Hiperpigmetnacja skóry - objaw choroby Addisona
Natalia Bień

Choroba Addisona – czym jest? Na czym polega?

Co to jest choroba Addisona? Jedną ze znanych postaci cierpiących na tę przypadłość medyczną był XX-wieczny prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki – J.F. Kennedy. Jego słynna „opalenizna” (hiperpigmentacja skóry), to oprócz ogólnego osłabienia i spadku masy ciała, jeden z najczęstszych objawów tej choroby.

Choroba Addisona inaczej zwana przewlekłą lub pierwotną niewydolnością kory nadnerczy wywołana jest zmniejszonym wydzielaniem hormonów przez ten organ, głównie kortyzolu. Nadnercza to niewielkie parzyste gruczoły dokrewne, które pełnią kluczową funkcję w utrzymaniu homeostazy w organizmie. Składają się one z rdzenia i kory, a każda z części wydziela niezbędne do życia hormony.

Jakie hormony produkują nadnercza?

W rdzeniu produkowana jest adrenalina, która często nazywana jest hormonem stresu, przygotowującym organizm do stawienia czoła niebezpieczeństwu. W korze zaś produkowane są trzy rodzaje hormonów:

  • kortyzol, którego główne działanie polega na zwiększaniu stężenia glukozy we krwi, gdy wzrasta na nią zapotrzebowanie w sytuacjach stresowych, takich jak wysiłek fizyczny, stres psychiczny czy głodzenie
  • aldosteron, który odpowiada za regulację ciśnienia oraz objętości krwi
  • androgeny, czyli hormony płciowe – testosteron i androstendion, które w tkankach poza nadnerczowych mogą zostać przekształcone również do estrogenów (należy pamiętać, że główna produkcja tych hormonów zachodzi w gonadach – jądrach i jajnikach)

Choroba Addisona – przyczyny

Przyczyny choroby Addisona mogą być różne, jednak do najczęstszej należy proces autoimmunologiczny, w którym dochodzi do powstawania przeciwciał przeciwko enzymom biorącym udział w produkcji hormonów kory nadnerczy. Do innych, rzadszych, przyczyn zalicza się:

  • gruźlicę oraz inne zakaźne choroby np. histoplazmozę, zakażenie wirusem CMV
  • nowotwory chłoniaki, przerzuty nowotworowe z innych narządów
  • zaburzenia metaboliczne (amyloidoza, hemochromatoza dziedziczna)
  • zaburzenia wrodzone np. wrodzony przerost nadnerczy czy hipoplazja nadnerczy
  • terapię lekami, takimi jak ketokonazol, metyrapon, etomidat czy mitotan

Powiązane produkty

Choroba Addisona – objawy

Objawy choroby Addisona zazwyczaj pojawiają się, gdy zniszczeniu ulegnie 90% tkanki obu nadnerczy. Najczęstszymi skargami pacjentów z tą dolegliwością są spadek masy ciała, ogólne osłabienie, męczliwość i pogorszenie tolerancji wysiłku fizycznego.

W chorobie Addisona objawy skórne w postaci uogólnionej hiperpigmentacji skóry to jedne z kluczowych oznak tego schorzenia. Co więcej, w chorobie Addisona przebarwienia skóry lokalizują się głównie w okolicach eksponowanych na światło i ucisk, na łokciach, w liniach zgięć na dłoniach i grzbiecie rąk, na otoczkach brodawek sutkowych oraz w miejscu blizn.

Ze strony przewodu pokarmowego często występują spadek apetytu, nudności (niekiedy wymioty), luźne stolce oraz zwiększona ochota na słone pokarmy. W chorobie Addisona bradykardia nie jest spotykana, za to często występuje niskie ciśnienie oraz hipotonia ortostatyczna (spadek ciśnienia tętniczego przy zmianie pozycji ciała)

W chorobie Addisona zaburzenia psychiczne w postaci zaburzeń świadomości mogą pojawić się w trakcie przełomu nadnerczowego, który jest bezpośrednim stanem zagrożenia życia. Może on wystąpić u osób z niedoczynnością kory nadnerczy:

  • po odstawieniu leczenia substytucyjnego,
  • w sytuacjach stresowych,
  • w nadczynności tarczycy,
  • w wyniku stosowania równocześnie leków (fenytoina, barbiturany, ryfampicyna, mitotan) wpływających na metabolizm leków w terapii substytucyjnej,
  • u chorych z nierozpoznaną dotąd niedoczynnością kory nadnerczy jako pierwszy objaw.
Zaburzeniom świadomości dodatkowo towarzyszą znaczne osłabienie, wymioty, biegunka, obniżenie ciśnienia tętniczego oraz tachykardia. Jest to stan wymagający pilnego kontaktu z lekarzem w celu wdrożenia leczenia.

Rozpoznanie choroby Addisona – diagnostyka

W chorobie Addisona badania dodatkowe wykonuje się, aby potwierdzić wstępne rozpoznanie schorzenia na podstawie objawów klinicznych. W tym celu należy zmierzyć stężenie kortykotropiny (hormon wydzielany przez przysadkę, stymulujący produkcję hormonów w korze nadnerczy) i kortyzolu we krwi w godzinach porannych oraz wykonać test stymulacji z użyciem syntetycznej kortykotropiny. Dla choroby Addisona charakterystyczne jest niskie stężenie kortyzolu i wysokie stężenie kortykotropiny w pomiarach porannych oraz ujemny wynik testu stymulacji ACTH. Dodatkowo obserwuje się niskie stężenie we krwi dehydroepiandrosteronu, androstendionu i aldosteronu. W przypadku autoimmunologicznego podłoża choroby obserwuje się również przeciwciała przeciwko 21-hydroksylazie.

Choroba Addisona – leczenie

Leczenie polega na przewlekłej, trwającej do końca życia terapii substytucyjnej składającej się z:

  • glikokortykosteroidów, zastępujących funkcje kortyzolu. Dąży się do odtworzenia naturalnego dobowego rytmu kortyzolu, dlatego zaleca się podawanie ich w dwóch lub trzech dawkach. Bardzo istotne jest również dostosowywanie dawki zgodnie z zaleceniami lekarza w sytuacjach stresowych, nadmiernej aktywności fizycznej czy infekcji.
  • fludrokortyzonu, zastępującego funkcję aldosteronu. W chorobie Addisona dieta z ograniczeniem podaży soli nie jest powszechnie zalecana.
  • dehydroepiandrosteronu, zastępującego funkcję nadnerczowych androgenów.

Choroba Addisona – rokowania

Rokowanie zależne jest głównie od pierwotnej przyczyny schorzenia. Twierdzi się, że prawidłowo prowadzona terapia substytucyjna w najczęstszej postaci autoimmunologicznej nie ma wpływu na długość życia u pacjentów.

U chorych z obustronnymi przerzutami do nadnerczy lub chłoniakiem rokowanie jest złe. Z kolei w przebiegu przełomu nadnerczowego, który nieleczony prowadzi do zgonu, śmiertelność szacuje się na 0,5% na rok.

  1. Interna Szczeklika 2021. Podręcznik chorób wewnętrznych. pod red. P. Gajewskiego, A. Szczeklika, Medycyna Praktyczna, wydanie XII 2021.
  2. Zarys Endokrynologii  Klinicznej. pod red. A. Syrenicza. Wydawnictwo Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego 2017.
  3. Wielka Interna  endokrynologia. pod red. W. Zgliszczyńskiego, Medical Tribune Polska Wydanie I 2012.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Ból biodra – przyczyny, diagnostyka, leczenie bólu stawu biodrowego. Ćwiczenia na biodra

    Ból biodra może dotknąć osoby w każdym wieku, nie tylko seniorów. Przyczynami bólu stawu biodrowego mogą być zmiany zwyrodnieniowe, ale także urazy czy rwa kulszowa. Często bólom bioder towarzyszy uczucie trzaskania bądź przeskakiwania biodra (tzw. zespół trzaskającego biodra). Leczenie bolącego biodra opiera się przede wszystkim na fizjoterapii – odpowiednio dobranych zabiegach fizykoterapeutycznych i ćwiczeniach. Część z nich można wykonywać także w domu. Rzadziej stosuje się leczenie operacyjne w postaci wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego.

  • Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny, objawy, leczenie

    Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą, powodującą znaczne pogorszenie jakości życia. Początek choroby ma charakter skryty i przebiega skąpoobjawowo, utrudniając postawienie prawidłowego rozpoznania. Chorzy w toku trwania choroby często wymagają interwencji chirurgicznej z powodu powikłań jelitowych. Jak wygląda diagnostyka i terapia osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna? Zapraszamy do zapoznania się z treścią artykułu.

  • Ortoreksja – na czym polega? Skutki, objawy i leczenie obsesji na punkcie zdrowego żywienia

    Ortoreksja jest zaburzeniem odżywiania, które polega na obsesji na punkcie zdrowego żywienia. Osoba cierpiąca na ortoreksję stopniowo zmienia nawyki żywieniowe po to, by jej dieta była idealna dla zdrowia. Niestety, ortorektyk nigdy nie osiąga pożądanej poprawy menu, a przez ciągłą eliminację nawet całych grup produktów zaczyna chorować. Jak rozpoznać ortoreksję i w jaki sposób ją leczyć?

  • Ból nadgarstka – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja bólu w nadgarstku

    Ból nadgarstka to przypadłość, która może pojawiać się u ludzi w każdym wieku. Względnie duża ruchomość oraz lokalizacja przebiegu nerwów i ścięgien sprawia, że bolący nadgarstek może często upośledzać pracę dystalnej części kończyny górnej. Co oznacza ból nadgarstka i kciuka czy ból nadgarstka i łokcia? Jak wygląda diagnostyka i leczenie?

  • Reumatyzm – przyczyny, objawy, leczenie chorób reumatycznych. Fizjoterapia przy reumatyzmie

    Reumatyzm to potoczna nazwa grupy schorzeń o podłożu zapalnym, która obejmuje choroby mięśni, stawów i kości. Najczęściej występujące objawy chorób reumatycznych to ból i obrzęk stawów, sztywność, ograniczenie ich ruchomości. Nieleczony reumatyzm może doprowadzić do znacznego ograniczenia sprawności. Jak wygląda rehabilitacja w schorzeniach reumatoidalnych?

  • Osteoporoza – przyczyny, objawy, badania, leczenie, rehabilitacja, zapobieganie zmianom osteoporotycznym

    Osteoporoza to choroba metaboliczna kości, która polega na stopniowym zaniku masy kostnej. Na skutek obniżenia gęstości mineralnej kości dochodzi do osłabienia ich struktury, co objawia się zwiększoną podatnością na złamania. Na zachorowanie narażone są przede wszystkim osoby starsze, szczególnie kobiety w wieku okołomenopauzalnym, choć na osteoporozę mogą cierpieć także mężczyźni, a nawet dzieci. Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia zmian osteoporotycznych?

  • Lobotomia – czym jest? Jak wyglądała? Dlaczego już się jej nie praktykuje?

    Lobotomia to jedna z najbardziej kontrowersyjnych technik chirurgicznych w historii medycyny. Chociaż z dzisiejszej perspektywy wydaje się to nie do uwierzenia, ten niezwykle inwazyjny i wiążący się z wielkim ryzykiem zabieg był swego czasu bardzo popularny.

  • Zespół jelita drażliwego (IBS) — przyczyny, objawy, dieta i leczenie

    Zespół jelita drażliwego (IBS, ang. irritable bowel syndrome) jest jednym z najczęstszych zaburzeń przewodu pokarmowego. Charakteryzuje się przewlekłymi bólami brzucha, wzdęciami, zaparciami lub biegunkami. Często występują również inne objawy, takie jak uczucie niepełnego wypróżnienia czy wodnisty stolec. Przyczyny zespołu jelita drażliwego nie są dokładnie znane. Jednym z czynników ryzyka jest stres, ale również dieta i styl życia. Leczenie IBS zależy od indywidualnych objawów i zwykle składa się z terapii farmakologicznej, zmiany stylu życia i diety.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij