Słowniczek składników kosmetycznych cz. III

N

• Nagietek lekarski (Calandula oficinalis) — już w czasach starożytnych stosowany jako środek odmładzający. Zawiera m.in. saponiny, karotenoidy, czyli prekursory witaminy A, fitosterole, kwasy organiczne. Działa kojąco, przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie grzybobójczo. Stosowany zewnętrznie wpływa korzystnie na właściwy wzrost nabłonka, przyspiesza ziarninowanie i bliznowacenie uszkodzonej skóry. Regeneruje, nawilża, tonizuje, oczyszcza i zmiękcza naskórek. Hamuje łuszczenie się skóry, chroni ją przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Zmniejsza kruchość naczyń włosowatych. Chętnie stosowany w preparatach do pielęgnacji cery wrażliwej, skłonnej do infekcji i podrażnień.
• NMF — natural moisturizing factor, czyli naturalny czynnik nawilżający skórę, będący składnikiem warstwy rogowej i zapewniający skórze odpowiednie nawilżenie. Wieloskładnikowa mieszanina zwierająca m. in. aminokwasy, sól sodową kwasu piroglutaminowego, mocznik, glikozoaminę. W kosmetyce stosowane bądź mieszaniny bądź pojedyncze związki spośród jego składników.
• NNKT — mieszanina egzogennych, nienasyconych kwasów tłuszczowych: linolowego, linolenowego i arachidonowego, w kosmetyce określana mianem witaminy F. Działa immunostymulująco na cały organizm. Obniża poziom cholesterolu i ciśnienia krwi. Korzystnie wpływa na przyswajanie witamin E, A i D. Przyspiesza regenerację komórek tkanki skórnej. Odbudowuje płaszcz lipidowy naskórka, normalizuje jego fizjologiczne właściwości ochronne. Do objawów niedoboru NNKT należą zaburzenia w funkcjonowaniu skóry, w wyniku których wykazuje ona objawy wczesnego starzenia się. NNKT stosowane miejscowo mogą być włączane w strukturę błony komórek warstwy korneocytowej. Normalizując międzykomórkowe warstwy lipidowe i poprawiając funkcjonowanie bariery ochronnej naskórka, przeciwdziałają utracie wody i hamują procesy starzenia skóry. Z tego powodu często określane mianem czynnika regulującego jej gospodarkę wodno-lipidową. Następstwem zaburzeń w funkcjonowaniu skóry związanych z niedoborem NNKT może być również trądzik. Miejscowe ich zastosowanie w znaczący sposób łagodzi jego objawy.

O

• Oczar wirginijski (Hamamelis) — liście i kora są bogatym źródłem polifenolokwasów, garbników, saponin. Ekstrakt wykazuje działanie przeciwzapalne, ściągające, bakteriobójcze, ograniczające wydzielanie łoju. Poprawia krążenie podskórne i ukrwienie skóry. Wycisza dolegliwości skóry z tendencją do rozszerzonych naczynek. Działa ujędrniająco, nadaje skórze ładny koloryt.
• Olej awokado — tłuszcz pozyskiwany z owoców Perscea americanea. Bogaty w witaminy A, E, K i PP, chlorofil, niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jest naturalnym filtrem słonecznym, chroni skórę przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych. Doskonale ją natłuszcza i regeneruje. Zaliczany do olejów kosmetycznych stosowanych w luksusowych kremach, balsamach do ciała i włosów, preparatach do masażu. Szczególnie polecany do pielęgnacji skóry suchej i zniszczonej.
• Olej brzoskwiniowy — pozyskiwany z pestek brzoskwiń Prunus Persica L., działa ochronnie, regenerująco, odżywczo i nawilżająco. Zmiękcza naskórek, działa odświeżająco i delikatnie ściąga rozszerzone pory skóry. Poprawia jej karnację.
• Olej jojoby — tłuszcz otrzymywany z nasion krzewu Simmondsia chinensis i Simmondsia californica. Bardzo dobrze wchłania się poprzez naskórek, zmniejsza utratę wody w warstwie rogowej, wykazuje właściwości natłuszczające oraz odżywcze. Nadaje skórze wyjątkową gładkość i miękkość. Jest bardzo dobrym tłuszczem do pielęgnacji skóry wysuszonej, łuszczącej się.
• Olej z kiełków pszenicy — olej tłoczony na zimno z podkiełkowanych nasion Triticum L., niezwykle cenny tłuszcz, bogaty w NNKT, witaminy, składniki mineralne, lecytyny, enzymy, fitosterole, karoteny, fitohormony o działaniu estrogennym. Wykorzystywany do pielęgnacji skóry zniszczonej i zmęczonej. Przeciwdziała jej odwodnieniu, chroni ją przed uszkadzającym działaniem światła i wolnych rodników. Uelastycznia zwiotczałą skórę, wygładza i nawilża naskórek.
• Olej migdałowy — pozyskiwany poprzez wyciskanie pozbawionych miąższu pestek Prunus amigdalus chilsis. Charakteryzuje się dużą zawartością kwasu oleinowego oraz linolowego. Zawiera także fitosterole, lecytyny oraz witaminę E. Wykazuje działanie pielęgnacyjne i wygładzające. Zalecany do stosowania w preparatach do wszystkich rodzajów cery, ale szczególnie suchej, starzejącej się. Znaleźć go można w recepturach wielu kremów, mleczek, olejków do masażu, preparatów pielęgnacyjnych do włosów, wysokiej jakości mydeł.
• Olej z pestek winogron — cenny surowiec kosmetyczny pozyskiwany z pestek Vitis vinifera, bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe, fosfolipidy, polifenole. Bardzo dobrze wchłania się przez naskórek. Ma działanie nawilżające, ochronne i łagodzące. Jest skutecznym środkiem antyoksydacyjnym. Chroni lipidy skóry przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Zapobiega przedwczesnemu procesowi starzenia się skóry.
• Olej wiesiołkowy — otrzymywany z nasion roślin rodzaju Oenothera L., uznawany za najbogatsze źródło NNKT. Zawiera rzadko spotykany w roślinach kwas g-linolenowy (GLA) oraz fitosterole, witaminę E, związki polifenolowe. Ma zdolność kumulowania się w głębszych warstwach skóry, zapobiegając jej wysychaniu. Łagodzi podrażnienia i stany zapalne skóry, opóźnia procesy jej starzenia. Działa przeciwzmarszczkowo, likwidując płytkie zmarszczki, wygładza skórę.
• Olejki eteryczne — wieloskładnikowe mieszaniny związków organicznych otrzymanych z różnych części roślin, w wyniku destylacji z parą wodną. W zależności od składu działają na skórę tonizująco, oczyszczająco, przeciwzapalnie, nawilżająco, dezynfekująco itd.

P

• Pantenol — prowitamina witaminy B5, czyli kwasu pantotenowego. W większych ilościach znajduje się w wątrobie, mleku, żółtkach jaj, drożdżach, otrębach ryżowych, preparatach pszczelich. Należy do grupy witamin B, bez których nie mógłby prawidłowo przebiegać cykl przemian metabolicznych komórek. Łatwo wchłania się przez barierę warstwy rogowej. Działa aktywizująco na podziały komórek naskórka, przyspieszając gojenie i łagodząc podrażnienia. Działa przeciwzapalnie. Podwyższa wilgotność skóry, uelastycznia ją. W połączeniu z witaminą C zmniejsza plamy starcze skóry. Przyspiesza opalanie, a jednocześnie chroni skórę przed skutkami nadmiernego działania promieni UV. Stąd często stosowany w preparatach promieniochronnych, gdzie stymuluje pigmentację, zmniejsza rumień oraz łagodzi zaczerwienienia i podrażnienia skóry. W preparatach do włosów nawilża włókno włosowe, czyni włosy podatnymi na czesanie, zmniejsza ich skłonność do rozdwajania. Poprawia stan uszkodzonych włosów, pogrubia je. Bardzo często bywa łączony z fitantriolem.
• Parabeny — estry kwasu p-hydroksybenzoesowego, najczęściej stosowane środki konserwujące. W spisach surowców występują jako: methylparaben, propylparaben, ethylparaben, butylparaben, isobutylparaben. W środowisku kwaśnym są one aktywne przeciwko drożdżom i pleśniom, działają grzybostatycznie. Są one natomiast mało skuteczne w stosunku do bakterii. Z tego powodu bywają chętnie stosowane w połączeniu z innymi środkami konserwującymi, z którymi działają synergicznie, np. fenoksyetanolem, czy pochodnymi imidazolidynylo-mocznika.
• Parafina — produkt przerobu ropy naftowej, ciało stałe, które miesza się z różnymi substancjami, dając mieszaniny o różnej konsystencji. Wykazuje tendencję do tworzenia trwałych warstw okluzyjnych na powierzchni skóry. Ze względu na własności stosowana w preparatach do demakijażu, kremach ochronnych, okładach i maskach parafinowych.
• PCA-Na — sól sodowa kwasu piroglutaminowego, składnik NMF-u, naturalnego czynnika nawilżającego skórę. Jeden z najbardziej efektywnych czynników nawilżających. Stosowana nawet w dużych stężeniach nie wykazuje działania drażniącego. Ma zdolność penetrowania w głąb warstwy rogowej, zapobiegając wysuszeniu skóry.
• Placenta — liofilizowany wyciąg łożysk ludzkich lub wołu, bogaty w witaminy, mikroelementy, enzymy, aminokwasy. Jeden z najaktywniejszych czynników regenerujących, w sposób widoczny poprawiający metabolizm tkankowy. Regeneruje skórę zmęczoną, starzejącą się. Wykazuje silne działanie nawilżające. Stosowany w preparatach anti ageing.
• Polifenole — produkty przemiany wtórnej, szeroko rozpowszechnione w przyrodzie. Efektywne zmiatacze wolnych rodników łatwo przyswajane przez organizm. Chronią przed promieniowaniem UV. Wzmacniają tkankę łączną skóry i ściany naczyń krwionośnych. Chętnie stosowane w preparatach przeciw starzeniowych, tzw. anty ageing.
• Propolis — tzw. kit pszczeli, lepka substancja żywiczna o barwie żółtej, zielonej lub brunatnej charakteryzująca się przyjemnym, aromatycznym zapachem. Wykazuje działanie bakteriobójcze i grzybobójcze. Do składników decydujących o jego własnościach należą między innymi kwasy organiczne, flawonoidy, witaminy, enzymy, białka i aminokwasy, węglowodany. Skuteczny w leczeniu stanów zapalnych i ropnych skóry. Ekstrakty wykazują działanie znieczulające i antyutleniające. Regenerują uszkodzoną skórę, zapobiegają jej nadmiernemu przetłuszczaniu się, działają przeciwtrądzikowo. Stosowany w kremach, głównie przeciwzmarszczkowych, mleczkach do ciała, płynach do golenia, dezodorantach, mydłach, preparatach do pielęgnacji jamy ustnej, m. in. pastach do zębów.