Glikozuria – co oznacza cukier w moczu? Jak leczy się glukozurię?
Małgorzata Kuberska-Kędzierska

Glikozuria – co oznacza cukier w moczu? Jak leczy się glukozurię?

Cukier w moczu (cukromocz, glikozuria) podczas ciąży nie stanowi powodu do niepokoju pod warunkiem jego niewielkiej ilości, natomiast w innych przypadkach może świadczyć o chorobach takich jak cukrzyca, a także o zaburzonej pracy nerek. Na co jeszcze wskazuje obecność cukru w moczu? Jak przygotować się do badania na stężenie glukozy w moczu?

Większości ludzi cukier w moczu kojarzy się słusznie z cukrzycą, jednak zdarza się, że występuje on także u ludzi zdrowych.

Cukromocz – co to takiego? 

Glikozuria to obecność cukru w moczu. Pojęcie glukozuria określa konkretny rodzaj cukru w moczu, mianowicie glukozę. W prawidłowym badaniu moczu nie wykrywamy jej obecności.

Glukozuria może być pochodzenia cewkowego (poziom glukozy we krwi jest wówczas prawidłowy) lub cukrzycowego (obserwujemy hiperglikemię we krwi, przekraczającą tak zwany próg nerkowy: 150-180 mg/dl, u niektórych nawet 200 mg/dl). Niewielka glukozuria występuje u 25% chorych z przewlekłym śródmiąższowym zapaleniem nerek, a także podczas ciąży.

Glukozuria w ciąży

U kobiet ciężarnych wartość progu nerkowego jest znacznie niższa (poniżej 150 mg/dl) niż u osób bez ciąży. Związane to jest ze zmianami hormonalnymi, dlatego u kobiet spodziewających się dziecka można określić glikozurię jako fizjologiczną i nie jest to powodem do niepokoju. Jeśli jednak obserwujemy wysokie i narastające w kolejnych badaniach moczu wartości glukozy można podejrzewać stan zapalny dróg moczowych (wtedy najczęściej występuje także leukocyturia i bakteriomocz), chorobę nerek czy zatrucie ciążowe (wtedy towarzyszy glikozurii białkomocz) lub cukrzycę ciężarnych. Obecnie u wszystkich ciężarnych wykonywana jest między 24. a 28. tygodniem ciąży krzywa cukrowa.

Jeśli obserwujemy glukozurię lub podwyższony poziom glukozy we krwi wcześniej, to wówczas wykonujemy także krzywą cukru. Zdiagnozowanie cukrzycy ciężarnych wymaga wprowadzenia odpowiedniej diety, ewentualnie insuliny. 

Powiązane produkty

Glukozuria u dziecka

Obecność cukru w moczu dziecka może świadczyć o cukrzycy, chorobie nerek, może być także przemijający i towarzyszyć infekcjom, stresom takim jak operacje, urazy, oparzenia czy też w końcu może być efektem stosowania sterydów i niektórych antybiotyków. Zawsze należy wykonać szereg badań z krwi potwierdzających bądź wykluczających powyższe choroby (przede wszystkim glukozę, poziom kreatyniny, eGFR). Ważne są także inne składniki w badaniu ogólnym moczu takie jak leukocyty, erytrocyty, bakterie czy obecność białka.

Cukromocz – o czym może świadczyć? 

Cukier w moczu może świadczyć o: 

  • niewyrównanej cukrzycy. Cukromocz pojawia się w badaniu przy przekroczeniu progu nerkowego, a więc cukrach wyższych od 150-180 mg/dl (u niektórych pacjentów próg ten jest nieco wyższy) W cukrzycowej chorobie nerek próg nerkowy może się zwiększyć nawet do 300 mg/dl. Oznacza to, że mimo znacznej hiperglikemii nie stwierdza się cukromoczu,
  • wadzie cewek lub kanalików nerkowych z zaburzeniem ich czynności (tzw. tubulopatie), np. glukozuria nerkowa i zespół Fanconiego.

Glukozuria nerkowa to wrodzone upośledzenie zwrotnego wchłaniania glukozy w cewce bliższej, co prowadzi do wydalania glukozy z moczem przy prawidłowym poziomie glukozy we krwi. Choroba jest dziedziczona autosomalnie. Nie występują żadne inne objawy, poza utratą glukozy z moczem, jednak ta rzadko przekracza 20 g/dobę. Choroba nie prowadzi do rozwoju cukrzycy ani pogorszenia czynności nerek i nie wymaga leczenia.

Zespół Fanconiego to zaburzenia czynności cewek nerkowych, które prowadzą do utraty z moczem  aminokwasów, glukozy, fosforanów, kwasu moczowego, cytrynianów, magnezu, wapnia, potasu. Może być wrodzony lub nabyty, spowodowany przez chorobę nerek. Objawami są: ogólne osłabienie, wielomocz, ból i zniekształcenia kości, a niekiedy ich nadmierna łamliwość.

  • błędach przy pobraniu próbki moczu – np. pobranie moczu do słoika po syropie, które daje fałszywie dodatnie wyniki. Dlatego zawsze warto skorzystać ze specjalnych pojemników na mocz, które można zakupić w aptece. 
  • nowoczesnych lekach przeciwcukrzycowych – tzw. gliflozyny (mechanizmem ich działania jest wydalanie glukozy z moczem) lub leczeniu hormonalnym, bądź toksynach
  • guzach przysadki mózgowej (nadczynność narządu z nadmierna produkcją hormonów),
  • prawidłowej ciąży,
  • chorobach wątroby, nerek i nadnerczy (nadczynność kory z nadmierną produkcją hormonów).

Cukier w moczu – normy

Normą jest brak glukozy w moczu. Krew wraz z glukozą jest filtrowana w kłębuszkach nerkowych, po czym trafia do kanalików nerkowych, gdzie ulega wchłanianiu zwrotnemu. Jeśli jednak stężenie glukozy we krwi przekroczy próg nerkowy lub mamy wadę cewek nerkowych, cukier pojawi się w moczu. 

Cukier w moczu  wykrywa się za pomocą ogólnego badania moczu w laboratorium lub metodą domową za pomocą testów paskowych, które służą do oceny jakościowej i ilościowej (pola barwne oznaczone są jako negatywne). Poza poziomem cukru w moczu testy paskowe określają także poziom ciał ketonowych w moczu (przy jednoczesnym cukromoczu i obecnych ciałach ketonowych można podejrzewać cukrzycę z hiperglikemią, natomiast same ciała ketonowe bez glukozurii mogą być „głodowe”, czyli niegroźne).  

Czasem pacjent otrzymuje wynik w skali jakościowej lub półilościowej, gdzie:

  • + – oznacza niskie stężenie glukozy w oczu,
  • ++ – oznaczają umiarkowane stężenie glukozy w moczu,
  • +++ – oznaczają wysokie stężenie glukozy w moczu.

Badanie na stężenie glukozy – kiedy się je wykonuje? Kiedy się oznacza glukozę w moczu?

Oznaczenie glukozy w moczu jest elementem badania ogólnego moczu, które powinno być wykonywane u każdego raz do roku. Badanie na stężenie glukozy w moczu wykonujemy głównie przy cukrzycy celem oceny jej leczenia, jednak także u pacjentów, którzy zgłaszają zmęczenie, senność, częste infekcje między innymi grzybicę narządów płciowych, częste oddawanie moczu, uporczywą suchość i świąd skóry, zwiększone pragnienie, zaburzenia widzenia, problem z  gojeniem się ran. Objawy te mogą bowiem świadczyć o nierozpoznanej dotąd cukrzycy.

Badanie testem paskowym glukozurii oraz ciał ketonowych w rozpoznanej cukrzycy wykonujemy zawsze przy infekcjach, biegunce, wymiotach, złym samopoczuciu, gorączce.

Jak wygląda badanie glukozy w moczu?

Badanie glukozy w moczu jest zawsze elementem badania ogólnego moczu z próbki oddanej rano, po przebudzeniu. Zaleca się być na czczo oraz umyć dokładnie okolice cewki moczowej. Mocz do badania powinien pochodzić ze środkowego strumienia. Ważne jest, aby próbkę pobrać do odpowiedniego pojemnika i dostarczyć ją do badania jak najszybciej. Pobieranie moczu u dziecka wymaga nieco więcej przygotowań, zwłaszcza u niemowląt i małych dzieci, które jeszcze nie kontrolują mikcji.  

Leczenie glukozurii – jak wygląda?

Leczenie cukromoczu zależy od jego przyczyny. Jeśli jest objawem niewyrównanej cukrzycy, należy zintensyfikować jej leczenie. Gdy przyczynami cukromoczu są choroby nerek, wątroby czy zaburzenia hormonalne, także leczymy schorzenie podstawowe.

Glukozuria nerkowa i występująca w ciąży (po wykluczeniu cukrzycy ciężarnych) nie wymagają  leczenia.

Wysoki poziom cukru w moczu – co dalej?

Należy pamiętać, że sam izolowany cukromocz (bez innych zmian w moczu) najczęściej jest zupełnie niegroźny, jednak zawsze należy sprawdzić poziom glukozy we krwi.

  1. E. Szymańska-Garbacz, L. Czupryniak, Praktyka kliniczna – diabetologia: problemy w leczeniu cukrzycy – cz. 13: czy glukozuria zawsze musi oznaczać patologię?, "Medycyna Praktyczna", nr 6 2015.
  2. J. Brodehl, B. S. Oemar, P. F. Hoyer, Renal glucosuria, "Pediatr Nephrol.",  nr 1 (3) 1987.
  3. M. Anai, M. Kikuchi M., Glycosuria, "Nihon Rinsho.", nr 60 (8) 2002.
  4. Diabetologia, pod red. D. Moczulskiego, Medical Tribune 2010.
  5. J. W. Foreman, Fanconi Syndrome, "Pediatr Clin North Am.", nr 66 (1) 2019. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Alergia kontaktowa – przyczyny, objawy i leczenie

    Alergia kontaktowa jest rodzajem nadwrażliwości, która występuje w wyniku bezpośredniego kontaktu skóry z substancjami wywołującymi reakcję alergiczną. Zjawisko to może powodować szereg nieprzyjemnych objawów – od łagodnych po ciężkie – i jest powszechnie spotykane wśród ludzi w różnym wieku.

  • Czym jest pokrzywka? Przyczyny, rodzaje, objawy i leczenie

    Pokrzywka jest niegroźnym schorzeniem skóry wywołanym najczęściej reakcją alergiczną. Objawia się swędzącymi bąblami na skórze, które przypominają ślady po poparzeniu pokrzywą. Jakie są jej przyczyny i co zrobić, gdy się pojawi? Na czym polega leczenie pokrzywki?

  • Zespół Dravet – objawy, diagnostyka, leczenie

    Zespół Dravet to rzadkie genetyczne schorzenie neurologiczne, które manifestuje się już we wczesnym dzieciństwie i znacząco wpływa na funkcjonowanie pacjentów przez całe życie. Charakteryzuje się opornymi na leczenie napadami padaczkowymi, które mogą prowadzić do licznych komplikacji, w tym do opóźnienia rozwoju i deficytów poznawczych.

  • Czy Tajlandia jest bezpieczna? Zagrożenia zdrowotne i najczęstsze choroby

    Tajlandia to kraj o egzotycznym uroku, przyciągający turystów z całego świata. Przed podróżą warto zapoznać się z potencjalnymi zagrożeniami zdrowotnymi występującymi w Azji Południowo-Wschodniej, żeby odpowiednio się przygotować i potrafić na nie reagować. Na co powinniśmy się zaszczepić przed wizytą w Tajlandii? Jakie choroby nam zagrażają? Co zrobić, jeśli ugryzie nas małpa?

  • Ośmiokrotny wzrost zachorowań na odrę w Polsce. Co jest powodem powrotu tej groźnej choroby?

    Liczba przypadków odry zarejestrowanych w 2024 roku w Polsce w systemie nadzoru epidemiologicznego wzrosła w porównaniu z rokiem 2023 ponad ośmiokrotnie – poinformował redakcję DOZ.pl Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB. Odra wraca do Polski i staje się realnym zagrożeniem zdrowotnym, szczególnie dla dzieci i osób nieszczepionych. Choć przez lata choroba ta była praktycznie wyeliminowana, dziś – w wyniku malejącej liczby szczepień – znów pojawiają się nowe ogniska. Czym jest odra, jak się przed nią chronić i kto jest najbardziej narażony?

  • Ból nerek – objawy, leczenie i przyczyny. Jak złagodzić ból nerek?

    Ból nerek jest dolegliwością, która może być spowodowana różnymi czynnikami – od infekcji po choroby przewlekłe. Jeśli wystąpi, warto skonsultować się z lekarzem, aby zdiagnozować przyczynę i podjąć odpowiednie leczenie. Jakie badania wykonać, gdy bolą nerki? Co przyniesie ulgę w bólu?

  • Odleżyny – rodzaje i stopnie odleżyn oraz ich klasyfikacja

    Odleżyny to jedno z najpoważniejszych powikłań długotrwałego unieruchomienia, stanowiące istotne wyzwanie w opiece medycznej. Ich powstawanie związane jest z długotrwałym uciskiem na tkanki, które prowadzi do niedokrwienia i martwicy. Czym są odleżyny i jak powstają? Jakie plastry należy stosować w leczeniu odleżyn?

  • Uczulenie na komary. Jakie są objawy i przyczyny alergii na komary?

    Komary mają zdolność do przenoszenia niebezpiecznych chorób, takich jak malaria, wirus Zachodniego Nilu, wirus chikungunya czy wirus dengi. Stanowią więc zagrożenie zarówno dla ludzi, jak i zwierząt, jednak złą sławę zyskały głównie z powodu nieprzyjemnych ukąszeń. Kąsają wyłącznie samice komarów, wabione do skóry człowieka przez ciepło ciała, pot, zapachy oraz dwutlenek węgla. Podczas ukłucia samica wprowadza ślinę do krwiobiegu, aby zapobiec krzepnięciu krwi i umożliwić pobranie pokarmu. Kontakt trwający minimum sześć sekund może wywołać reakcję miejscową — zaczerwienienie, świąd i obrzęk.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl