Wyciek z sutka – jakie są przyczyny, co może oznaczać?

Powodów wycieku z sutka można stwierdzić wiele: występuje on zarówno fizjologicznie jako np. bezbarwna wydzielina z sutka w trakcie ciąży czy w trakcie połogu, ale może być też objawem alarmującym świadczącym o chorobie. W poszukiwaniu przyczyny szczególną uwagę należy zwrócić na kolor oraz konsystencję wydzieliny; czy wydobywa się jednego, czy obu sutków, samoistnie czy może jedynie przy uciśnięciu.

Wyciek z sutka w ciąży i laktacji

Fizjologicznie zazwyczaj ok. 16 tygodnia ciąży może pojawić się wyciek z obu sutków w białym lub żółtym kolorze, czyli tzw. siara (wydzielina z piersi pojawiająca się po naciśnięciu). Związane jest to z naturalnymi zmianami hormonalnymi zachodzącymi w trakcie ciąży, mającymi na celu przygotowanie gruczołów piersiowych do wytwarzania i wydzielania pokarmu.

Objawem alarmującym może być wydostawanie się gęstej, żółtej ropnej wydzieliny z sutka w trakcie połogu zazwyczaj między 2. a 6. tygodniem po porodzie. Może to świadczyć o obecności połogowego ropnia sutka, który pojawia się nawet u 2–3% kobiet w okresie poporodowym. Wywołany jest on bakteryjnym nadkażeniem będącym konsekwencją nieprawidłowego postępowania w trakcie laktacji, jak i stosowania nieprawidłowej techniki karmienia (np. forsowny masaż). Do innych towarzyszących objawów należą napięcie, zaczerwienie i zwiększone ucieplenie skóry najczęściej górno-zewnętrznego kwadrantu piersi (rzadziej całego gruczołu), podwyższenie temperatury ciała, bóle mięśni i głowy. W leczeniu stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne i leki przeciwbólowe, a w wybranych przypadkach niezbędna jest antybiotykoterapia.

Wyciek z piersi a wahania hormonalne

Mlekotok, czyli wyciek mleka z brodawki sutkowej u kobiet nieciężarnych i niekarmiących, występujący przy ucisku lub samoistnie w 30–80% przypadków towarzyszy hiperprolaktynemii. Jest to zwiększone stężenie we krwi hormonu zwanego prolaktyną. W warunkach fizjologicznych wydzielana jest ona w dużych ilościach pod wpływem hormonu produkowanego przez przysadkę mózgową głównie w trakcie ciąży i połogu. Do innych przyczyn naturalnego podwyższenia stężenia tego hormonu we krwi, a co za tym idzie możliwego pojawienia się białego płynu z sutka należą:

• przewlekły stres,
• sen,
• stosunek płciowy,
• przewlekłe drażnienie brodawek sutkowych,
• wzmożona aktywność fizyczna,

Hiperprolaktynemia może być również wywołana stanami patologicznymi. Do najczęstszych przyczyn należą:

• gruczolak przysadki,
• choroby endokrynologiczne takie jak: niedoczynność tarczycy, choroba Addisona,
• niewydolność wątroby,
• przewlekła niewydolność nerek,
• uraz ściany klatki piersiowej oraz półpasiec.

Do leków mogących wywoływać hiperprolaktynemię należą np. przeciwdepresyjne (trójpierścieniowe i inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny), stosowane w chorobie wrzodowej (cymetydyna, meklozyna), stosowane w nadciśnieniu tętniczym (rezerpina, werapamil, labetalol), neuroleptyki, hormony  (estrogeny, androgeny, progestageny), opiaty czy metoklopramid.

Na obraz kliniczny hiperprolaktynemii oprócz mlekotoku (wyciek mleka z brodawki) składają się również:

• u mężczyzn: spadek libido, zaburzenia erekcji
• u kobiet: zaburzenia miesiączkowania, obniżenie libido czy współwystępowanie zespołu policystycznych jajników.

Czy i kiedy wyciek z brodawki może oznaczać raka piersi?

Czujność onkologiczną powinniśmy zachować w sytuacji, gdy występuje wyciek z jednej brodawki, zazwyczaj brązowa wydzielina z sutka (podbarwiona krwią) lub przezroczysta wydzielina z piersi o surowiczej konsystencję. Objaw ten w przebiegu raków piersi występuje rzadko, jednak niekiedy towarzyszą mu takie objawy jak:

• wyczuwalny palpacyjnie, niebolesny, twardy, nieregularny guz piersi
• powiększenie węzłów chłonnych (obecność twardych nieprzesuwalnych, niebolesnych guzków wyczuwalnych pod pachami lub w dole nadobojczykowym)
• wciągnięcie brodawki lub skóry
• naciek, zaczerwienienie skóry, obrzęk lub owrzodzenie
• objaw skórki pomarańczy
• ból piersi.

Wyciek z sutka – diagnostyka i leczenie

Biała wydzielina z sutka zazwyczaj ma fizjologiczne podłoże (np. wyciek z piersi przed okresem lub wyciek z sutka w okresie dojrzewania). W tym przypadku warto poinformować o tym swojego lekarza pierwszego kontaktu bądź ginekologa przy najbliższej wizycie, w celu kontroli i wykluczenia patologicznego podłoża symptomów.

W przypadku wystąpienia niepokojących oznak (żółty, brązowy wyciek z sutka wraz z towarzyszącymi dodatkowymi objawami np. zaczerwienienie, bolesność piersi) należy zgłosić się w pierwszej kolejności do lekarza pierwszego kontaktu, bądź ginekologa, którzy pokierują dalszą diagnostyką.

W przypadku podejrzenia hiperprolaktynemii (mleczna wydzielina z sutka) powinno się udać do endokrynologa, który w pierwszej kolejności oznaczy stężenie prolaktyny oraz TSH we krwi. Dokładny wywiad odnośnie przyjmowanych leków odgrywa ważną rolę w diagnostyce hiperprolaktynemii polekowej. Przy podejrzeniu guza przysadki wykonanie badania rezonansu magnetycznego jest wskazane do potwierdzenia diagnozy.

Pod kątem onkologicznym bardzo istotne jest comiesięczne samobadanie piersi najlepiej ok. tygodnia po miesiączce oraz regularne wizyty u ginekologa przynajmniej raz do roku. Po zauważeniu jakichkolwiek niepokojących wcześniej wymienionych objawów (np. wyciek krwi z sutka i wciągnięcie skóry) wskazany jest pilny i szybki kontakt z ginekologiem, w celu wykonania mammografia, bądź badania USG piersi oraz wdrożenia leczenia.