Podjadanie – dlaczego nie jest takie dobre?
Maria Brzegowy

Podjadanie – dlaczego nie jest takie dobre?

Podjadamy w chwili stresu, ale i w momentach, w których czujemy się dobrze. Słodycze, owoce, słodkie napoje, dodatkowa porcja głównego posiłku... Liczy się wszystko! Każdy mały cukierek, każde ciastko i każda łyżka sosu spróbowana podczas przygotowywania dania dla rodziny! Efekty? Dodatkowe kilogramy, uczucie ciężkości i coraz większe uczucie uzależnienia od tego „by wciąż coś żuć”. Jakie są przyczyny podjadania? Co można jeść bezkarnie, a na co uważać? Jak przestać podjadać?  

Podjadanie – czym jest? 

Podjadaniem z reguły nazywa się spożywanie żywności pomiędzy posiłkami głównymi, tj. między śniadaniem, obiadem, kolacją. Kompletnym posiłkiem będzie potrawa podana na zimno bądź ciepło, o złożonej, przynajmniej kilkuelementowej strukturze, natomiast przekąską – prosty produkt, taki jak ciastko, chipsy, lody, sok czy banan. Według innej definicji, podjadaniem będzie też spożywanie żywności bez uczucia głodu – czegoś, co wygląda apetycznie, dobrze nam smakuje i nierzadko zalicza się do żywności typu „junk food” tj. żywności o niskiej wartości odżywczej. 

Podjadanie – skąd mamy na nie chęć?  

Powodów podjadania może być mnóstwo. Podstawową przyczyną sięgania po jedzenie są przyczyny biologiczne – tj. głód oraz pragnienie. Ale żywność może zabezpieczać także inne pobudki. Będą nimi przyczyny społeczne, tj. przykładowo podjadanie wskutek tego, że „inni właśnie coś podjadają”, „koleżanka ma imieniny, muszę zjeść tort” czy też „wszyscy zamawiają deser, więc i ja też”. Powodem podjadania mogą być także nasze emocje i uczucia, czyli potrzeby psychologiczne. Wśród nich najczęściej wymienia się: 

  • doświadczaną nudę,
  • przeżywany stres, uczucie napięcia, 
  • potrzeba poprawy humoru np. po gorszym dniu w pracy,
  • potrzeba wynagrodzenia sobie określonego trudu, realizacji danego zadania,
  • wspomnienia związane z jakimś smakiem czy zapachem, np. z dzieciństwa. 

Podjadanie w dzień lub w nocy – jakie są tego skutki? 

Konsekwencje podjadania należy rozpatrywać wobec grupy, której ten problem dotyczy. Jeśli podjadają dzieci, następstwem „zapychania” się niezdrową żywnością może być ograniczenie spożycia wartościowych posiłków, a tym samym negatywny wpływ na rozwój młodego organizmu. Nie bez znaczenia jest i oczywiście nadwyżka spożywanej energii – choroba, jaką jest otyłość, dotyka coraz częściej także i dzieci. Według dostępnych statystyk występuje już ona u co ósmego dziecka w naszym kraju, a podjadanie, niestety, nie zmniejsza skali tego problemu. 

Również i w przypadku dorosłych nadmierna podaż energii przy równocześnie niskiej aktywności fizycznej sprawia, że za wysoka masa ciała występuje już u ponad połowy dorosłych. To generuje dalsze problemy – zarówno o charakterze zdrowotnym (rosnące ryzyko rozwoju innych jednostek chorobowych takich jak np. choroby układu sercowo-naczyniowego czy choroby nowotworowe), jak i społecznym (poczucie odrzucenia, bycia kimś gorszym, niechęć do kontaktów z innymi ludźmi). 

Podjadanie bywa korzystne w zasadzie tylko w jednym przypadku – gdy mamy do czynienia z osobami, u których z różnych powodów występuje zwiększone zapotrzebowanie na energię bądź gdy wraz z posiłkami tradycyjnymi nie są oni w stanie zaspokoić pełnych potrzeb swojego organizmu. Do takich osób częściowo (z wyjątkami!) można zaliczyć chorych onkologicznych, chorych zmagających się z zaburzeniami wchłaniania, osoby starsze z dysfagią itp. Zaburzenia połykania, problemy w przyjmowaniu posiłków czy następstwa leczenia (np. biegunki) będą bowiem zmuszać do modyfikacji konsystencji posiłków, częstotliwości ich podawania, a nawet zmiany jakości – bywa, że bardziej pożądane w tej grupie osób będą właśnie kaloryczne przekąski, które uzupełnią potrzebną energię.  

Jak przestać podjadać? A jeśli już, to co podjadać?   

Określenie powodu podjadania stanowi istotny element interwencji mającej na celu poprawę sytuacji. Jeśli przyczyny znajdują się w grupie stricte biologicznych, tj. wywołuje je głód, konieczne jest przyjrzenie się codziennym nawykom żywieniowym: 

  • określenie czy nasze posiłki są pełnowartościowe (czy dostarczają wszystkich potrzebnych organizmowi składników, w tym białka, tłuszczy i węglowodanów),
  • czy sięgamy po nie w regularnych odstępach czasu, 
  • czy nie jest ich zbyt mało itd.  

Dobrze spisywać tzw. dziennik żywieniowy, który ułatwi uporządkowanie kolejnych posiłków, pozwalając w ten sposób na pełen obraz naszej codziennej diety. Aby móc skonfrontować ją z potrzebami organizmu, należy też oszacować swoje zapotrzebowanie energetyczne, uwzględniając wzrost, masę ciała, wiek, płeć, współtowarzyszące jednostki chorobowe, prowadzoną aktywność fizyczną oraz styl pracy. W przypadku trudności z określeniem takich wartości, najlepiej udać się do specjalisty dietetyka. 

Jeśli powodem podjadania są przyczyny społeczne bądź psychologiczne, warto skorzystać z pomocy psychologa lub terapeuty. Podjadanie może być bowiem niewłaściwą reakcją na stres, trudności w pracy czy wyniesione z domu przekonania co do przykładowo formy spędzania wolnego czasu. Specjalista powinien nauczyć nas, po co sięgać w chwilach napięcia nerwowego, dlaczego nie musi to być jedzenie (ale np. podjęta dodatkowo aktywność ruchowa) i jak odmawiać dodatkowych, nieplanowanych przekąsek pod presją otoczenia (np. w czasie spotkania towarzyskiego).  

Za minimalnie szkodliwe do podjadania uważa się świeże warzywa oraz – w ograniczonych ilościach – owoce. Produkty te dostarczają znikomej liczby kilokalorii (z wyjątkami) przy równocześnie wysokiej wartości odżywczej. Na podjadanie, zwłaszcza owoców, powinny jednak uważać osoby chorujące na insulinooporność bądź cukrzycę. 

Co podjadać, żeby nie przytyć? Sposoby na lekkie przekąski

Nocne podjadanie to zmora większości z nas. Zwykle zaczyna się późnym popołudniem po powrocie z pracy i jest kontynuowane wieczorem, niejednokrotnie do samej nocy. Przyczyną jest zazwyczaj nieprawidłowe żywienie w ciągu dnia. Organizm, któremu nie serwowaliśmy stałych posiłków, wreszcie dopomina się o swoje i to z nawiązką. Rozwiązaniem będzie oczywiście uregulowanie trybu dnia oraz dbałość o poszczególne posiłki. W przypadku gdy jednak wciąż czujemy potrzebę podjadania, można śmiało sięgnąć po zdrowe przekąski, które (zjedzone w racjonalnych ilościach) nie przysporzą nam dodatkowych kilogramów. Sięgnij po: 

  • słupki surowych warzyw (np. marchewki, selera naciowego, papryki, ogórka zielonego) podane z dipem z twarożku (z dodatkiem np. świeżego czosnku i posiekanej pietruszki) albo sosem z jogurtu naturalnego; 
  • pieczone w piekarniku warzywa (kawałki papryki, marchewki oraz cukinii skrop odrobiną oliwy, oprósz ulubionymi przyprawami i upiecz w piekarniku); 
  • lekką zupę krem z warzyw (np. z pomidorów, cukinii albo brokułu), z kleksem jogurtu naturalnego; 
  • mini-kanapki z chrupkiego, ale pełnoziarnistego pieczywa obłożonego chudym twarożkiem i dużą ilością świeżych warzyw,
  • „szklanka wody zamiast” – jako stary sposób na sprawdzenie, czy naprawdę chce się nam jeść, czy po prostu czujemy pragnienie.

Dietetyka sposób na podjadanie 

Gdy czuję potrzebę zjedzenia czegoś „do kawy”, słodycze zastępuję domową mieszanką. Co w niej jest? Łyżka orzechów włoskich albo migdałów, 2–3 kostki gorzkiej (min. 60% czekolady) oraz kilka suszonych moreli albo śliwek kalifornijskich. Taki zestaw dostarcza wprawdzie nieco kilokalorii (średnio ok. 250–300 kcal), ale, w przeciwieństwie do słodyczy, odznacza się niższym indeksem glikemicznym (co pozwala na dłużej zaspokoić głód), jak również całkiem niezłymi wartościami odżywczymi (zdrowe tłuszcze, magnez itp.).  

Sięgnij po zdrowe bakalie i orzechy.

Gdy potrzeba podjadania dotyczy wieczoru filmowego, sięgam po popcorn – jest znacznie lżejszy niż chipsy czy prażynki. Podczas gdy garść chipsów dostarcza 100 kcal, garść przekąski z kukurydzy to jedynie 20 kcal.

  1. W. Zgliczyński, Nadwaga i otyłość w Polsce, „INFOS. Zagadnienia Społeczno-gospodarcze”, nr 4 (227) 2017. 
  2. D. Gajewska, M. Jeżewska-Zychowicz, Podjadanie między posiłkami – przyczyny i skutki, „www.wszechnica-zywieniowa.sggw.pl/” [online], http://www.wszechnica-zywieniowa.sggw.pl/web/pojadanie.pdf [dostęp:] 10.06.2021. 
  3. K. Kozłowska i in., Wpływ czynników stresogennych na odżywianie, „Problemy Higieny i Epidemiologii”, nr 98 (1) 2017. 
  4. A. Głębocka, Wybrane jednostki nozologiczne w pracy psychodietetyka. Aspekt psychologiczny, [w:] Psychodietetyka, pod red. A. Brytek-Matera, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2020.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Błonnik pokarmowy – gdzie i czym jest? Jak wpływa na zdrowie?

    Błonnik pokarmowy, zwany włóknem pokarmowym, to grupa substancji, która odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu układu pokarmowego człowieka. Wyróżnia się dwie frakcje błonnika pokarmowego: rozpuszczalną i nierozpuszczalną w wodzie. Każda wywiera określony wpływ na organizm. W jakich produktach można znaleźć błonnik pokarmowy i jakie są jego właściwości?

  • Dynia – wartości odżywcze i właściwości lecznicze. Dietetyczne przepisy z dynią

    Dynia jest warzywem bogatym w witaminy i minerały – m.in. w magnez, selen, potas i cynk. Stanowi także źródło białka i błonnika pokarmowego. Kto powinien włączyć ją do swojej diety? Jakie właściwości mają pestki z dyni i olej z dyni? Czy to warzywo będzie odpowiednie dla cukrzyków?

  • Mleko kokosowe – wartości odżywcze, właściwości, zastosowanie. Jak zrobić je w domu?

    Mleko kokosowe stanowi smaczną alternatywę dla mleka krowiego, dzięki czemu może znaleźć miejsce m.in. w diecie osób chorujących na celiakię, cukrzycę czy nietolerancję laktozy. Jakie właściwości i zastosowanie ma mleko kokosowe? Jak w łatwy sposób przygotować je samodzielnie w domu?

  • Gruszka – właściwości, wartości odżywcze, przepisy

    Jej dodatek do diety może pomóc przy uciążliwych zaparciach. Świetnie sprawdzi się jako element maseczki na przetłuszczającą się cerę. W dodatku pysznie smakuje zarówno w daniach na słodko, jak i na wytrawnie. Gruszka – jakimi wartościami odżywczymi się charakteryzuje? Czy jedzenie jej może zaszkodzić? Co dobrego przygotować z gruszek?

  • Czym jest układ odpornościowy i jak skutecznie go wspierać?

    Po z natury ciepłym lecie przychodzi sezon jesienny, który wystawia na ciężką próbę nie tylko nasz nastrój, ale również układ odpornościowy, który w tym czasie jest wyjątkowo obciążony. Jest to okres infekcji, często nawracających lub przewlekłych. Istnieją jednak sposoby, aby sobie skutecznie pomóc i zniwelować ryzyko uciążliwych i osłabiających przeziębień, na tle których mogą rozwinąć się dużo poważniejsze choroby, jak zapalenie płuc czy oskrzeli. Spośród czynników mających wpływ na prawidłowo funkcjonujący układ immunologiczny, niewątpliwie ogromne znaczenie ma zdrowa dieta.

  • Kapary – smak, właściwości i zastosowanie w kuchni

    Kapary to roślina krzewiasta naturalnie występująca w strefie tropikalnej i w basenie Morza Śródziemnego. Pąki kwiatowe kaparów są znane już od wielu lat ze względu na swój charakterystyczny smak oraz działanie wspomagające trawienie i leczenie infekcji górnych dróg oddechowych. Kapary są ważnym źródłem wielu różnych biologicznie aktywnych substancji chemicznych, których właściwości terapeutyczne były już dobrze znane i cenione przez starożytnych Rzymian.

  • Blue Monday – co to jest? Kiedy wypada? Czy Blue Monday to mit?

    Blue Monday to termin określający rzekomo najbardziej depresyjny dzień w roku. Według wyliczeń twórcy tej teorii przypada on na trzeci poniedziałek stycznia. To właśnie w tym dniu we wszystkich mediach słyszymy o niebieskim poniedziałku. Wiele osób zastanawia się wówczas, ile jest prawdy w teorii Blue Monday.

  • Żele energetyczne – jak używać? Czy są tylko dla sportowców?

    Podczas długotrwałej, zwiększonej aktywności fizycznej, jak udział w maratonie, intensywny trening czy wyścig kolarski, organizm potrzebuje dużej ilości energii, którą czerpie z glukozy i glikogenu. W celu utrzymania wydolności na tym samym poziomie oraz niedopuszczenia do uczucia zmęczenia dobrym rozwiązaniem jest stosowanie żeli energetycznych, które w prosty sposób dostarczają łatwo przyswajalne węglowodany i pozwalają utrzymać cukier na odpowiednim poziomie.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij