Kobieta z cukrzycą
Barbara Chmielewska

Cukrzyca a choroby jamy ustnej i przyzębia

Choć nie wszyscy o tym wiedzą, występuje ścisły związek pomiędzy chorobami przyzębia a cukrzycą. Ze względu na powszechność obu schorzeń w populacji należy mieć świadomość na czym polega ta zależność i jak postępować w przypadku współwystępowania tych chorób.

W Polsce zapalenia przyzębia i cukrzyca zaliczane są do chorób społecznych. Ok. 18 proc. ogólnej populacji zmaga się z chorobami przyzębia, a ok. 8 proc. z cukrzycą. Co ważne, choroby te są ze sobą ściśle powiązane i wpływają na siebie nawzajem. Dlatego każdy pacjent z cukrzycą powinien pozostawać pod stałą opieką lekarza dentysty. Z kolei osoby ze stanem zapalanym dziąseł mogą wymagać diagnostyki w kierunki cukrzycy.

Choroby przyzębia a wyrównanie glikemii

Istnieje dwukierunkowy związek pomiędzy cukrzycą i zapaleniem przyzębia. Stan zapalny tkanek otaczających zęby powoduje aktywację układu immunologicznego. Prowadzi to zmniejszenia wrażliwości komórek na insulinę, zmniejszenia pobierania glukozy z krwi, a co za tym idzie  do powstania hiperglikemii. Z kolei zapalenie przyzębia (periodontitis) uznane jest za szóste powikłanie cukrzycy.

Podstawowym miernikiem wyrównania cukrzycy jest poziom hemoglobiny glikowanej (HbA1c). HbA1c powyżej 7 proc. oznacza niedostateczną kontrolę glikemii, a co za tym idzie, zwiększone ryzyko wystąpienia powikłań. Należą do nich m.in.:

  • retinopatie
  • nefropatie
  • neuropatie
  • choroby naczyń obwodowych

Leczenie zapalenia przyzębia powoduje zmniejszenie poziomu HbA1c już po trzech miesiącach od rozpoczęcia terapii. Jego skuteczność porównywalna jest do skuteczności wprowadzenia drugiego leku w farmakoterapii cukrzycy typu 2. Oznacza to poprawę skuteczności leczenia cukrzycy i zmniejszenie ryzyka wystąpienia powikłań.

Cukrzyca a zapalenie przyzębia

Periodontitis, czyli paradontoza jest chorobą wieloczynnikową. Do podstawowych czynników ryzyka zaliczamy m.in.:

  • wiek
  • złą higienę jamy ustnej
  • czynniki genetyczne
  • stres
  • palenie tytoniu
  • cukrzycę
  • zaburzenia immunologiczne
  • złe nawyki żywieniowe
  • osteoporozę

Cukrzyca wpływa niekorzystnie na tkanki przyzębia mi.in. poprzez zaburzenie syntezy kolagenu oraz zmniejszenie potencjału regeneracyjnego tkanek. Dochodzi też do osłabienia funkcji neutrofilów, a więc ich zdolności do zabijania bakterii bytujących w kieszonkach dziąsłowych. Ponadto zmiany naczyniowe pojawiające się w przebiegu cukrzycy doprowadzają do zmniejszenia migracji leukocytów, przenikania substancji odżywczych i tlenu do tkanek przyzębia, nasilając stan zapalny i utrudniając procesy gojenia. Przebieg periodontitis u chorych na cukrzycę jest zwykle cięższy i trudniejszy do leczenia niż u osób ogólnie zdrowych.

Z drugiej strony przewlekły stan zapalny w przyzębiu rozregulowuje układ immunologiczny i wpływa na proces leczenia cukrzycy. Prowadzi on do wzrostu poziomu hemoglobiny glikowanej (HbA1c) i zwiększenia ryzyka pojawienia się powikłań cukrzycy. Wykazano związek pomiędzy umiarkowanym i ciężkim zapaleniem przyzębia a wzrostem ryzyka:

  • zwężenia tętnic szyjnych
  • zwapnienia blaszek miażdżycowych
  • mikroalbuminurii
  • śmiertelności sercowo-nerkowej  
Należy wiedzieć, że terapia zapaleń przyzębia istotnie wpływa na poprawę parametrów glikemii.

Powiązane produkty

Objawy wskazujące na zapalenie dziąseł i przyzębia

Głównym czynnikiem predysponującym do rozwoju stanu zapalnego jest obecność płytki nazębnej, wynikająca z niedostatecznej higieny jamy ustnej. Początkowo proces zapalny obejmuje tkanki dziąsła, z czasem dochodzi również do kości. Objawami choroby na poszczególnych etapach są m.in.:

  • krwawienie z dziąseł (wielu pacjentów jest przekonanych, że krwawienie podczas mycia zębów nie jest niepokojącym objawem)
  • zaczerwienie, obrzęk, przerost dziąseł  
  • odsłanianie się szyjek zębowych i korzeni zębów (może objawiać się jako nadwrażliwość zębów)
  • nieprzyjemny zapach z ust (fetor ex ore)
  • nieprzyjemny smak w ustach
  • obecność kieszonek przyzębnych
  • przemieszczanie się i ruchomość zębów
Podstawową metodą profilaktyki chorób przyzębia jest zatem utrzymywanie dobrej higieny jamy ustnej. Natomiast w przypadku wystąpienia zapalenia dziąseł i przyzębia, leczenie profesjonalne musi być uzupełnione doskonałą higieną ze strony pacjenta. Tylko wówczas możliwe jest uzyskanie dobrego efektu terapeutycznego.

Inne objawy w jamie ustnej

Źle kontrolowana cukrzyca zwiększa ryzyko wystąpienia w jamie ustnej m.in kandydozy. U pacjentów ze źle wyrównaną cukrzycą, dochodzi do wzrostu poziomu glukozy w płynie tkankowym. Glukoza stanowi pożywkę dla drożdżaków z grupy Candida albicans. Jeśli dodatkowo pacjent boryka się z zaburzeniami wydzielania śliny, łatwiej dochodzi do adhezji grzybów do nabłonka jamy ustnej i pojawienia się zakażenia kserostomii (suchości jamy ustnej).

U pacjentów w zaawansowanych stadach choroby i fazie neuropatii cukrzycowej dochodzi do zaburzeń wydzielania śliny. W jamie ustnej może również rozwinąć się próchnica. Ryzyko próchnicy wzrasta m.in.:

  • u pacjentów ze źle kontrolowanym poziomem cukru  mają wyższy poziom glukozy w ślinie. Sprzyja to namnażaniu się bakterii i budowaniu płytki nazębnej.
  • u pacjentów z kserostomią  ślina ma wpływ nie tylko na osadzanie się i namnażanie  bakterii w jamie ustnej, ale tez wykazuje ochronne i naprawcze działanie w stosunku do szkliwa
  • u pacjentów z otyłością i wysokim spożyciem cukrów w diecie, ryzyko próchnicy dodatkowo wzrasta.
  • u pacjentów z periodontitis

Zalecenia dla pacjentów z cukrzycą

Należy pamiętać, że pomiędzy cukrzycą a przewlekłym zapaleniem przyzębia występuje dwukierunkowa zależność  zapalenie dziąseł i przyzębia wpływa negatywnie na kontrolę metabolizmu w cukrzycy, a ich leczenie poprawia parametry glikemii.  

W związku z tym należy przestrzegać następujących zasad:

  • każdy pacjent z cukrzycą powinien być skierowany do lekarza stomatologa w celu diagnostyki chorób jamy ustnej
  • pacjenci powinni pozostawać pod stałą i regularną opieką stomatologa (wizyty kontrolne minimum co 6 miesięcy)
  • konieczne jest utrzymywanie doskonałej higieny jamy ustnej

1.  K. Lewusz, A. Perz, A. Godzieba, K. Kaczor, K. Sporniak-Tutak, Pacjent z cukrzycą w gabinecie dentystycznym, MS Stomatologia Praktyczna", nr 3/2016.
2.  M. Nowak, Związek między chorobami przyzębia a wyrównaniem glikemii, Stomatologia po Dyplomie", nr 12/2016.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wirus hMPV – jakie są objawy zakażenia? Kto jest szczególnie narażony? Jak leczyć?

    Zimowe miesiące to okres wzmożonego ryzyka chorób układu oddechowego, który często nazywany jest sezonem wysokim. Ostatnio coraz częściej mówi się o wirusie hMPV, szczególnie w Chinach. Od kilkunastu godzin temat ten zyskuje na znaczeniu również w Europie – pierwsze przypadki infekcji wirusem wykryto w Portugalii.

  • Mykoplazma u dzieci i dorosłych – przyczyny, objawy, leczenie

    Mykoplazma to popularne określenie zakażenia wywołanego przez bakterię Mycoplasma pneumoniae, które dotyka głównie dzieci i młodzieży. Jego objawy dotyczą najczęściej górnych dróg oddechowych, ale infekcja może też mieć postać zapalenia płuc (mykoplazmatyczne zapalenie płuc).

  • Gradówka – co to jest i jak wygląda? Przyczyny, objawy, leczenie

    Gradówka jest jednym z najczęściej występujących schorzeń okulistycznych i dotyka osoby w różnym wieku. Jakie są przyczyny i objawy gradówki? Jakie mogą być konsekwencje dla zdrowia, jeśli nie jest odpowiednio leczona?

  • Grypa typu B – objawy, leczenie, możliwe powikłania

    Grypa typu B to sezonowa infekcja wirusowa, która często atakuje w miesiącach jesienno-zimowych. Charakteryzuje się nagłym początkiem, wysoką gorączką, bólem mięśni i osłabieniem, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Chociaż większość przypadków przebiega łagodnie, nieleczona grypa typu B może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zaostrzenie chorób przewlekłych. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, skutecznie leczyć infekcję i minimalizować ryzyko komplikacji.

  • Ptasia grypa – przyczyny, objawy u ludzi, leczenie

    Ptasia grypa to zakaźna choroba wirusowa wywoływana przez różne szczepy wirusa grypy typu A, które naturalnie występują w populacjach ptaków. Wirusy te mogą przenosić się między ptakami, a w określonych przypadkach mogą zakażać także inne gatunki, w tym ludzi.

  • Grypa w ciąży – zagrożenia, objawy, leczenie i profilaktyka

    Grypa oraz inne infekcje wirusowe często wywołują niepokój u kobiet będących w ciąży. Zakażenie wirusem grypy u osób dorosłych przebiega zwykle dosyć łagodnie, jednakże w przypadku kobiet ciężarnych choroba może mieć cięższy przebieg oraz negatywnie wpływać na dziecko. Z tego względu w rekomendacjach lekarzy ginekologów kładzie się nacisk przede wszystkim na profilaktykę i ochronę przyszłych mam przed zakażeniem grypą, aby uniknąć poważnych powikłań.

  • Pluskwa domowa – jak wyleczyć jej ugryzienie? Jak zwalczać?

    Pluskwa domowa to niewielki owad pasożytniczy, który żywi się krwią ssaków, w tym przede wszystkim ludzi. Ze względu na swój tryb życia i sposób odżywiania owady te zyskały miano jednych z najbardziej uciążliwych pasożytów w środowisku domowym. Pozbycie się pluskiew jest niezwykle trudne, ponieważ owady te potrafią przetrwać w trudnych warunkach i mają zdolność do ukrywania się w najmniejszych szczelinach. Często problem pluskiew zostaje wykryty dopiero po pojawieniu się ugryzień, które mogą być źródłem silnego świądu oraz innych reakcji skórnych.

  • Grypa typu A – objawy, przebieg, leczenie, powikłania

    Grypa typu A to jedna z najczęściej występujących odmian wirusa grypy, która charakteryzuje się dużą zdolnością do mutacji i rozprzestrzeniania się w populacji. Jest to choroba sezonowa, która co roku dotyka miliony ludzi na całym świecie, niejednokrotnie wywołując epidemie lub pandemie. Objawy grypy typu A często pojawiają się nagle i mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, zwłaszcza u osób starszych, dzieci oraz osób z obniżoną odpornością. W artykule przedstawiamy charakterystyczne objawy grypy typu A, jej przebieg, metody leczenia oraz możliwe powikłania, które mogą wystąpić w wyniku niewłaściwego lub opóźnionego leczenia. Dowiesz się także, jak zapobiegać tej chorobie i dlaczego szczepienia odgrywają kluczową rolę w ochronie przed wirusem.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.