Adrenalina – jaka jest funkcja w organizmie? Czym skutkuje nadmierna ekspozycja na działanie hormonu?

19.07.2021

Adrenalina, czyli tzw. hormon przetrwania, mobilizuje organizm do szybkiego reagowania w przypadku zagrożenia. Powoduje zauważalny wzrost siły i wydajności, a także zwiększoną świadomość w sytuacjach stresowych. Nadmierna ekspozycja na adrenalinę może jednak szkodzić zdrowiu. Dowiedz się, jakie są skutki nadprodukcji tego hormonu. W jaki sposób wykorzystywany jest w medycynie?

Adrenalina — jak działa hormon?

Adrenalina, inaczej epinefryna, jest wytwarzana w rdzeniu nadnerczy, a także przez niektóre neurony ośrodkowego układu nerwowego. Pod względem chemicznym jest monoaminą syntetyzowaną z tyrozyny. To neuroprzekaźnik i jeden z najważniejszych hormonów w organizmie człowieka, który pełni wiele istotnych funkcji.

W sytuacji stresowej adrenalina jest uwalniana do krwi, a następnie wiąże się z receptorami adrenergicznymi rozlokowanymi w różnych obszarach ciała. Mobilizuje organizm do walki z zaistniałym zagrożeniem, przygotowuje go na ewentualność ucieczki oraz wpływa też na złagodzenie odczuwania bólu. Po ustąpieniu stresora, efekt adrenaliny może utrzymywać się do godziny.

Adrenalina – fizjologiczne efekty działania hormonu

Jakie objawy towarzyszą uwalnianiu adrenaliny? Są to przede wszystkim:

rozszerzenie źrenic,
wzmożona potliwość,
rozszerzenie naczyń krwionośnych i poprawa przepływu krwi do głównych grup mięśni,
przyspieszenie akcji serca,
otwieranie dróg oddechowych,
wzrost produkcji glukozy,
hamowanie pracy jelit.

Adrenalina — przyczyny i konsekwencje nieprawidłowego poziomu hormonu w organizmie

Zbyt mała produkcja adrenaliny ogranicza zdolność organizmu do prawidłowego reagowania w sytuacjach stresowych. Niski poziom adrenaliny jest spotykany bardzo rzadko i jest zazwyczaj związany z niewydolnością nadnerczy. Deficyt adrenaliny może być też spowodowany przez uwarunkowane genetycznie niedobory enzymów. Z kolei zbyt wysoki poziom hormonu może być szkodliwy dla zdrowia. Doświadczanie utrzymujących się objawów przypływu adrenaliny w przypadku braku stresujących czynników środowiskowych może to być oznaką zaburzeń.

Stres psychiczny, napięcie emocjonalne i zaburzenia lękowe wywołują uwalnianie adrenaliny. Wzmożona produkcja hormonu jest dostrzegalna m.in. u osób, które doświadczają problemów związanych ze zdrowiem psychicznym, takich jak: agorafobia, fobia społeczna, zespół stresu pourazowego (PTSD). Nadprodukcja hormonu spowodowana w odpowiedzi na chroniczny stres może doprowadzić do uszkodzenia serca, bezsenności, nerwicy, a także może wywołać zawroty głowy i zmiany widzenia.

Badanie przeprowadzone przez zespół naukowców z Harvard Medical School sugeruje, że przewlekły stres wywołuje wysokie ciśnienie krwi, promuje tworzenie się złogów w tętnicach i powoduje zmiany w mózgu, które mogą przyczynić się do rozwinięcia zaburzeń lękowych, depresji i uzależnień.

Oprócz przewlekłego stresu powodem zwiększonego wydzielania adrenaliny może być guz nadnerczy. Inną przyczyną nadprodukcji może okazać się nieleczony obturacyjny bezdech senny. Niedotlenienie jest postrzegane przez organizm jako niebezpieczeństwo, co sprawia, że w konsekwencji produkowana jest adrenalina.

Adrenalina – zastosowanie medyczne

Anafilaksja. Adrenalina jest stosowana w leczeniu ostrych ataków alergicznych, które są wywoływane przez niektóre pokarmy, leki, ukąszenia owadów lub inne alergeny. Znajduje zastosowanie w leczeniu przypadków posocznicy.
Niewydolność serca. Adrenalina jest stosowana w leczeniu zatrzymania akcji serca i innych stanów, takich jak zaburzenia rytmu serca.
Znieczulenie miejscowe. Adrenalina jest dodawana do wielu środków znieczulających o działaniu lokalnym. Powoduje, że naczynia krwionośne zwężają się, co pozwala opóźnić wchłanianie leku, a tym samym przedłużyć jego działanie.
Zmniejszenie ryzyka krwotoku. Podanie adrenaliny przyczynia się do zwężenia naczyń krwionośnych i zmniejszenia przepływu krwi do przylegających tkanek.
Astma. Wziewna aplikacja adrenaliny powoduje rozszerzenie się dróg oddechowych i pomaga złagodzić problemy z oddychaniem podczas ataku astmy oskrzelowej.
Zapalenie krtani. Pomaga zwalczyć objawy wywołane przez ostrą infekcję wirusową górnych dróg oddechowych.

mgr biologii

Justyna Piekara

O Autorze

Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Specjalizuje się w biologii człowieka. Dodatkowo ukończyła kurs instruktorski w zakresie odnowy biologicznej oraz szkolenia z doradztwa żywieniowego i promocji zdrowia. Bacznie śledzi nowinki ze świata nauki, w szczególności te, które dotyczą branży life science.

Obserwuj

Inne publikacje autora

Efekt placebo – na czym polega? Czy placebo może być skuteczne?

Przeczytane 5 razy

3 min
Czytaj dalej
Warianty SARS-CoV-2 – które z nich są aktualnie największym zagrożeniem?

Przeczytane 309 razy

3 min
Czytaj dalej

CZYTAJ WIĘCEJ >

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi

Polecane artykuły

Płukanie zatok – jakie są wskazania do irygacji zatok przynosowych oraz w jaki sposób zrobić to w domu?

Płukanie zatok posiada wiele zalet – może być bezpiecznie stosowane przez dzieci (od 4. roku życia), kobiety w ciąży i karmiące piersią. Stanowi niefarmakologiczną metodę walki z katarem oraz zapaleniem zatok – pomaga zachować drożność przewodów nosowych i zatok oraz oczyścić z zakaźnej wydzieliny i innych zanieczyszczeń (patogenów czy alergenów).
Czytaj dalej
Mięśniaki macicy – przyczyny, objawy, leczenie, operacja niezłośliwego nowotworu macicy

Mięśniaki macicy są najczęstszymi niezłośliwymi nowotworami kobiecych narządów rodnych, mogą one dotyczyć nawet co czwartej kobiety w wieku rozrodczym. Mięśniaki w macicy pomimo łagodnego charakteru mogą być przyczyną niepokojących i uciążliwych objawów, które, w dużej mierze, zależą od rodzaju i wielkości, jaką osiągną. Ich rozpowszechnienie w populacji oraz konsekwencje zdrowotne sprawiają, iż są jedną z częstszych przypadłości spotykanych w praktyce ginekologicznej. Jakie są przyczyny powstawania mięśniaków? Jak wygląda diagnostyka oraz leczenie?
Czytaj dalej
Zapalenie oskrzeli – przyczyny, objawy, leczenie, powikłania u dzieci i u dorosłych

Zapalenie oskrzeli (ang. bronchitis) to stan zapalny błony śluzowej drzewa oskrzelowego. Najczęściej jest on wywołany przez wirusy, rzadziej bakterie. Początkowa faza infekcji charakteryzuje się występowaniem suchego, uporczywego kaszlu, podwyższonej temperatury ciała, bólu gardła i wodnistego kataru. Potem kaszel staje się mokry (chory odkrztusza dużą ilość wydzieliny), a katar ma postać gęstej wydzieliny. Sprawdź, jak leczy się zapalenie oskrzeli.
Czytaj dalej
Angina – przyczyny, objawy, leczenie anginy u dzieci i u dorosłych

Angina to ostre zapalenie gardła i migdałków wywołane najczęściej przez paciorkowce z grupy A (Streptococcus pyogenes). Anginę rozpoznaje się na podstawie występowania charakterystycznych objawów, takich jak silny ból gardła utrudniający przełykanie, wysoka gorączka, powiększenie szyjnych węzłów chłonnych oraz na podstawie stwierdzenia w badaniu przedmiotowym zaczerwienienia błony śluzowej gardła, rozpulchnienia migdałków oraz białego nalotu.
Czytaj dalej
Warianty SARS-CoV-2 – które z nich są aktualnie największym zagrożeniem?

Istnieje wiele zidentyfikowanych podtypów koronawirusa SARS-CoV-2. Które warianty stanowią największe potencjalne zagrożenie dla naszego zdrowia? Czym są tzw. warianty zainteresowania (VOI) i warianty budzące obawy (VOC)?
Czytaj dalej
Zwyrodnienie stawów – przyczyny, objawy, leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów

Zwyrodnienie stawów (inaczej osteoartroza lub artoza) to powszechnie występujące schorzenie układu ruchu, w przebiegu którego dochodzi do uszkodzenia tkanek budujących staw. Konsekwencją choroby zwyrodnieniowej stawów jest przedwczesne starzenie się struktur stawowych prowadzące do niepełnosprawności. Jakie są przyczyny zwyrodnienia stawów? Jak przebiega leczenie?
Czytaj dalej
Czym jest atropina? Czy pomaga na nadpotliwość?

Powszechnie kojarzona z rozszerzaniem źrenic w gabinecie okulistycznym – atropina, to tak naprawdę bardzo silna substancja, która ma wielokierunkowe działanie, które stymuluje pracę całego organizmu, wypływając m.in. na przyspieszenie akcji serca, działając przeciwwymiotnie, hamując wydzielanie potu i łez. Jakie nie są przeciwwskazania do stosowania atropiny i czy pomaga na nadmierne pocenie się? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.
Czytaj dalej
Efekt placebo – na czym polega? Czy placebo może być skuteczne?

Efekt placebo występuje, gdy obserwuje się poprawę stanu klinicznego pacjenta, pomimo że osoba ta nie jest poddawana aktywnemu leczeniu. Naukowcy nie rozumieją jeszcze dokładnie, jak i dlaczego ten efekt występuje. Na ten temat powstało kilka teorii. Według najnowszych naukowych doniesień efekt placebo może pomóc skutecznie redukować dolegliwości bólowe, które towarzyszą wielu schorzeniom. Trwają prace, które mają na celu dokładniejsze poznanie mechanizmów wywołujących to zjawisko.
Czytaj dalej