Eozynofile (eozynocyty) w wyniku morfologii – normy EOS, funkcje w organizmie

Analizując wyniki morfologii krwi lub morfologii krwi z rozmazem, dokonuje się oceny składników morfotycznych, w tym poziomu i obrazu leukocytów w postaci eozynofili. Bardzo rzadko spotyka się sytuację, w której eozynofile są podwyższone, częściej ta sytuacja dotyczy limfocytów i neutrofilów. Jak zbadać poziom eozynofilów, o czym świadczy podwyższony ich poziom i jak obniżyć poziom granulocytów kwasochłonnych? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Eozynofile stanowią jeden z rodzajów leukocytów, czyli białych krwinek. To komórki, które mają zdolność neutralizacji obcych białek i biorą udział w hamowaniu reakcji alergicznych. W ich wnętrzu obecne są specyficzne ziarnistości, w których znajduje się m.in. histaminaza – białko mające zdolność hamowania reakcji alergicznych. Ponadto te granulocyty kwasochłonne uczestniczą w odpowiedzi immunologicznej, chroniąc organizm przed infekcjami pasożytniczymi, wirusowymi i bakteryjnymi. Podwyższony poziom eozynofili we krwi może być wynikiem chorób alergicznych lub toczącej się w organizmie infekcji. Niekiedy jednak może on wynikać z innych chorób, w tym także nowotworów. Jeżeli wynik morfologii krwi wskazuje podwyższone eozynofile, należy jak najszybciej zgłosić ten fakt lekarzowi.

Eozynofile – co to jest?

Eozynofile to jeden z rodzajów białych krwinek, czyli leukocytów. Komórki te należą do grupy granulocytów, czyli leukocytów ziarnistych, w których wnętrzu znajdują się duże ziarnistości (inaczej granule), zawierające specyficzne substancje chemiczne, wykorzystywane podczas obrony organizmu przez układ odpornościowy. Ich nazwa pochodzi od barwnika – eozyny, który jest używany do wybarwiania eozynofili podczas wykonywania rozmazu krwi (badania służącego do sprawdzenia, czy we krwi znajduje się prawidłowa ilość poszczególnych rodzajów leukocytów oraz czy nie występują tam komórki patologiczne i nietypowe). Ponieważ barwnik ten ma właściwości kwasowe, eozynofile bywają też nazywane granulocytami kwasochłonnymi. Ich główną rolą jest zwalczanie zakażeń pasożytniczych, wywołanych m.in. przez owsiki, glistę ludzką, przywry, włośnie lub tasiemce oraz udział w reakcjach alergicznych. Komórki te odpowiadają także za unieszkodliwianie obcych białek i drobnoustrojów, które wniknęły do organizmu oraz fagocytozę, czyli „pożeranie” obcych komórek lub komórek nowotworowych.

W ziarnistościach eozynofili znajdują się różne substancje, pomagające w walce z pasożytami, bakteriami, grzybami i wirusami oraz mające zdolność rozkładania histaminy, odpowiedzialnej za  reakcje alergiczne. Jeżeli w organizmie dochodzi do podwyższenia poziomu eozynofili, praca układu immunologicznego ulega zaburzeniu, co może skutkować rozwojem astmy oskrzelowej, zapalenia przełyku, sarkoidozy, kolagenozy, zapalenia żołądka lub jelit, a także przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP).

Eozynofile – badanie. Przygotowanie i przebieg

Badaniem służącym do oznaczenia poziomu eozynofili oraz pozostałych rodzajów białych krwinek (monocytów, limfocytów, bazofili i neutrofili) we krwi jest tzw. morfologia z rozmazem. Na wyniku tego badania widoczna jest zarówno bezwzględna liczba eozynofili, jak i ich procentowy udział w całej populacji leukocytów. Obecnie test ten jest wykonywany za pomocą aparatów hematologicznych, jedynie w określonych przypadkach jest uzupełniany badaniem manualnym.

Do wykonania morfologii należy zgłosić się na czczo, zachowując co najmniej 8-godzinną przerwę w spożywaniu posiłków i napojów. Na dwa dni przed badaniem warto ograniczyć spożywanie alkoholu i stosowanie innych używek. Krew powinna być pobrana w godzinach porannych, najlepiej z żyły łokciowej. Przed badaniem należy również zgłosić lekarzowi pełną listę przyjmowanych leków, mogą one bowiem wpływać na uzyskany wynik. Szczególnie niektóre antybiotyki, środki przeczyszczające i obniżające apetyt, mogą powodować wzrost poziomu eozynofili we krwi.

Eozynofile – normy dla dzieci i dorosłych

Poziom granulocytów kwasochłonnych w wynikach morfologii krwi przedstawiany jest na dwa sposoby, jako:

• całkowita ilość eozynofili w 1µl krwi,
• procent [%] wszystkich białych krwinek.

Dla osób dorosłych prawidłowy poziom eozynofili w całej populacji leukocytów mieści się zazwyczaj w granicach 1–5%, w zależności od normy przyjętej przez laboratorium diagnostyczne. Wartość bezwzględna eozynofili to około 200–500/µl. U dzieci liczba ta może być nieco większa najmłodszych pacjentów: u noworodków prawidłowy poziom granulocytów kwasochłonnych wynosi ok. 20–850 komórek/µl krwi, a u niemowląt poniżej 1 r.ż. od 50 do 700 komórek/µl krwi.

Podwyższone eozynofile w wyniku – interpretacja

Podwyższony poziom eozynofili może być wynikiem: reakcji alergicznej (towarzyszącej m.in. atopowemu zapaleniu skóry, egzemie, alergicznemu nieżytowi nosa, czy chorobie Leśniowskiego-Crohna), zakażenia pasożytniczego, wirusowego, bakteryjnego lub grzybiczego, astmy i innych chorób płuc, układowych chorób tkanki łącznej (np. kolagenoz), chorób autoimmunologicznych, takich jak: RZS (reumatoidalne zapalenia stawów) lub SLE (toczeń rumieniowaty układowy), chorób endokrynologicznych przebiegających z niskim poziomem glikokortykosteroidów; chłoniaków i białaczek, a także innych nowotworów i zespołów mielodysplastycznych, pierwotnego niedoboru odporności, ziarniniakowatości (przebiegającej z zapaleniem naczyń), ostrego lub przewlekłego eozynofilowego zapalenia płuc, zespołu Churga-Strauss, eozynofilowego zapalenia żołądka i jelit, chorób zakaźnych, reakcji polekowych lub idiopatycznej hipereozynofilii.

Jeżeli liczba eozynofili we krwi przekracza 1500/µl oraz towarzyszą jej nacieki eozynofilowe, u pacjenta występuje tzw. zespół hipereozynofilowy. Jest to stan niebezpieczny dla organizmu, ponieważ może on prowadzić do uszkodzenia tkanek serca, płuc, skóry, układu nerwowego lub krwi.

Niskie eozynofile w wyniku badania

Obniżony poziom eozynofili, czyli eozynopenia, może się pojawić u pacjentów ze zdiagnozowaną nadczynnością kory nadnerczy, leczonych glikokortykosteroidami. Do innych przyczyn za niskiego poziomu eozynofili zalicza się: zakażenia (zwłaszcza w ich początkowej fazie), choroby pierwotniakowe, niedokrwistość aplastyczną, tocznia trzewnego rozsianego, przebyty uraz lub operację chirurgiczną, radioterapię,  zatrucie alkoholem i niektórymi lekami oraz przewlekły stres.

Eozynofile – cena/refundacja i skierowanie

Każda osoba dorosła powinna wykonać morfologię krwi przynajmniej raz w roku w ramach badań profilaktycznych. Skierowanie na to badanie może być wystawione zarówno przez lekarza rodzinnego, jak i specjalistę, a jego wykonanie jest wówczas refundowane przez NFZ. W przypadku badania wykonywanego bez skierowania koszt morfologii nie powinien przekroczyć 15–20 zł.