GMO – czy jest się czego obawiać?

Co oznacza skrót GMO?

Rozwinięciem skrótu GMO jest angielskie określenie Genetically Modified Organism co w języku polskim tłumaczy się jako organizmy zmodyfikowane genetycznie. Zamiennie stosuje się także pojęcie organizmów transgranicznych. Zgodnie z Ustawą o organizmach genetycznie zmodyfikowanych z 22 czerwca 2001 roku „organizm genetycznie zmodyfikowany (GMO) to organizm inny niż organizm człowieka, w którym materiał genetyczny został zmieniony w sposób niezachodzący w warunkach naturalnych wskutek krzyżowania lub naturalnej rekombinacji”.

Mówiąc prościej, GMO to rośliny bądź zwierzęta, które dzięki odpowiednim metodom inżynierii genetycznej, posiadają obce geny umożliwiające uzyskanie nowych cech fizjologicznych, np. ziemniak odporny na stonkę, buraki odporne na mrozy, itp. Modyfikacja może odbywać się poprzez zmianę aktywności genów obecnych w danych organizmie, wprowadzenie do niego dodatkowej kopii jego własnego DNA lub dodanie genu innego gatunku. Powstanie pierwszego GMO miało miejsce w 1973 roku. Modyfikacje w głównej mierze dotyczą roślin i powstającej na ich bazie żywności.

Argumenty za i przeciw GMO

Efektem genetycznej modyfikacji jest wzrost odporności roślin na środki chwastobójcze, działanie szkodników, grzybów, bakterii czy zmian klimatycznych. GMO wyróżniają wręcz gigantyczne jak na dany gatunek rozmiary, lepszy smak, wygląd i zapach oraz długi czas zachowywania świeżości.

Na plus GMO należy zapisać niższe koszty wytworzenia żywności, a co za tym idzie możliwość zwiększenia jej produkcji, zwłaszcza w krajach Trzeciego Świata czy na terenach o trudnych warunkach hodowlanych. Dobrym przykładem jest tzw. złoty ryż zawierający gen odpowiedzialny za produkcję witaminy A, który uratował przed ślepotą biednych rolników z Azji.

Największe obawy, jakie rodzi modyfikowana żywność na człowieka wiążą się z wywoływaniem reakcji alergicznych, głównie pokarmowych (przypadki alergii po spożyciu mleka zawierającego zmodyfikowane białko soi) oraz wysoką zawartością toksyn i substancji trujących. W przypadku przyrody podkreśla się zmniejszenie bioróżnorodności, powstawanie i rozpowszechnianie się tzw. superchwastów czy wzrost odporności szkodników roślin na pestycydy.

Spór o GMO wciąż nierozstrzygnięty

Warto podkreślić, że żadne dotychczasowe badania nad szkodliwością GMO nie wskazały jednoznacznie skutków funkcjonowania organizmów posiadających zmanipulowane geny. Co więcej, prowadzone w latach 2001-2010 badania Komisji Europejskiej nad skutkami GMO potwierdzają bezpieczeństwo zmodyfikowanej paszy i żywności dla zwierząt. Podobne wnioski płyną z raportu m.in. Food & Drug Administration w USA.

Zatem spór o GMO będzie trwał dopóki wiarygodnie naukowo nie zostanie potwierdzony korzystny bądź negatywny wpływ organizmów modyfikowanych genetycznie oraz kiedy już będzie wiadomo, jakie skutki niesie za sobą długotrwałe spożywanie roślin czy zwierząt z manipulowanymi genami. Pozostaje nam zachować zdrowy rozsądek i zwracać większą uwagę na to, co ląduje na naszym talerzu. Czy jest się czego obawiać? Jak pokazuje wiele przykładów z historii, innowacyjne rozwiązania typu samochód, komputer czy kuchenka mikrofalowa początkowo również rodziły wiele obaw, ale z czasem stały się czymś powszechnym.