Na tropie witamin
Ewa Pakuła

Na tropie witamin

Jak powszechnie wiadomo, najwięcej witamin nie zawiera włoszczyzna, tylko oferta apteczna. Warto jednak wiedzieć, że witaminy znajdują się nie tylko w aptece i nowalijkach, ale też w owocach, mięsie, mleku czy jajkach. Niektóre witaminy wytwarzane są przez bakterie lub powstają pod wpływem promieni słonecznych.

Witaminy dzielimy na rozpuszczalne w tłuszczach i rozpuszczalne w wodzie. Do pierwszej grupy należą witaminy: A, D, E i K. Aby były one prawidłowo wchłaniane, do przyrządzania potraw należy użyć nieco tłuszczu. Do surówki z marchewki, która jest bogata w witaminę A, warto dodać łyżkę lub dwie oleju lub oliwy. Nie żałujmy go też do przyprawiania surówek i sałatek z innych warzyw.

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach

Witamina A odgrywa kluczową rolę we właściwym działaniu narządu wzroku — to dzięki niej widzimy dobrze o zmierzchu. Poza tym wpływa na prawidłowy stan i wygląd skóry. Znajduje się w produktach zwierzęcych: żółtkach jajek, tłustych rybach, maśle, wątrobie i serach oraz jako beta-karoten, w warzywach: marchwi, pomidorach, czerwonej papryce, szpinaku, dyni, morelach.

Od kilku lat panuje moda na łykanie kapsułek z prowitaminą A lub beta-karotenem, aby poprawić koloryt skóry. Kapsułki te należałoby jednak spożywać pod kontrolą lekarza lub farmaceuty, ponieważ ich nadmiar jest szkodliwy.

Przedawkowana witamina A u kobiety ciężarnej, we wczesnym okresie ciąży, może nawet spowodować uszkodzenie płodu.

Witamina D3 występuje w produktach spożywczych w postaci prowitaminy. Obfitują w nią: olej z wątroby ryb, mięso ryb, jajka, mleko i masło. Powstaje również w skórze człowieka pod wpływem promieni słonecznych. Jej działanie nierozerwalnie wiąże się z gospodarką wapniowo-fosforanową i procesem uwapniania układu szkieletowego. Ta witamina sprzyja wchłanianiu w jelitach wapnia i fosforu, które są niezbędne do prawidłowego kształtowania się kości i zębów. Reguluje również stan skóry i wpływa na niektóre procesy przemiany materii. Niedobór witaminy D3 u niemowląt i dzieci prowadzi do rozwoju krzywicy, której objawami są: ogólne osłabienie, poty, brak siły mięśniowej i zniekształcenia kości.

Witamina E nazywana jest witaminą młodości lub antyutleniaczem, ponieważ zapobiega szkodliwym zmianom w tkankach oraz utrzymuje prawidłowe nawilżenie skóry. Znajduje się w olejach roślinnych, zarodkach pszennych, orzechach, pestkach słonecznika i dyni, wątrobie, mięsie kurczaków, rybach, jajach. Niedobory występują rzadko pod postacią zmian skórnych i jej przyspieszonego starzenia.

Witamina K występuje w liściach warzyw zielonych, ziemniakach i wątrobie. Jest jedną z niewielu witamin, którą produkują bakterie jelitowe człowieka.

Warunkuje syntezę czynników krzepnięcia krwi. Jej niedobór może doprowadzić do zaburzeń krzepliwości krwi.

Witaminy rozpuszczalne w wodzie

Drugą dużą grupa witamin, są witaminy rozpuszczalne w wodzie: wszystkie B, C, PP i kwas foliowy.

Witamina B1 znajduje się w wieprzowinie, wątrobie, płatkach śniadaniowych, pieczywie, ziemniakach, orzechach, drożdżach i fasoli. Chroni organizm przed gromadzeniem się substancji szkodliwych dla serca i układu nerwowego.

Witamina B2, która znajduje się w mleku, jajkach, mięsie, rybach, drobiu, drożdżach bierze udział w procesach przemiany materii razem z witaminą B6. Dość często spotykane „zajady” w kącikach ust są objawem niedoboru witaminy B2.

Witamina B6 w dużych ilościach znajduje się w ziarnach pszenicy i żyta, w wątrobie i drożdżach. Sporo jest jej również w warzywach zielonych, jajach i mleku. Wytwarzają ją również bakterie jelitowe.

Witaminę B12 przyswajamy z wątroby, nerek, mięsa, ryb, jajek, płatków kukurydzianych i mleka. Jest również syntetyzowana przez bakterie jelitowe. Praktycznie nie występuje w warzywach i owocach. Jest niezbędna dla prawidłowej funkcji układu nerwowego i krwiotwórczego. Niedobór witaminy B12 wywołuje zaburzenia czucia i niedokrwistość.

Kwas foliowy jest witaminą, której znaczenie w ostatnich latach wzrasta, dzięki odkryciu, że w dużej mierze wpływa na prawidłowy rozwój układu nerwowego płodu w łonie matki. Bierze również udział w wytwarzaniu krwinek czerwonych w szpiku kostnym. Mamy także naukowe doniesienia stwierdzające mniej zachorowań na chorobę wieńcową serca u osób, u których stężenie kwasu foliowego we krwi było prawidłowe. Nazwa witaminy pochodzi od łacińskiego wyrazu folium, czyli liść, ponieważ występuje przede wszystkim w zielonych liściach warzyw. Znajduje się również w wątrobie, nerkach, drożdżach, orzechach ziemnych, morelach i grzybach. Należy pamiętać, że gotowanie niszczy kwas foliowy. Dlatego jedzmy warzywa zielonoliściaste na surowo.

Witamina PP pochodzi z drożdży, wątroby, chudego mięsa, drobiu, produktów zbożowych, ziemniaków, orzechów, roślin strączkowych, mleka, pomidorów i zielonych warzyw. Niedobór wywołuje zmiany skórne, zaburzenia czynności układu nerwowego i pokarmowego.

W witaminę C obfitują owoce i warzywa np. porzeczki, cytrusy, kapusta kiszona, ziemniaki, pomidory, zielona sałata, zielona papryka. Pełni funkcję przeciwutleniacza, bierze udział w syntezie kolagenu — niezbędnego do prawidłowej czynności skóry, kości, chrząstek, zębów, dziąseł. Ułatwia gojenie ran. Gotowanie częściowo ją niszczy. Niedobór wywołuje utratę apetytu, uczucie zmęczenia, bóle stawów, powolne gojenie ran, a zaawansowany niedobór wywołuje szkorbut.

Na koniec warto dodać, że oprócz witamin, ważny jest również błonnik roślinny. Dlatego pamiętajmy, by do każdego posiłku dołączyć surówkę lub owoce.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Choroby wzroku

    O wzrok warto dbać szczególnie, ponieważ jest jednym z naszych najważniejszych zmysłów, umożliwiającym spostrzeganie świata i właściwe reagowanie na to, co dzieje się wokół nas. Jednocześnie chorób oczu jest bardzo wiele i niektóre z nich dają objawy szybko, a inne rozwijają się podstępnie i powoli. Dlatego warto okresowo poddawać się badaniu okulistycznemu, które niejednokrotnie umożliwia wcześniejsze wykrycie schorzenia oczu.

  • Mononukleoza zakaźna - objawy i leczenie

    Mononukleoza nazywana także chorobą pocałunków jest jedną z rzadziej rozpoznawanych chorób zakaźnych. Co za tym idzie, świadomość społeczna w tym zakresie jest niewielka i skutkuje niepotrzebnym niepokojem w momencie rozpoznania choroby przez lekarza. Czynnikiem chorobotwórczym jest wirus Epsteina-Barra (tzw. EBV), który jest wirusem wszechobecnym. Na zakażenie szczególnie narażone są dzieci i nastolatki. Wirus, który raz zaatakował pozostaje w organizmie człowieka na całe życie.

  • Alergiczne zapalenie spojówek

    Wśród różnych dolegliwości coraz powszechniejsze stają choroby alergiczne, czyli uczuleniowe. Ich objawy zaczynają się często od dolegliwości ze strony oczu. Nierzadko skłania to pacjenta do wizyty bezpośrednio u farmaceuty w aptece po doraźną pomoc.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij