładki utrudnia ruch plemników i jaja;
• substancje aktywne wykazują działanie plemnikobójcze;
• spirala antykoncepcyjna wywołuje niewielki, niegroźny stan zapalny (bez obecności bakterii) w macicy, uniemożliwiając zagnieżdżenie się zarodka, gdyby jednak doszło do połączenia komórki jajowej i plemnika;
• spirala hormonalna dodatkowo posiada pojemniczek z progesteronem, który podczas stopniowego uwalniania się zagęszcza śluz i uniemożliwia plemnikom dotarcie do jajowodu.

Zakładanie wkładki domacicznej

Spiralę zakłada i wyjmuje lekarz ginekolog. Przed założeniem spirali specjalista wykonuje badanie, które pozwala ocenić budowę macicy, a następnie umieszcza wkładkę w jamie macicy.

Spirala antykoncepcyjna umieszczana jest w specjalnym aplikatorze, który lekarz wsuwa do pochwy. Po założeniu spirali ginekolog wysuwa aplikator. Prawidłowo wykonany zabieg nie powinien być bolesny, choć może dawać poczucie dyskomfortu, dlatego niektóre gabinety oferują zakładanie spirali w znieczuleniu miejscowym.

Spirala antykoncepcyjna – jak ją kontrolować? 

Na zakończenie zabiegu lekarz przycina sznurki spirali tak, aby nie przeszkadzały podczas współżycia i pokazuje kobiecie, jak za ich pomocą kontrolować położenie wkładki. Taką kontrolę należy przeprowadzać po każdej miesiączce, gdyż to właśnie podczas comiesięcznego krwawienia pojawia się ryzyko, że spirala antykoncepcyjna się przesunie. Oprócz samokontroli zalecane są także wizyty ginekologiczne, na których lekarz oceni, czy spirala antykoncepcyjna utrzymuje prawidłową pozycję. Pierwsza z takich wizyt powinna się odbyć tydzień po założeniu wkładki – lekarz powinien wtedy wykonać badanie USG. Kolejne badanie przypada po pierwszej miesiączce po założeniu spirali. Do tego czasu należy stosować dodatkową metodę zabezpieczenia przed ciążą.

Skuteczność wkładki domacicznej

Żadna metoda antykoncepcji, w tym spirala antykoncepcyjna, nie daje stuprocentowej gwarancji, że stosująca ją para nie pocznie dziecka. Skuteczność spirali jest bardzo wysoka, porównywalna do skuteczności środków hormonalnych. Wskaźnik Pearla, który określa liczbę ciąż wśród setki kobiet stosujących daną metodę antykoncepcyjną w ciągu roku, dla tej metody wynosi od 0,09 do 1,26.

Spirala antykoncepcyjna – jakie są jej największe zalety?

Spirala antykoncepcyjna jest skuteczna i bezpieczna dla kobiety. Jest łatwa w użytkowaniu, nie trzeba o niej pamiętać (jak o tabletkach) i sięgać po nią tuż przed stosunkiem jak w przypadku prezerwatyw.

Założenie spirali to koszt rzędu kilkuset złotych, ale biorąc pod uwagę długi czas jej działania (średnio trzy lata), rozwiązanie to okazuje się ekonomiczne.

Wady spirali antykoncepcyjnej

Niestety nie powstał jeszcze środek antykoncepcyjny pozbawiony wad. Spirala antykoncepcyjna również je ma. Po założeniu spirali lekarze zalecają unikać współżycia przez co najmniej 24 godziny. W pierwszym miesiącu po założeniu spirali należy stosować dodatkową metodę antykoncepcji. Kobiety, które mają założoną spiralę, nie powinny stosować podczas miesiączki tamponów, gdyż istnieje ryzyko pociągnięcia za sznurki i przesunięcia spirali podczas wyjmowania tamponu. U wielu kobiet przez pierwsze 3-6 miesięcy po założeniu systemu pojawiają się częste plamienia lub niewielkie krwawienia (poza krwawieniem miesiączkowym). U niektórych kobiet krwawienia miesiączkowe mogą się nasilać lub trwać dłużej niż zwykle. Dodatkowo infekcje intymne mogą obniżać skuteczność tej metody, więc w razie ich wystąpienia należy stosować dodatkowe zabezpieczenie. Należy również pamiętać, że spirala nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.

Spirala antykoncepcyjna – działania niepożądane

Jak każda metoda antykoncepcji wkładka wewnątrzmaciczna może powodować działania niepożądane, choć oczywiście nie wystąpią one u każdej kobiety. Do skutków ubocznych występujących często (u 1 na 10 kobiet) zalicza się plamienia, rzadkie miesiączki lub ich brak oraz torbiele jajników. Często (u 1 na 100 kobiet) występują bóle głowy, bóle pleców, bóle brzucha i nudności, obniżenie nastroju i stany depresyjne, trądzik, bolesne miesiączkowanie, ból lub tkliwość piersi oraz wypadnięcie wkładki. Niezbyt często (u 1 na 1000 kobiet) występują migreny i zaburzenia skórne (świąd, wysypka, hirsutyzm – wystąpienie u kobiet męskiego owłosienia, ostuda i przebarwienia skóry) oraz zaburzenia ze strony układu rozrodczego, w tym zapalenie szyjki macicy i zapalenie narządów miednicy mniejszej. Rzadko (u 1 na 10000 kobiet) może dojść do perforacji macicy.

Czy spirala antykoncepcyjna jest metodą dla każdej kobiety?

Nie istnieje uniwersalna metoda antykoncepcji. Bez względu na to, jaką metodę wybierzemy, powinniśmy omówić jej działanie ze swoim lekarzem. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne podaje: „ciąża stanowi bezwzględne przeciwwskazanie do założenia wkładki”. Wśród innych przeciwwskazań do założenia spirali wymienia się: wady wrodzone macicy, zapalenie przydatków, nadżerki i mięśniaki, nowotwory piersi i układu rozrodczego. Część lekarzy uważa, że spirala antykoncepcyjna ma niższą skuteczność u kobiet, które jeszcze nie rodziły. Opinia ta zdaje się jednak nieco przestarzała i nie znajduje potwierdzenia w najnowszym piśmiennictwie.

Źródła:

https://www.ptgin.pl/index.php/content/download/9485/140479/file/Wskazanie%20i%20bezpiecze%C5%84stwo%20stosowania
%20antykoncepcji%20hormonalnej%20oraz%20wewn%C4%85trzmacicznej.pdf

http://www.femmed.com.pl/wp-content/uploads/2015/12/MIRENA.pdf