Polifagia (hiperfagia) – co to takiego? Jaki ma związek z cukrzycą?

Występowanie objawów hiperglikemii, właściwe ich rozpoznanie jest niezwykle ważne i pomocne w ustaleniu rozpoznania cukrzycy. Klasyczne objawy podwyższonego poziomu cukru to najczęściej nadmierne pragnienie, częstomocz i zmniejszenie masy ciała, a także infekcje grzybicze narządów moczowo-płciowych oraz zmęczenie. Zdarza się brak apetytu, jednak także nadmierny apetyt. Za uczucie głodu/sytości odpowiada podwzgórze. Głód wzmaga apetyt, a sytość go hamuje. Tak jest fizjologicznie. Co wtedy, gdy osoba odczuwa intensywny głód, którego nie można zaspokoić? 

Polifagia – czym jest i na czym polega? Dlaczego pojawia się przy cukrzycy?

Polifagia opisuje nadmierne, nieposkromione, niezaspokojone uczucie głodu. Jej przyczyny mogą być różne, ale jest ona dość charakterystycznym, początkowym objawem cukrzycy. Dlaczego? Insulina ma za zadanie między innymi „otworzyć drzwi” do komórki i „wpuścić” tam glukozę. Jeśli insulina nie działa (w przypadku insulinooporności, cukrzycy typu 2) lub nie ma jej (w cukrzycy typu 1 lub typu 3), to komórka „głoduje”, bowiem nie ma w niej źródła energii, czyli glukozy. Niedobór insuliny skutkuje także niedoborem leptyny – hormonu odpowiadającego za uczucie sytości. W takich sytuacjach może dojść do nadmiernego apetytu, wilczego głodu, pomimo że we krwi jest dużo glukozy i pomimo zjedzonego posiłku.  

Dowiedz się więcej, jakie są inne objawy cukrzycy.

Polifagia a utrata wagi w cukrzycy 

Jeśli insuliny nie ma lub insulina nie działa, we krwi jest dużo glukozy, która nie może przedostać się do komórek i tkanek. Insulina jest hormonem anabolicznym, kiedy jej nie ma (lub nie działa z powodu insulinooporności), pacjent traci masę ciała z powodu przeważających procesów katabolicznych. Pacjent czuje się głodny, więcej je, a to tylko nasila hiperglikemię (przecukrzenie). Tkanki i komórki niemogące korzystać z glukozy zużywają tkankę tłuszczową jako materiał energetyczny. To powoduje chudnięcie, jednak częściej w cukrzycy typu 1.

Polifagia jako objaw innych chorób – o czym może świadczyć? 

Polifagia jest nie tylko związana z cukrzycą, bywa także oznaką innych chorób. Co może powodować polifagię (hiperfagię)? Do przyczyn wystąpienia niezaspokojonego uczucia głodu zalicza się również: stres, depresję, bulimię, zespół napięcia przedmiesiączkowego, nadczynność tarczycy. Polifagia może być także związana z przyjmowaniem niektórych leków, np. sterydów. Patologiczne zwiększony apetyt może być także wywołany przez pasożyty (np. tasiemiec lub glista ludzka). 

Jak objawia się polifagia u diabetyków? 

Polifagia nie jest zwyczajnym uczuciem głodu, ale głodu wilczego, pojawiającego się pomimo zjedzenia posiłku. Mogą mu także towarzyszyć:

• uczucie ssania i bólu w żołądku,
• nudności,
• zawroty głowy,
• zaburzenia koncentracji i drżenie mięśni, czyli objawy mogące sugerować niedocukrzenie. 

Leczenie polifagii 

Leczenie polifagii powinno być przyczynowe. Jeśli jej przyczynami są insulinooporność lub cukrzyca typu 2, należy zalecić monitorowanie poziomu glikemii, regularne ćwiczenia fizyczne, dietę z niskimi indeksem glikemicznym, systematyczne przyjmowanie leków i dbanie o prawidłową masę ciała. Jeśli przyczyną polifagii jest cukrzyca typu 1, należy przede wszystkim leczyć pacjenta insuliną w dawkach dostosowanych do poziomów cukru we krwi, mierzonych regularnie. Gdy przyczyna polifagii leży u podstaw zaburzeń czynności tarczycy, należy je leczyć odpowiednimi dla schorzenia lekami, aby wyeliminować zaburzenia hormonalne. W przypadku polifagii występującej przy bulimii lub depresji (tło emocjonalne) zaleca się psychoterapię, a jako jej uzupełnienie optymalną dietę oraz zmianę stylu życia (w miarę możliwości).