Chroń swoją skórę, czyli wszystko o filtrach przeciwsłonecznych

Słońce niezbędne do życia

Słońce ma dobroczynny wpływ na samopoczucie, pobudza wydzielanie hormonów, umożliwia syntezę witaminy D3 w organizmie, korzystnie wpływa również na funkcjonowanie układu krążenia, układu oddechowego oraz systemu odpornościowego. Udowodniono także jego pozytywny wpływ na płodność.

Negatywny wpływ promieniowania słonecznego

Korzystanie ze słońca w nadmiarze, bez rozsądku i odpowiedniej ochrony może być przyczyną wielu objawów niepożądanych. Szkodliwy wpływ słońca na skórę jest powodowany przede wszystkim przez promieniowanie UV.

Promienie UVA odpowiadają między innymi za fotostarzenie skóry, nietolerancję słońca czy zaburzenia pigmentacji. Zaś oparzenia słoneczne to główny efekt niekorzystnego wpływu promieni UVB na skórę. Promieniowanie UV zwiększa również ryzyko rozwoju chorób nowotworowych skóry.

Ograniczenie niekorzystnego wpływu słońca na skórę

Jednym ze sposobów zminimalizowania niekorzystnych efektów promieniowania słonecznego jest fotoprotekcja skóry. Wybór tego typu preparatów jest obecnie bardzo duży. Szeroka gama preparatów z filtrami przeciwsłonecznymi obejmuje między innymi kremy, balsamy, mleczka, areozole, pudry, podkłady czy sztyfty o różnym stopniu fotoprotekcji.

Filtry przeciwsłoneczne – co to takiego?

Filtry przeciwsłoneczne są to substancje wykorzystywane w kremach i innych kosmetykach ochronnych, których zadaniem jest ochrona skóry przed szkodliwym działaniem światła słonecznego.

Generalnie stosowane w kosmetyce środki promieniochronne można podzielić na:

• filtry mineralne (fizyczne)
• filtry chemiczne (organiczne).

Filtry mineralne tworzą na powierzchni skóry swego rodzaju barierę dla promieni UV. Ich działanie ochronne związane jest z fizycznym procesem odbijania światła. Zaliczamy do nich między innymi tlenek cynku i dwutlenek tytanu. Filtry te skutecznie chronią zarówno przed promieniowaniem UVA, jak i UVB.

Filtry chemiczne reprezentują dużo bardziej urozmaiconą grupę. Ich działanie polega na pochłanianiu promieniowania słonecznego z różnych zakresów ultrafioletu.

Co oznacza współczynnik SPF?

W celu określenia właściwości ochronnych filtrów wprowadzono, tzw. faktory. Faktor to inaczej współczynnik wysokości ochrony przeciwsłonecznej, jaką powinien zapewnić dany preparat. Jest on określany liczbą i symbolem literowym podanym na opakowaniu kosmetyku. SPF (z ang. Sun Protection Factor) to faktor określający poziom ochrony przed promieniowaniem słonecznym UVB. Numer tego faktora (liczba SPF) mówi nam jak długo możemy przebywać na słońcu po nałożeniu takiego preparatu, aby nie narazić się na poparzenie słoneczne.

Jeżeli skóra, bez ochrony, ulega poparzeniu po 15 minutach ekspozycji na słońce, przy użyciu produktu o SPF 10 nastąpi to po okresie 10×15 minut, czyli po 150 minutach, w tych samych warunkach. Wartość faktora SPF to także informacja o tym, jaki procent promieniowania UVB zatrzymuje dany preparat ochronny. Przyjmuje się w przybliżeniu, że SPF 15 blokuje około 93.5%, SPF 30 - 96,7%, a SPF 50 – 98% promieniowania UVB.

Jaki wybrać faktor?

Im wyższy faktor tym wyższe stężenie filtrów w preparacie ochronnym, a więc także i tych filtrów, które chronią jednocześnie przed UVA i UVB. Zwykle kosmetyki o wyższych faktorach SPF chronią skuteczniej także przed UVA. Natomiast na ile skuteczniej o tym mogą poinformować nas tylko faktory dla UVA. Do tej pory nie powstała jednak jednolicie używana skala określająca zdolność ochrony przez kosmetyki z filtrami, przed promieniowaniem UVA. Wynika to między innymi z trudności znalezienia odpowiedniego klinicznego wykładnika UVA na organizm człowieka, który dałby się obiektywnie zmierzyć.

Dodatkowe oznaczenia na preparatach fotoochronnych

Na opakowaniach kosmetyków ochronnych możemy spotkać się z oznaczeniem IPD lub PPD. Wskaźniki te określają zdolność do ochrony przed promieniowaniem UVA (im wyższe tym lepsza ochrona). IPD lub PPD preparatu określa się za pomocą pomiaru wywołanej przez promieniowanie UVA opalenizny natychmiastowej (IPD) lub trwałej (PPD) uzyskanej po ekspozycji skóry ochotników bez i po zastosowaniu różnych kosmetyków ochronnych. Niestety, np. wartość wskaźnika PPD spotykana na opakowaniu jednego producenta, nie zawsze odpowiada wartości PPD innego producenta.

Co wpływa na efektywność działania fotokosmetyku?

Ochrona przed promieniowaniem UV zależy nie tylko od odpowiedniej zawartości filtrów, ale również od ich fotostabliności. Pojęcie to oznacza zdolność cząsteczki filtru do utrzymania swych właściwości ochronnych w stanie niezmienionym podczas ekspozycji na słońce. Okazało się, że działanie ochronne niektórych filtrów może ulec zmniejszeniu pod wpływem promieni słonecznych tzw. fotodegeneracja. Ze względu na ryzyko wystąpienia tego niekorzystnego zjawiska dobrze sięgać po kosmetyki, które zawierają mieszankę kilku różnych filtrów, najlepiej zarówno mineralnych jak i chemicznych. Mamy wtedy większą pewność, że preparat będzie działał skutecznie przez dłuższy czas.

Zwróćmy uwagę na prawidłowe stosowanie

Warto jeszcze dodać, że podczas stosowania preparatów z filtrami bardzo istotne jest używanie ich zgodnie z zaleceniami producenta. Jeżeli posmarujemy skórę kremem z filtrem zbyt oszczędnie to rzeczywista ochrona, jaką osiągniemy będzie zdecydowanie niższa od tej gwarantowanej przez producenta. Aby ochrona przed promieniowaniem ultrafioletowym była skuteczna krem należy zastosować na 15 do 30 minut przed wyjściem na słońce. Tyle w przybliżeniu potrzeba czasu, aby kosmetyk został wchłonięty przez poszczególne warstwy skóry.