Glikozuria – co oznacza cukier w moczu? Jak leczy się glukozurię?
Małgorzata Kuberska-Kędzierska

Glikozuria – co oznacza cukier w moczu? Jak leczy się glukozurię?

Cukier w moczu (cukromocz, glikozuria) podczas ciąży nie stanowi powodu do niepokoju pod warunkiem jego niewielkiej ilości, natomiast w innych przypadkach może świadczyć o chorobach takich jak cukrzyca, a także o zaburzonej pracy nerek. Na co jeszcze wskazuje obecność cukru w moczu? Jak przygotować się do badania na stężenie glukozy w moczu?

Większości ludzi cukier w moczu kojarzy się słusznie z cukrzycą, jednak zdarza się, że występuje on także u ludzi zdrowych.

Cukromocz – co to takiego? 

Glikozuria to obecność cukru w moczu. Pojęcie glukozuria określa konkretny rodzaj cukru w moczu, mianowicie glukozę. W prawidłowym badaniu moczu nie wykrywamy jej obecności.

Glukozuria może być pochodzenia cewkowego (poziom glukozy we krwi jest wówczas prawidłowy) lub cukrzycowego (obserwujemy hiperglikemię we krwi, przekraczającą tak zwany próg nerkowy: 150-180 mg/dl, u niektórych nawet 200 mg/dl). Niewielka glukozuria występuje u 25% chorych z przewlekłym śródmiąższowym zapaleniem nerek, a także podczas ciąży.

Glukozuria w ciąży

U kobiet ciężarnych wartość progu nerkowego jest znacznie niższa (poniżej 150 mg/dl) niż u osób bez ciąży. Związane to jest ze zmianami hormonalnymi, dlatego u kobiet spodziewających się dziecka można określić glikozurię jako fizjologiczną i nie jest to powodem do niepokoju. Jeśli jednak obserwujemy wysokie i narastające w kolejnych badaniach moczu wartości glukozy można podejrzewać stan zapalny dróg moczowych (wtedy najczęściej występuje także leukocyturia i bakteriomocz), chorobę nerek czy zatrucie ciążowe (wtedy towarzyszy glikozurii białkomocz) lub cukrzycę ciężarnych. Obecnie u wszystkich ciężarnych wykonywana jest między 24. a 28. tygodniem ciąży krzywa cukrowa.

Jeśli obserwujemy glukozurię lub podwyższony poziom glukozy we krwi wcześniej, to wówczas wykonujemy także krzywą cukru. Zdiagnozowanie cukrzycy ciężarnych wymaga wprowadzenia odpowiedniej diety, ewentualnie insuliny. 

Polecane dla Ciebie

Glukozuria u dziecka

Obecność cukru w moczu dziecka może świadczyć o cukrzycy, chorobie nerek, może być także przemijający i towarzyszyć infekcjom, stresom takim jak operacje, urazy, oparzenia czy też w końcu może być efektem stosowania sterydów i niektórych antybiotyków. Zawsze należy wykonać szereg badań z krwi potwierdzających bądź wykluczających powyższe choroby (przede wszystkim glukozę, poziom kreatyniny, eGFR). Ważne są także inne składniki w badaniu ogólnym moczu takie jak leukocyty, erytrocyty, bakterie czy obecność białka.

Cukromocz – o czym może świadczyć? 

Cukier w moczu może świadczyć o: 

  • niewyrównanej cukrzycy. Cukromocz pojawia się w badaniu przy przekroczeniu progu nerkowego, a więc cukrach wyższych od 150-180 mg/dl (u niektórych pacjentów próg ten jest nieco wyższy) W cukrzycowej chorobie nerek próg nerkowy może się zwiększyć nawet do 300 mg/dl. Oznacza to, że mimo znacznej hiperglikemii nie stwierdza się cukromoczu,
  • wadzie cewek lub kanalików nerkowych z zaburzeniem ich czynności (tzw. tubulopatie), np. glukozuria nerkowa i zespół Fanconiego.

Glukozuria nerkowa to wrodzone upośledzenie zwrotnego wchłaniania glukozy w cewce bliższej, co prowadzi do wydalania glukozy z moczem przy prawidłowym poziomie glukozy we krwi. Choroba jest dziedziczona autosomalnie. Nie występują żadne inne objawy, poza utratą glukozy z moczem, jednak ta rzadko przekracza 20 g/dobę. Choroba nie prowadzi do rozwoju cukrzycy ani pogorszenia czynności nerek i nie wymaga leczenia.

Zespół Fanconiego to zaburzenia czynności cewek nerkowych, które prowadzą do utraty z moczem  aminokwasów, glukozy, fosforanów, kwasu moczowego, cytrynianów, magnezu, wapnia, potasu. Może być wrodzony lub nabyty, spowodowany przez chorobę nerek. Objawami są: ogólne osłabienie, wielomocz, ból i zniekształcenia kości, a niekiedy ich nadmierna łamliwość.

  • błędach przy pobraniu próbki moczu – np. pobranie moczu do słoika po syropie, które daje fałszywie dodatnie wyniki. Dlatego zawsze warto skorzystać ze specjalnych pojemników na mocz, które można zakupić w aptece. 
  • nowoczesnych lekach przeciwcukrzycowych – tzw. gliflozyny (mechanizmem ich działania jest wydalanie glukozy z moczem) lub leczeniu hormonalnym, bądź toksynach
  • guzach przysadki mózgowej (nadczynność narządu z nadmierna produkcją hormonów),
  • prawidłowej ciąży,
  • chorobach wątroby, nerek i nadnerczy (nadczynność kory z nadmierną produkcją hormonów).

Cukier w moczu – normy

Normą jest brak glukozy w moczu. Krew wraz z glukozą jest filtrowana w kłębuszkach nerkowych, po czym trafia do kanalików nerkowych, gdzie ulega wchłanianiu zwrotnemu. Jeśli jednak stężenie glukozy we krwi przekroczy próg nerkowy lub mamy wadę cewek nerkowych, cukier pojawi się w moczu. 

Cukier w moczu  wykrywa się za pomocą ogólnego badania moczu w laboratorium lub metodą domową za pomocą testów paskowych, które służą do oceny jakościowej i ilościowej (pola barwne oznaczone są jako negatywne). Poza poziomem cukru w moczu testy paskowe określają także poziom ciał ketonowych w moczu (przy jednoczesnym cukromoczu i obecnych ciałach ketonowych można podejrzewać cukrzycę z hiperglikemią, natomiast same ciała ketonowe bez glukozurii mogą być „głodowe”, czyli niegroźne).  

Czasem pacjent otrzymuje wynik w skali jakościowej lub półilościowej, gdzie:

  • + – oznacza niskie stężenie glukozy w oczu,
  • ++ – oznaczają umiarkowane stężenie glukozy w moczu,
  • +++ – oznaczają wysokie stężenie glukozy w moczu.

Badanie na stężenie glukozy – kiedy się je wykonuje? Kiedy się oznacza glukozę w moczu?

Oznaczenie glukozy w moczu jest elementem badania ogólnego moczu, które powinno być wykonywane u każdego raz do roku. Badanie na stężenie glukozy w moczu wykonujemy głównie przy cukrzycy celem oceny jej leczenia, jednak także u pacjentów, którzy zgłaszają zmęczenie, senność, częste infekcje między innymi grzybicę narządów płciowych, częste oddawanie moczu, uporczywą suchość i świąd skóry, zwiększone pragnienie, zaburzenia widzenia, problem z  gojeniem się ran. Objawy te mogą bowiem świadczyć o nierozpoznanej dotąd cukrzycy.

Badanie testem paskowym glukozurii oraz ciał ketonowych w rozpoznanej cukrzycy wykonujemy zawsze przy infekcjach, biegunce, wymiotach, złym samopoczuciu, gorączce.

Jak wygląda badanie glukozy w moczu?

Badanie glukozy w moczu jest zawsze elementem badania ogólnego moczu z próbki oddanej rano, po przebudzeniu. Zaleca się być na czczo oraz umyć dokładnie okolice cewki moczowej. Mocz do badania powinien pochodzić ze środkowego strumienia. Ważne jest, aby próbkę pobrać do odpowiedniego pojemnika i dostarczyć ją do badania jak najszybciej. Pobieranie moczu u dziecka wymaga nieco więcej przygotowań, zwłaszcza u niemowląt i małych dzieci, które jeszcze nie kontrolują mikcji.  

Leczenie glukozurii – jak wygląda?

Leczenie cukromoczu zależy od jego przyczyny. Jeśli jest objawem niewyrównanej cukrzycy, należy zintensyfikować jej leczenie. Gdy przyczynami cukromoczu są choroby nerek, wątroby czy zaburzenia hormonalne, także leczymy schorzenie podstawowe.

Glukozuria nerkowa i występująca w ciąży (po wykluczeniu cukrzycy ciężarnych) nie wymagają  leczenia.

Wysoki poziom cukru w moczu – co dalej?

Należy pamiętać, że sam izolowany cukromocz (bez innych zmian w moczu) najczęściej jest zupełnie niegroźny, jednak zawsze należy sprawdzić poziom glukozy we krwi.

  1. E. Szymańska-Garbacz, L. Czupryniak, Praktyka kliniczna – diabetologia: problemy w leczeniu cukrzycy – cz. 13: czy glukozuria zawsze musi oznaczać patologię?, "Medycyna Praktyczna", nr 6 2015.
  2. J. Brodehl, B. S. Oemar, P. F. Hoyer, Renal glucosuria, "Pediatr Nephrol.",  nr 1 (3) 1987.
  3. M. Anai, M. Kikuchi M., Glycosuria, "Nihon Rinsho.", nr 60 (8) 2002.
  4. Diabetologia, pod red. D. Moczulskiego, Medical Tribune 2010.
  5. J. W. Foreman, Fanconi Syndrome, "Pediatr Clin North Am.", nr 66 (1) 2019. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Rak żołądka – przyczyny, wczesne objawy, leczenie

    Podobnie jak większość nowotworów, rak żołądka rozwija się wiele lat, początkowo nie dając żadnych specyficznych objawów. Niestety, najczęściej rozpoznawany jest w stadium bardzo trudnym do wyleczenia, co w większości przypadków prowadzi do zgonu chorego. Kluczowa jest zatem szybka diagnostyka i wdrożenie skutecznej terapii. Jakie są wczesne objawy raka żołądka? Na co zwrócić uwagę?

  • Dializy – kiedy się je stosuje, jak długo, koszt, skutki uboczne

    Wprowadzenie terapii nerkozastępczej (potocznie dializ) było przełomowym osiągnięciem pozwalającym wydłużyć życie pacjentom z niewydolnością nerek. Najpowszechniej stosowana jest hemodializa, która wykorzystywana jest zarówno w przypadkach nagłego zachorowania, jak i w czasie leczenia przewlekłego.

  • HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) – przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie zakażenia wirusem HPV

    HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego, ma ponad 120 typów, z czego część jest wysokoonkogenna. Human papilloma virus jest odpowiedzialny m.in. za raka szyjki macicy, gardła i krtani, prącia. HPV jest także przyczyną powstawania łagodnych zmian, takich jak kurzajki czy brodawki płciowe. Do zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego najczęściej dochodzi w trakcie stosunków seksualnych oraz przez kontakt z naskórkiem osoby zakażonej.

  • Aplazja szpiku kostnego – objawy, przyczyny, leczenie

    Aplazja szpiku kostnego, zwana również niedokrwistością aplastyczną lub anemią aplastyczną, to choroba, którą można podzielić na wrodzoną lub nabytą. Schorzenie może pojawić się nagle lub rozwijać się przez wiele miesięcy, nie dając przy tym żadnych specyficznych objawów.

  • Terapia dźwiękiem – na czym polega? Co leczy?

    Często mówi się o tym, że muzyka łagodzi obyczaje. Jest w tym wiele prawdy. Dźwięk od lat z powodzeniem wykorzystuje się w terapii osób dorosłych i dzieci. W Polsce terapia dźwiękiem zyskuje coraz większą popularność. Jak wpływa na organizm i psychikę? Co zrobić, aby zostać profesjonalnym terapeutą?

  • Felinoterapia, czyli… leczenie kotem

    Są puszyste, ciepłe i przyjemnie mruczą. Każdy, kto jest szczęśliwym posiadaczem kota, wie, że przebywanie w jego towarzystwie jest niczym balsam dla duszy – uspokaja zszargane nerwy, poprawia samopoczucie, a nawet pozytywnie wpływa na zdrowie. Nic w tym dziwnego, ponieważ zwierzęta te od lat wykorzystywane są w terapii wielu przypadłości.

  • Rak przełyku – przyczyny, objawy i leczenie

    Rak przełyku jest złośliwym nowotworem atakującym częściej mężczyzn niż kobiety. Lekarze są zgodni, że zdecydowana większość przypadków choroby wynika z prowadzenia niezdrowego stylu życia, w tym palenia papierosów i spożywania nadmiernej ilości alkoholu. Jakie są objawy raka przełyku i jak się go leczy?

  • Czym jest diastema i jak ją leczyć?

    Diastema popularnie określana jest jako przerwa między zębami. To nie tylko cecha szczególna, a dla niektórych defekt lub dodatkowy atrybut urody, to także możliwa przyczyna zaburzeń funkcjonalnych. Przyczyny tego defektu mogą być różne. Nie zawsze wymaga leczenia. Diastema fizjologiczna obserwowana u dzieci z czasem zanika. Diastemy zamyka się przy pomocy aparatów ortodontycznych lub odbudowy estetycznej, np. przy użyciu licówek.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij