śpiące niemowlę
Katarzyna Gmachowska

Wnętrostwo (niezstąpione jądro) – rodzaje, przyczyny, leczenie

Wnętrostwo jest wadą rozwojową, która polega na braku jednego lub obu jąder w mosznie. Niezstąpione jądro może znajdować się np. w pachwinie lub brzuchu. Schorzenie może być groźne, ponieważ zwiększa ryzyko rozwoju nowotworów jądra. Dowiedz się więcej na temat przyczyn, objawów, diagnostyki i leczenia wnętrostwa.

Wnętrostwo, nazywane także niezstąpionym jądrem, jest częstą wadą wrodzoną występującą u chłopców. Fizjologicznie proces samoistnego zstępowania jąder u niemowląt płci męskiej powinien się zakończyć przed 6. miesiącem życia. Wnętrostwo zwiększa ryzyko nieprawidłowej późniejszej funkcji jąder oraz rozwoju nowotworów, dlatego istotne jest regularne badanie gonad u chłopców.

Wnętrostwo (niezstąpione jądro) – czym jest i jakie mogą być jego rodzaje?  

Wnętrostwo (łac. cryptorchidism) nazywane także niezstąpionym jądrem, jest częstą wadą wrodzoną występującą u noworodków płci męskiej i polega na braku jednego lub obu jąder w mosznie. Zazwyczaj jądra zstępują samoistnie do moszny w ciągu 6. miesięcy od urodzenia. W przypadku braku jądra w worku mosznowym może znajdować się ono w kanale pachwinowym, w brzuchu lub być nieobecne. Wyróżnia się dwa rodzaje wnętrostwa: wrodzone i nabyte.

U chłopców z wrodzonym wnętrostwem jądro znajduje się poza moszną od urodzenia, natomiast w przypadku nabytego wnętrostwa jądro początkowo znajduje się z mosznie, lecz w okresach późniejszych wędruje np. do kanału pachwinowego.

Jądrem wędrującym określamy stan, w którym jądro spontanicznie może pojawiać się w mosznie i znikać. W przypadku jądra wędrującego gonada jest prawidłowej wielkości i przemieszcza się samoistnie bez poczucia dyskomfortu lub bólu. 

Przyczyny wnętrostwa – co powoduje brak jądra lub jąder w mosznie?

 W trakcie rozwoju płodowego jądra występują w dwóch fazach: brzusznej w pierwszym trymestrze ciąży oraz pachwinowo-mosznowej od 2. trymestru. Jądra zstępują do moszny w 3. trymestrze ciąży lub po urodzeniu, najczęściej do 6. miesiąca życia dziecka. Wnętrostwo częściej występuje u wcześniaków (szacuje się że może dotyczyć nawet 30% noworodków płci męskiej urodzonych przedwcześnie). Do czynników zwiększających ryzyko wystąpienia niezstąpionego jądra u dziecka zaliczamy także dodatni wywiad rodzinny, niską masę urodzeniową, palenie tytoniu w ciąży przez matkę, ciąże mnogie, narażenie na działanie estrogenów oraz nieprawidłowości w osi podwzgórze–przysadka–gonady. Przyczynami wnętrostwa mogą być także krótki powrózek nasienny, przepuklina pachwinowa oraz niskie ciśnienie wewnątrz jamy brzusznej.

Powiązane produkty

Niezstąpione jądro – jak rozpoznać? Kiedy do lekarza?  

U chłopca z wnętrostwem brak jest widocznego i wyczuwalnego jądra w mosznie, a sama moszna może być mniejsza po stronie nieobecnego jądra. Jądra fizjologicznie zstępują poprzez kanał pachwinowy do moszny w ciągu pierwszych 6. miesięcy życia. Jeśli w tym czasie nie dojdzie do samoistnego zstąpienia jądra do moszny, należy skierować dziecko do lekarza pediatry, chirurga dziecięcego lub urologa.

Należy pamiętać, że wnętrostwo nie daje dolegliwości bólowych ani obrzęku moszny. W przypadku wystąpienia takich objawów należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, aby wykluczyć uwięźniętą przepuklinę pachwinową lub skręt jądra.  

Często u chłopców przed  10. rokiem życia występuje przemieszczanie się jąder tzw. jądra wędrujące. Mięsień dźwigacz jądra powoduje podciąganie gonady do kanału pachwinowego w przypadku zimna lub stresowej sytuacji. Jest to mechanizm obronny, mający chronić jądro przed urazami. Podczas snu i ciepłej kąpieli jądra są zazwyczaj obecne w mosznie. Wędrowanie jąder ustaje zazwyczaj po 10. roku życia, gdyż wzrost wielkości jąder uniemożliwia ich podciąganie do kanału pachwinowego. Choć jest to zjawisko fizjologiczne, zaleca się kontrolne badanie lekarskie gonad przynajmniej 1 raz w roku w przypadku chłopców ze stwierdzonym jądrem wędrującym.  

Obustronny brak jąder w mosznie u chłopców wymaga przeprowadzenia diagnostyki w kierunku zaburzenia różnicowania płci i wykluczenia wrodzonego przerostu nadnerczy, który może prowadzić do ciężkich zaburzeń elektrolitowych u dziecka.   

Leczenie wnętrostwa – jak wygląda? Kiedy operacja?  

W przypadku braku jądra w mosznie dziecka pomocne jest wykonanie badania ultrasonograficznego (USG), aby określić położenie gonady. Zazwyczaj znajduje się ono w kanale pachwinowym lub w jamie brzusznej. Obecnie u chłopców z wnętrostwem zaleca się wykonanie zabiegu sprowadzenia jądra do moszny (orchidopeksji) po ukończeniu 6. miesiąca życia, ale przed ukończeniem 18. miesiąca życia.  

Ostateczną decyzję o rodzaju zabiegu w przypadku wnętrostwa podejmuje chirurg po znieczuleniu dziecka, gdyż zdarza się, że po znieczuleniu stwierdza się w badaniu obecność niewyczuwalnego wcześniej jądra. Jeśli jądro jest wyczuwalne, wybór metody leczenia chirurgicznego jest zależny od położenia gonady. Zazwyczaj wykonuje się nacięcia w pachwinie i na mosznie celem przemieszczenia jądra do moszny. Natomiast jądra niewyczuwalne najczęściej operuje się metodą laparoskopową. W leczeniu wnętrostwa nie zaleca się stosowania terapii hormonalnej.  

Czy wnętrostwo może być groźne?  

W przypadku stwierdzenia wnętrostwa u chłopca w wieku powyżej 6. miesiąca życia niezbędne może okazać się wykonanie zabiegu orchidopeksji (przemieszczenia jądra do moszny), gdyż jądra znajdujące się w jamie brzusznej mają większe ryzyko zaniku.

Niezstąpione jądro może być mniejsze od zdrowego i wolniej rosnąć. Jądra, które nie uległy samoistnemu zstąpieniu, mogą wykazywać gorszą funkcję produkcji plemników. Jest to spowodowane zmianami, jakie zachodzą w jądrze w okresie życia płodowego i braku połączenia z najądrzem. W przypadku mężczyzn z jednostronnym wnętrostwem płodność jest podobna do tej występującej w populacji zdrowej, gdyż drugie jądro działa prawidłowo i zapewnia odpowiednią produkcje nasienia.

Wnętrostwo zwiększa także ryzyko rozwoju nowotworów jądra, które zazwyczaj są niebolesne. Dlatego niezbędne jest regularne badanie jąder u chłopców z wnętrostwem, gdyż ryzyko rozwoju nowotworu jądra utrzymuje się także po wykonaniu zabiegu sprowadzenia gonady do moszny. Należy pamiętać, że większość nowotworów wykrytych we wczesnej fazie ma dobre rokowanie, dlatego tak ważna jest regularna kontrolna i badanie jąder.   

Zazwyczaj po przeprowadzeniu zabiegu operacyjnego wnętrostwa jądra pozostają w mosznie. Zdarza się jednak, że konieczny może być kolejny zabieg, jeśli gonada przemieszcza się z moszny. 

  1. A. W. Pastuszak, L. I Lipshultz, AUA guideline on the diagnosis and treatment of cryptorchidism, „Journal of Urology”, nr 192 2014.
  2. A. Jankowski, Wybrane zagadnienia z patologii moszny u dzieci - przegląd piśmiennictwa, „Pediatria po Dyplomie”, nr 4 2016.  
  3. Ch. Kays., Y. Helbury, Retractile testis. A review of current literature, „Journal of  Pediatric Urology”, nr 8 2012. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Żółtaczka u noworodka – przyczyny, objawy, leczenie i hospitalizacja. Czy jest to groźna choroba?

    Żółtaczka u noworodka to stosunkowo często występujące zjawisko, gdyż dotyczy około 60% maluchów. Najbardziej charakterystycznym objawem żółtaczki noworodkowej jest zmiana koloru skóry i białek oczu na żółty lub pomarańczowy. Czy żółtaczka noworodkowa jest groźna dla zdrowia dziecka? Jak wygląda leczenie tego schorzenia w warunkach szpitalnych?

  • Rumień zakaźny – przyczyny, objawy i leczenie

    Rumień zakaźny to zakaźna choroba wirusowa, która dotyczy najczęściej dzieci w wieku od 2. do 12. roku życia. Może więc wystąpić zarówno u niemowląt, jak i starszych dzieci. Nie należy jednak do niebezpiecznych chorób, a jej objawy w większości przypadków ustępują samoistnie.

  • Ból gardła u dziecka – co go powoduje? Co stosować na bolące gardło u dzieci?

    Ból gardła u dziecka może pojawić się kilka razy do roku. Jego przyczyną są zazwyczaj wirusy, a wśród objawów towarzyszących najczęściej wymienia się katar, chrypkę, gorączkę oraz kaszel. Jak złagodzić ból gardła u dziecka? Kiedy infekcja gardła u dzieci wymaga niezwłocznej wizyty u lekarza?

  • Łuszczyca u niemowląt i dzieci – przyczyny, objawy i leczenie. Jak dbać o skórę łuszczycową u dziecka?

    Łuszczyca u niemowląt i dzieci to przewlekła choroba zapalna skóry, która nastręcza wielu trudności małym pacjentom. Na skórze dziecka pojawiają się zmiany (grudki) pokryte tzw. blaszką łuszczycową przypominającą łuskę. Łuszczyca nie jest chorobą zakaźną, ale duży wpływ na jej pojawienie się mają czynniki genetyczne. W jaki sposób się ją leczy? Jak wygląda profilaktyka łuszczycy u dzieci?

  • Bostonka – przyczyny, objawy, leczenie choroby bostońskiej

    Bostonka to choroba zakaźna wywoływana przez enterowirusy, głównie wirusa Coxsackie A16. Najczęściej chorują dzieci do 5. roku życia, choć mogą na nią zachorować także dorośli. Nazywana jest chorobą dłoni, stóp i jamy ustnej (HFMD), ponieważ jej najbardziej charakterystycznym objawem jest wysypka – wykwity skórne – bolesne, nieswędzące pęcherzyki występujące na podeszwach stóp, dłoniach oraz na błonie śluzowej jamy ustnej. Sprawdź, jak można się zarazić – czy konieczny jest bezpośredni kontakt? Jak leczy się chorobę bostońską?

  • Biały szum – czym jest i dlaczego uspokaja dzieci?

    Biały szum może być stosowany do maskowania innych dźwięków, takich jak hałas uliczny, co może pomóc chociażby w polepszeniu jakości snu. Może również pomóc w uspokojeniu niemowląt i dzieci, które mają trudności z zasypianiem, a także poprawić ich koncentrację. Jednak długotrwałe narażenie na głośny biały szum może prowadzić do uszkodzenia słuchu i pogorszenia zdolności postrzegania dźwięków. Ponadto nadmierna ekspozycja na biały szum może powodować zmęczenie, drażliwość i inne problemy zdrowotne związane z przemęczeniem, takie jak bóle głowy i bezsenność. Jak stosować biały szum, żeby przyniósł zmęczonym rodzicom chwilę wytchnienia i uspokoił dziecko, a jednocześnie nie pogorszył jakości słuchu domowników?

  • Dziecko ma gorączkę – jak podawać leki i obniżyć temperaturę?

    Gorączka u dziecka to powszechny objaw chorobowy, który zazwyczaj jest wynikiem infekcji wirusowej lub bakteryjnej. Może towarzyszyć wielu schorzeniom, takim jak grypa, zapalenie gardła, zapalenie ucha, zapalenie płuc, angina czy infekcje dróg moczowych. Gorączka u dziecka może wystąpić również w wyniku szczepienia lub innych czynników, także tych wynikających z autoimmunologii. Czy gorączkę trzeba zbijać od razu po tym, kiedy się pojawi? Jak obniżyć ją domowymi sposobami i czy nacieranie skóry dziecka alkoholem może okazać się pomocne?

  • Skala Brazeltona (NBAS) – co to jest? Do czego służy?

    Zrozumienie języka, w jakim komunikują się niemowlęta, jest dużą zagadką nie tylko dla rodziców, ale także dla pediatrów i badaczy. Skala Brazeltona (NBAS) powstała w 1973 roku i do dzisiaj stanowi przydatne narzędzie w ocenie indywidualnego charakteru niemowląt i dzieci aż do ukończenia 2 miesiąca życia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij