ślinotok
Olaf Bąk

Ślinotok – co oznacza nadmierne wydzielanie śliny?

Ślinotok jest częstym problemem, który może być wywołany przez różne czynniki, w tym choroby jamy ustnej, układu nerwowego, leki i stres. W niektórych przypadkach ślinotok może być objawem poważnej choroby, dlatego ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem w celu uzyskania pomocy i diagnozy. O czym świadczy ślinotok? Kiedy jest objawem choroby? Jak sobie z nim radzić?

Ślina w 99,5% składa się z wody, dlatego też jej wydzielanie jest tak bardzo zależne od stopnia nawodnienia naszego organizmu. Poza tym na jej skład mają wpływ zarówno czynniki wewnętrzne (m.in. pobudzenie receptorów w obrębie jamy ustnej, istniejące choroby, aktywność fizyczna), jak i zewnętrzne (np. pora dnia czy pora roku). Ślina pełni szereg istotnych dla organizmu funkcji. Najważniejszą z nich jest funkcja antybakteryjna i ochronna ze względu na to, że to jama ustna stanowi pierwszy mur obronny przed wnikającymi do naszego organizmu bakteriami. Dodatkowo pełni też funkcje mineralizujące, buforujące oraz trawienne. Jej wydzielanie jest ściśle regulowane, a nadmiar śliny może być czasem objawem choroby.

Ślinotok – czym jest?

Ślinotok, inaczej nazywany hipersaliwacją, jest nadmiernym wydzielaniem śliny z ust. Może być spowodowany wzmożoną pracą ślinianek, problemami z przełykaniem lub utrzymaniem śliny w jamie ustnej. Zjawisko to może wystąpić naturalnie podczas jedzenia pikantnych i kwaśnych potraw, a także u dzieci w okresie ząbkowania.

Objawy ślinotoku to niekontrolowany wyciek śliny oraz jej nadmierne wydzielanie. Może to prowadzić do maceracji naskórka wokół warg i innych niepokojących dolegliwości, takich jak owrzodzenia śluzówki, ból gardła, chrypka, trudności w mówieniu, nieprzyjemny zapach z ust, zgaga, wymioty lub duszność. W takich przypadkach konieczna jest wizyta u lekarza w celu uzyskania dalszej diagnostyki i leczenia.

O czym może świadczyć ślinotok? Co może go powodować?

Wydzielanie śliny jest stymulowane poprzez pobudzenia smakowe, mechaniczne, termiczne, zapachowe, wzrokowe czy psychiczne. Całkowite wydzielanie śliny jest regulowane przez:

  • odruchy warunkowe – stymulacja wydzielania śliny pod wpływem zapachu, widoku lub wyobrażenia pożywienia,
  • odruchy bezwarunkowe – stymulacja wydzielania śliny po pobudzeniu receptorów smakowych i dotykowych w jamie ustnej,
  • autonomiczny układ nerwowy – ze względu na znaczne unerwienie ślinianek przez nerwy współczulne (stymulujące produkcję małej ilości gęstej śliny pod wpływem pobudzenia organizmu) i przywspółczulne (odpowiadające za wydzielanie dużej ilości płynnej śliny w okresie rozluźnienia organizmu),
  • hormony (m.in. somatotropina, tyroksyna, kortyzol),
  • ukrwienie ślinianek.
Dlatego w przypadku szukania przyczyn ślinotoku warto przyjrzeć się w pierwszej kolejności któremuś z powyższych czynników, zanim zaczniemy szukać potencjalnych chorób, które mogą go powodować.

Ślinotok jako objaw choroby

Jednak w wielu innych przypadkach ślinotok będzie świadczył o zaburzeniu lub chorobie organizmu. I tak jest na przykład przy wymiotach dużą ilością śliny (a nie treścią pokarmową) u dzieci, co może świadczyć o niedrożności układu pokarmowego na wysokości przełyku. Najczęstszą przyczyną będą jednak infekcje jamy ustnej i gardła (również te bardziej poważne, jak np. błonica).

Ślinotok u dzieci

Ślinotok u dzieci może mieć kilka często występujących przyczyn:

  • ząbkowanie – w czasie ząbkowania u dzieci może wystąpić nadmierne ślinienie się, które zazwyczaj ustępuje samoistnie po kilku dniach,
  • alergie pokarmowe – uczulenie na pewne pokarmy może powodować nadmierne ślinienie,
  • choroby jamy ustnej – infekcje jamy ustnej, takie jak zapalenie jamy ustnej lub zapalenie dziąseł, mogą powodować nadmierne ślinienie się,
  • infekcje dróg oddechowych – mogą powodować powiększenie migdałków, które utrudniają przełykanie i powodują gromadzenie się śliny w jamie ustnej,
  • niewłaściwa dieta – refluks żołądkowo-przełykowy może wywoływać obok innych nieprzyjemnych objawów także ślinotok,
  • nieprawidłowe nawyki – nadmierne ślinienie może być spowodowane np. poprzez ssanie kciuka i wkładanie palców do ust.

Ślinotok a leki

Nadmiar śliny w wyniku stosowania leków może być efektem bezpośrednim – ma to miejsce w przypadku leków działających agonistycznie na receptory muskarynowe, które stymulują wytwarzanie śliny (np. betanechol czy pilokarpina) – lub pośrednim – w przypadku leków zmniejszających odruch połykania (np. leki antydopaminergiczne) lub leków podrażniających śluzówkę żołądka i przełyku (np. leki z grupy NLPZ, potas, żelazo, bisfosfoniany).

Ślinotok w ciąży

Nadmierne wydzielanie śliny (ślinotok) może być procesem jak najbardziej fizjologicznym, m.in. właśnie u kobiet w ciąży w trakcie I trymestru, któremu będą towarzyszyć również nudności i wymioty, związane ze zmianami hormonalnymi w ciąży (m.in. progesteronu). W większości przypadków ślinotok w ciąży jest uważany za bezpieczny i nie stanowi zagrożenia dla matki ani płodu. Jednak jeśli towarzyszą mu inne objawy, takie jak ból gardła, duszność, trudności w mówieniu lub oddychaniu, należy skonsultować się z lekarzem.

Ślinotok w nocy

Ślad śliny na poduszce może być fizjologicznym objawem u osób, które śpią na boku lub na brzuchu, i świadczy o rozluźnieniu mięśni szczęki oraz żuchwy.

Jeśli jednak zauważamy, że w trakcie snu lub po obudzeniu ilość śliny jest niewspółmiernie duża, może to świadczyć o spaniu z otwartymi ustami. Tendencję do spania z otwartymi ustami mają osoby z bezdechem sennym, osoby otyłe lub ze schorzeniami neurologicznymi, które zmniejszają napięcie mięśni podniebienia. Duża ilość śliny może być też powodowana przez alergię – w przypadku osób śpiących jest to prawdopodobnie alergia na roztocza kurzu domowego. Jeśli objaw ślinotoku w nocy nas niepokoi, warto skonsultować go ze specjalistą.

Inne przyczyny ślinotoku

Ślinotok będzie występował również w przypadku:

  • ropnia zagardłowego i okołomigdałkowego,
  • choroby lokomocyjnej,
  • choroby Wilsona,
  • zatruć,
  • mononukleozy,
  • zaburzeń neurologicznych (jak choroba Parkinsona czy SLA),
  • złośliwego zespołu neuroleptycznego,
  • oparzeń chemicznych,
  • stosowania niektórych leków (szczególnie przeciwpsychotycznych).

Polecane dla Ciebie

Leczenie ślinotoku

Ponieważ ślinotok jest objawem, a nie chorobą, nie można go wyleczyć bez usunięcia przyczyny (choroby podstawowej). Doraźnie jednak możemy starać się zmniejszyć wydzielanie śliny.

Jak to zrobić?

  1. W przypadku stanów zapalnych stosować miejscowe preparaty przeciwzapalne w formie pastylek do ssania, sprayów czy płukanek aptecznych.
  2. Dbać o dokładną higienę jamy ustnej z użyciem szczoteczki, nici oraz płynów do płukania.
  3. Unikać ostrych oraz kwaśnych potraw, które stymulują wydzielanie śliny.
  4. Pić lub płukać jamę ustną ziołowym naparem z mięty.
  5. Żuć gumę, która paradoksalnie ułatwi nam połknięcie nadmiaru śliny.
  1. A. Szczeklik, E. Szczeklik, Diagnostyka ogólna chorób wewnętrznych, PZWL, Warszawa 1979, wyd. 7.
  2. Konturek. Fizjologia człowieka, pod red. T. Brzozowskiego, Edra Urban & Partner, Wrocław 2020, wyd. 3.
  3. Stomatologia zachowawcza. Zarys kliniczny. Podręcznik dla studentów stomatologii, pod red. Z. Jańczuka, PZWL, Warszawa 2014, wyd. 4.
  4. Stomatologia zachowawcza, pod red. T. Roberson, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2010, wyd. 1.
  5. Kariologia współczesna. Postępowanie kliniczne, pod red. D. Piątkowskiej, Med Tour Press, Otwock 2009, wyd. 1.
  6. D. Szydlarska, W. Grzesiuk, A. Kupstas, E. Bar-Andziak, Ślina jako materiał diagnostyczny, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2008, tom 2, nr 6, 454–464.
  7. J. Snarska, M. Michalak, P. Masiulaniec, K. Jacyna, A. Zalewski, Ślina jako płyn biologiczny w diagnostyce chorób ogólnoustrojowych — przegląd piśmiennictwa, „DENTAL FORUM”, 2, 2018, XLVI.
  8. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, Ślina. Skład i funkcje. (prezentacja multimedialna).

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Rak żołądka – przyczyny, wczesne objawy, leczenie

    Podobnie jak większość nowotworów, rak żołądka rozwija się wiele lat, początkowo nie dając żadnych specyficznych objawów. Niestety, najczęściej rozpoznawany jest w stadium bardzo trudnym do wyleczenia, co w większości przypadków prowadzi do zgonu chorego. Kluczowa jest zatem szybka diagnostyka i wdrożenie skutecznej terapii. Jakie są wczesne objawy raka żołądka? Na co zwrócić uwagę?

  • HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) – przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie zakażenia wirusem HPV

    HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego, ma ponad 120 typów, z czego część jest wysokoonkogenna. Human papilloma virus jest odpowiedzialny m.in. za raka szyjki macicy, gardła i krtani, prącia. HPV jest także przyczyną powstawania łagodnych zmian, takich jak kurzajki czy brodawki płciowe. Do zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego najczęściej dochodzi w trakcie stosunków seksualnych oraz przez kontakt z naskórkiem osoby zakażonej.

  • Aplazja szpiku kostnego – objawy, przyczyny, leczenie

    Aplazja szpiku kostnego, zwana również niedokrwistością aplastyczną lub anemią aplastyczną, to choroba, którą można podzielić na wrodzoną lub nabytą. Schorzenie może pojawić się nagle lub rozwijać się przez wiele miesięcy, nie dając przy tym żadnych specyficznych objawów.

  • Nocna napadowa hemoglobinuria – co to za choroba? Objawy, leczenie

    Nocna napadowa hemoglobinuria (NNH) zaliczana jest do rzadkich chorób. Diagnozę NNH słyszy od 1 do 2 osób na milion rocznie. Schorzenie rozwija się najczęściej między 25. a 45. rokiem życia. Niestety rokowanie nie jest korzystne, a główną przyczyną zgonów jest zakrzepica. Jakie są jej objawy? Jak wygląda leczenie?

  • Terapia dźwiękiem – na czym polega? Co leczy?

    Często mówi się o tym, że muzyka łagodzi obyczaje. Jest w tym wiele prawdy. Dźwięk od lat z powodzeniem wykorzystuje się w terapii osób dorosłych i dzieci. W Polsce terapia dźwiękiem zyskuje coraz większą popularność. Jak wpływa na organizm i psychikę? Co zrobić, aby zostać profesjonalnym terapeutą?

  • Felinoterapia, czyli… leczenie kotem

    Są puszyste, ciepłe i przyjemnie mruczą. Każdy, kto jest szczęśliwym posiadaczem kota, wie, że przebywanie w jego towarzystwie jest niczym balsam dla duszy – uspokaja zszargane nerwy, poprawia samopoczucie, a nawet pozytywnie wpływa na zdrowie. Nic w tym dziwnego, ponieważ zwierzęta te od lat wykorzystywane są w terapii wielu przypadłości.

  • Rak przełyku – przyczyny, objawy i leczenie

    Rak przełyku jest złośliwym nowotworem atakującym częściej mężczyzn niż kobiety. Lekarze są zgodni, że zdecydowana większość przypadków choroby wynika z prowadzenia niezdrowego stylu życia, w tym palenia papierosów i spożywania nadmiernej ilości alkoholu. Jakie są objawy raka przełyku i jak się go leczy?

  • Czym jest diastema i jak ją leczyć?

    Diastema, popularnie określana jest jako przerwa między zębami. To nie tylko cecha szczególna, dla niektórych defekt lub dodatkowy atrybut urody, to także możliwa przyczyna zaburzeń funkcjonalnych. Przyczyny tego defektu mogą być różne. Nie zawsze wymaga leczenia. Diastema fizjologiczna obserwowana u dzieci z czasem zanika. Diastemy zamyka się przy pomocy aparatów ortodontycznych lub wykonując odbudowę estetyczną, np. przy użyciu licówek.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij