Sztuczne jajniki nadzieją dla kobiet, które przeszły raka
Katarzyna Szulik

Sztuczne jajniki nadzieją dla kobiet, które przeszły raka

Duńscy badacze stworzyli "sztuczny jajnik". Może on pomóc zajść w ciążę kobietom, które przeszły leczenie raka lub inną inwazyjną terapię wpływającą na płodność. Wyniki przełomowego badania zostały przedstawione przez dr Susanne Pors z Uniwersyteckiego Szpitala Rigshospitalet w Kopenhadze na 34. dorocznym spotkaniu Europejskiego Stowarzyszenia Rozrodu Człowieka i Embriologii w Barcelonie.

Zespół duńskich biologów specjalizujących się w kwestiach rozrodczych opracował nową technikę tworzenia rusztowań tkankowych, które naśladują ludzki jajnik. "Sztuczny jajnik" jest zbudowany z rusztowania tkankowego stworzonego z tkanki pobranej od danej kobiety (lub dawczyni) oraz jej pęcherzyków jajnikowych. Jak tłumaczy dr Susanne Pors: "konstrukcja jest nowa, ale biologiczna, nie sztuczna".

Chociaż potrzeba przeprowadzić jeszcze wiele testów, wstępne eksperymenty pokazują, że tego typu rusztowanie tkankowe jest w stanie podtrzymywać pęcherzyki jajnikowe aż do uwolnienia komórki jajowej. Daje to nadzieję kobietom, które przeszły raka na zajście w ciążę bez ryzyka nawrotu nowotworu.

Obecne metody leczenia raka, czyli chemioterapia i radioterapia, często niszczą funkcje pęcherzyków jajnikowych. Istnieją dwie metody zachowania płodności. Pierwszą opcją jest zamrożenie komórek jajowych, dzięki czemu po przejściu skutecznej terapii kobieta może spróbować zapłodnienia typu in-vitro. Drugą opcją jest krioprezerwacja tkanki jajnikowej.

Ta druga metoda jest stosowana rzadziej, przez wzgląd na obawy, że tkanki pobrane przed rozpoczęciem leczenia raka mają w sobie ukryte komórki nowotworowe. Po ponownym wszczepieniu istnieje ryzyku nawrotu nowotworu. Nowa metoda opracowana przez duńskich badaczy ma temu zapobiegać.

Nowa metoda

Dr Susanne Pors i współautorzy publikacji doszli do wniosku, że jeśli przy wykorzystaniu inżynierii biochemicznej stworzą rusztowanie tkanki jajnikowej wolne od komórek rakowych, będą mogli zaimplementować do takiego tworu wcześniej zamrożone pęcherzyki jajnikowe ze wczesnego stadium rozwoju. Będą one mogły następnie rozwinąć się i dojrzeć w sposób naturalny, prowadząc do przywrócenia płodności. 

Na początku zespół z Uniwersyteckiego Szpitala Rigshospitalet w Kopenhadze eksperymentował z ludzką tkanką pobraną od ochotniczek, które podejmowały próbę zachowania płodności. Następnie w trakcie trzydniowego procesu chemicznego badacze eliminowali z tkanki wszelkie komórki, które mogły zawierać nowotwór.

Pęcherzyki, w odróżnieniu od komórek tkanki jajnika, nie zawierają komórek nowotworowych. Jak tłumaczy dr Susanne Pors: "pęcherzyk tworzy się w trakcie życia płodowego i jest otoczony przez membranę, która zapobiega dostawaniu się komórek nowotoworowych".

Chemiczny proces przeprowadzany przez naukowców z Kopenhagi prowadzi do stworzenia rusztowania "pozbawionego komórek", składającego się z kolagenu, materiału łączącego komórki. Naukowcy połączyli tę "konstrukcję" z pęcherzykami jajnikowymi we wczesnym stadium rozwoju. Jak oczekiwano, laboratoryjny twór "skomunikował się" z pęcherzykami i umożliwił rozwój pęcherzyków jajnikowych.

Następnie badacze wszczepili rusztowanie i pęcherzyki jajnikowe myszom. Zaobserwowano wzrost pęcherzyków jajnikowych we wstępnej fazie. "Po raz pierwszy wyizolowane pęcherzyki jajnikowe przetrwały w pozbawionym komórek ludzkim rusztowaniu podtrzymującym" – podsumowują dr Susanne Pors oraz współautorzy badania.

Kolejna metoda

Badania naukowców z Uniwersyteckiego Szpitala Rigshospitalet w Kopenhadze to kolejna iskierka nadziei dla osób, które starają się o posiadanie dziecka. Wcześniejszy eksperyment przeprowadzony przez naukowców z Uniwersytetu w Edynburgu oraz Center for Human Reproduction w Nowym Jorku dał nową szansę osobom zmagającym się z bezpłodnością. Jako pierwsi na świecie wyhodowali gotowe do zapłodnienia komórki jajowe.

Pierwszy etap eksperymentu przeprowadzono na myszach, którym zaimplantowano stworzone, a następnie zapłodnione komórki jajowe. W efekcie urodziły się zdrowe, młode osobniki, co skłoniło badaczy do rozszerzenia badań na ludzi. 

Komórki jajowe stworzone w laboratorium powstały na bazie fragmentów tkanki jajnika pobranych od kobiet rodzących przez cesarskie cięcie, które zgodziły się na udział w tym eksperymencie. Do chwili uzyskania „dojrzałości” były one przechowywane w inkubatorach, w których osiągnęły formę gotową do zapłodnienia, ale w tym wypadku nie doszło do implantacji. Skuteczność metody jak na razie wynosi 10  proc., co oznacza, że z zebranego materiału udało się uzyskać co 10 komórkę jajową. 

Polecane dla Ciebie

Nadzieja dla chorych na raka

Wyniki eksperymentu naukowców z Wielkiej Brytanii i  USA wymagają dopracowania, jednak już teraz rewolucjonizują myślenie o sztucznym zapłodnieniu dla wielu par. Pomysł ten mógłby być pomocny zwłaszcza dla kobiet chorujących na nowotwory, które po przejściu terapii tracą możliwość zajścia w ciążę. Mężczyźni doświadczający tego stanu mogą zadbać o zachowanie swojego nasienia z myślą o późniejszej inseminacji, jednak kobiety nie mogą zrobić tego samego z komórkami jajowymi. Możliwość stworzenia ich z tkanki jajnika otwiera zupełnie nowe możliwości przed pacjentkami zmagającymi się z chorobą nowotworową. 

Eksperyment Amerykanów i Brytyjczyków poprzedziły udane badania Japończyków, którzy w 2016 roku stworzyli komórki jajowe myszy z komórek ich skóry. Po zapłodnieniu pozwoliły one wyhodować zdrowe, młode osobniki. W tym wypadku wykorzystano dojrzałe komórki skóry gryzoni, które udało się skłonić do cofnięcia do fazy macierzystej, by móc przekształcić je w komórki zupełnie innego typu. 

Zanim jednak badania tego typu znajdą zastosowanie u ludzi konieczne są dalsze testy, które wykluczą między innym wystąpienie genetycznych wad mogących pojawić się na etapie wytwarzania komórek.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Które ryby warto przyrządzić na święta?

    Trudno wyobrazić sobie świąteczny stół bez ryby. Oprócz tradycyjnego karpia czy śledzia warto w oryginalny sposób zaserwować również inne gatunki tej niezwykle zdrowej potrawy. 

  • Święta w ciąży – co może jeść ciężarna, a czego musi unikać?

    Kobieta w ciąży powinna jeść nie za dwoje, a dla dwojga, musi starać się tak komponować swoją dietę, aby dostarczała ona maluszkowi wszystkich niezbędnych składników. Znalezienie balansu między smakiem i zdrowiem może być szczególnie trudne w święta, gdy stół wręcz ugina się pod ciężarem aromatycznych potraw. 

  • Wielkanoc dla alergików: bez mleka, jaj i pszenicy

    Nietolerancje pokarmowe dają się szczególnie we znaki podczas świąt. Osoby nietolerujące laktozy, a więc mleka i jego przetworów, muszą zapomnieć o tradycyjnym serniku, bezglutenowcy nie zjedzą żurku, zaś uczuleni na jaja zostaną zmuszeni obyć się bez koronnej, wielkanocnej potrawy. Czym zastąpić żelazne pozycje ze świątecznego menu?

  • Pachnące święta – przegląd korzennych przypraw

    Imbir, cynamon i anyż trafiają do każdej polskiej kuchni w okresie przedświątecznym jako składniki pierniczków, ciast i kompotu z suszu. Warto o nich pamiętać, ponieważ usprawniają trawienie, dzięki czemu łagodzą skutki świątecznego przejedzenia. Ulga w dolegliwościach żołądkowych to jednak tylko jedna z wielu prozdrowotnych właściwości korzennych przypraw.

  • W Tłusty Czwartek nie zapomnij o zdrowiu

    Zjedzenie przynajmniej pączka w Tłusty Czwartek ma gwarantować pomyślność przez cały nadchodzący rok. W imię tradycji i zdrowia z ich liczbą lepiej nie przesadzać, bo obżarstwo nie przysporzy nam szczęścia, a tylko problemów z wątrobą bądź trzustką.

  • Dziecko w samochodzie w upał

    Wraz z nadejściem letnich upałów media zasypują nas informacjami o dzieciach i zwierzętach pozostawianych w rozgrzanych do czerwoności samochodach. Roztargnienie lub brak wyobraźni często prowadzą do tragedii, ponieważ nawet godzina spędzona w takich warunkach może grozić śmiercią dziecka. Najnowsze badanie potwierdzają, że ryzyko jest równie duże także w pojeździe pozostawionym w cieniu.

  • Kiedy dieta roślinna może szkodzić zdrowiu?

    Korzyści zdrowotne płynące z przejścia na dietę opartą na roślinach podkreśla wielu lekarzy, natomiast aktywiści ekologiczni zwracają uwagę na jej pozytywy wpływ na kondycję planety. Mimo to przejście na wegetarianizm, a zwłaszcza weganizm, musi być połączone z suplementacją składników odżywczych obecnych wyłącznie w mięsie. Do tej pory podstawową pozycją z tej kategorii była witamina B12, ale eksperci z Wielkiej Brytanii radzą, by do tej listy dodać także cholinę. 

  • Jak obchodzić Święta Wielkanocne podczas pandemii?

    W tegoroczne Święta Wielkanocne ze względu na pandemię koronawirusa, podobnie jak w roku ubiegłym, musimy zrezygnować z rodzinnych spotkań i odwiedzin, a w większości przypadków również z uczestnictwa w rytuałach religijnych. Nie oznacza to, że nawet w tych trudnych warunkach nie można przeżyć świąt radośnie i duchowo – wręcz przeciwnie, właśnie teraz warto zadbać, by w miarę możliwości utrzymać dobrze znane tradycje i zadbać o  namiastkę normalności w tym trudnym okresie. 

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij