Jęczmień na oku – co stosować, ile trwa, czy jest zaraźliwy?
Katarzyna Gmachowska

Jęczmień na oku – co stosować, ile trwa, czy jest zaraźliwy?

Jęczmień jest bakteryjnym zakażeniem gruczołów znajdujących się w powiece. Do objawów jęczmienia zalicza się ból oka, obrzęk, zaczerwienienie, świąd oraz łzawienie. Jęczmień oka zazwyczaj ustępuje samoistnie i nie pozostawia blizn. W przypadku przejścia jęczmienia w przewlekły stan zapalny (tzw. gradówka) zaleca się leczenie chirurgiczne.  

Jęczmień na oku – jak powstaje? Gdzie może się pojawić? 

Jęczmień (łac. hordeolum) jest ostrym zakażeniem powieki, które występuje dość często zwłaszcza u dzieci, osób z chorobami przewlekłymi prowadzącymi do obniżenia odporności oraz w przypadku nieprzestrzegania higieny osobistej. Stan zapalny brzegu powieki pojawia się po wniknięciu bakterii, najczęściej gronkowca złocistego, do mieszka włosowego rzęs. Dochodzi wówczas do zaczopowania ujścia mieszków włosowych oraz rozwoju zakażenia w gruczołach łojowych Zeissa lub gruczołach rzęskowych Molla. 

Wyróżnia się dwa rodzaje jęczmienia: 

  • jęczmień zewnętrzny (na powiece, „pod okiem”) – zmiana skórna powstaje na zewnętrznej stronie powieki i ma postać czerwonej, bardzo bolesnej plamki. Następnie dochodzi do rozwoju obrzęku i wytworzenia żółtego czopu, który po kilku dniach samoistnie pęka i goi się.  
  • jęczmień wewnętrzny („w oku”) – powstaje na skutek gronkowcowego zapalenia gruczołów tarczkowych (Meiboma). Zmiana lokalizuje się na wewnętrznej stronie powieki, przez co jest mało widoczna bez wcześniejszego uniesienia powieki.  

Jęczmień może występować jako pojedyncza lub mnoga zmiana skórna na powiece. Niekiedy występuje obustronnie. 

Jęczmień oka a gradówka  

Jęczmień, który nie jest prawidłowo leczony, może prowadzić do powstania gradówki (łac. chalazion), czyli przewlekłego zapalenia gruczołów tarczkowych. Gradówka ma postać zgrubienia na powiece, często przypomina jęczmień. Jednakże cechą odróżniającą gradówkę od jęczmienia jest brak bólu w przypadku gradówki.

Gradówki, zwłaszcza u dzieci, mają tendencję do samoistnego zanikania. W początkowym etapie leczenia gradówki stosuje się ciepłe okłady oraz maści z antybiotykami. W przypadku niepowodzenia metod zachowawczych zaleca się zabieg chirurgiczny polegający na nacięciu powieki i wyczyszczeniu wnętrza zmiany.  

Czy jęczmień jest niebezpieczny dla wzroku? 

Jęczmień zazwyczaj ma samoograniczający przebieg i rzadko powoduje groźne powikłania. Prawidłowo leczony jęczmień nie powoduje zaburzeń widzenia, chyba że dojdzie do rozwoju dużego obrzęku powieki.  

Czy jęczmień jest zakaźny i czy może nawracać? 

Jęczmień jest zmianą skórną wywołana poprzez zakażenie o etiologii bakteryjnej, dlatego też w przypadku nieprzestrzegania zasad higieny, zwłaszcza rąk, może dojść zakażenia osób z otoczenia. Ponadto jęczmień może nawracać, często pomimo prawidłowo prowadzonego leczenia.  

Jęczmień oka – jak wygląda i jak się objawia?  

Jęczmień jest bolesną, obrzękniętą, odgraniczoną od otoczenia zmianą skórną w kształcie ziarna zboża, skąd nazwa choroby. Wyczuwalnemu guzkowi skórnemu towarzyszy zaczerwienienie. Pierwszym objawem rozwijającego się zakażenia bakteryjnego powieki zazwyczaj jest obrzęk i zaczerwienienie powieki. Następnie tworzy się ropny czop koloru żółtawego, któremu towarzyszy ból w okolicy oka, powiększenie węzłów chłonnych oraz nieznacznie podwyższona temperatura ciała. Jęczmieniowi często towarzyszy nasilony świąd powieki oraz łzawienie.  

Powiązane produkty

Przyczyny powstawania jęczmienia na oku – od czego się robi? 

Do przyczyn powstania jęczmienia zalicza się: 

  • zakażenie (Staphylococcus aureus albo Staphylococcus epidermidis), 
  • brak należytej higieny rąk, częste pocieranie oczu rękoma, stosowanie wspólnych przyborów toaletowych i ręczników, 
  • choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, trądzik różowaty, niedobory odporności, AIDS,
  • stosowanie leków immunosupresyjnych,
  • przewlekłe zapalenie brzegów powiek, 
  • łojotokowe zapalenie skóry, 
  • choroby nowotworowe, 
  • używanie soczewek kontaktowych, nieprawidłowa higiena podczas demakijażu oczu, 
  • długotrwałe przebywanie w zanieczyszczonym powietrzu, smog.  

Jęczmień na oku – ile trwa i jak przebiega? 

Jęczmień zazwyczaj trwa około 7–10 dni. Początkowo tworzy się bolesny obrzęk powieki i guzek zapalny. Widoczne jest zaczerwienienie skóry lub błony śluzowej. Następnie pojawia się żółtawy czop ropny, który przebija skórę i zasycha. Jęczmieniowi często towarzyszy nasilony świąd powiek, łzawienie oczu oraz powiększenie sąsiednich węzłów chłonnych. Zdarza się, że zmiany nawracają. Jęczmień nie pozostawia blizn po zagojeniu.  

Jęczmień u dziecka  

Jęczmień jest częstą dolegliwością oka u dzieci. Wynika to z faktu brudnych rąk i przenoszenia zakażeń. Jęczmień u dzieci najczęściej ustępuje samoistnie i nie wymaga specjalistycznego leczenia. W przypadku dużego obrzęku powieki może dojść do ograniczenia pola widzenia. Dzieci zazwyczaj skarżą się na ból oka i świąd.  

Jęczmień w ciąży  

Ciąża predysponuje do rozwoju jęczmienia ze względu na osłabienie układu odpornościowego. Postępowanie w leczeniu jęczmienia u kobiet w ciąży jest takie samo jak w pozostałych przypadkach. Ważna jest profilaktyka, czyli częste mycie rąk, prawidłowa higiena okolicy oczu oraz dbanie o higienę osobistą.  

Leczenie jęczmienia oka – kiedy należy udać się do lekarza? 

Jęczmień zazwyczaj ustępuje samoistnie i nie wymaga specjalistycznego leczenia. Do podstawowych metod łagodzenia objawów jęczmienia zalicza się stosowanie ciepłych okładów oraz delikatnego masażu, który ułatwia usunięcie zalegającej wydzieliny w guzku zapalnym. Masować należy w kierunku ujścia gruczołów na krawędzi powieki, czyli: powiekę górną z góry do dołu, a powiekę dolną w górę.

Ciepłe okłady można wykonać za pomocą kompresów, pojemników z ciepłą wodą. Należy pamiętać o wcześniejszym dokładnym umyciu przedmiotów stosowanych do ciepłych okładów.  

Skuteczność popularnej i znanej metody pocierania jęczmienia obrączką wynika z faktu, że podczas masażu obrączką dochodzi udrożnienia ujść gruczołów i szybszego usunięcia zalegającej wydzieliny.  

Rozpoznanie jęczmienia stawia się na podstawie dokładnego wywiadu oraz oglądania zmiany na powiece. Leczenie polega na stosowaniu masaży oraz maści do oka lub kropli zawierających antybiotyki. W przypadku przejścia jęczmienia w postać przewlekłą, czyli gradówkę, zaleca się leczenie chirurgiczne, polegające na usunięciu zmiany. 

Pilna konsultacja jest wskazana w następujących przypadkach jęczmienia, gdy towarzyszą mu:: 

  • silny obrzęk oka, 
  • zaburzenia widzenia, 
  • gorączka, 
  • utrzymywanie się zmiany powyżej 10 dni,  
  • powiększenie węzłów chłonnych.  

Domowe sposoby na jęczmień  

Jęczmień zazwyczaj jest samoograniczającą dolegliwością, dlatego początkowo można próbować domowych sposobów do łagodzenia bólu, obrzęku oraz przyspieszających usunięcie zalegającej wydzieliny. W większości przypadków nie jest konieczne stosowanie antybiotyków.  

Do domowych sposobów pomocnych w leczeniu jęczmienia zalicza się: 

  • ciepłe okłady, 
  • masaże (przed ich wykonaniem warto dokładnie umyć i zdezynfekować ręce lub użyć jednorazowych rękawiczek),
  • dbanie o higienę oczu,
  • można zastosować okłady z kompresów nasączonych naparem z rumianku, zielonej herbaty czy nagietka,
  • częste mycie rąk, pranie ręczników oraz regularna zmiana pościeli,
  • unikanie stosowania kosmetyków takich jak kredka do oczu czy tusz, 
  • nie zaleca się wyciskania jęczmienia czy zdrapywania czopa ropnego.  

Jak zapobiegać powstawaniu jęczmienia? 

Profilaktyka jęczmienia polega na przestrzeganiu zasad higieny, unikaniu dotykania okolicy twarzy brudnymi rękoma, leczenie przewlekłego zapalenia brzegów powiek. Do prawidłowej higieny brzegów powiek zalicza się codzienne oczyszczanie brzegów powiek specjalnymi, jałowymi gazikami nasączonymi preparatami przeznaczonymi do pielęgnacji powiek, codzienny masaż powiek oraz stosowanie ciepłych okładów. W trakcie trwania aktywnego zakażenia powieki zaleca się rezygnację ze stosowania soczewek kontaktowych. 

  1. K. Antoniak, Farmakoterapia zakażeń bakteryjnych narządu wzroku, "Postępy Farmakoterapii", nr 65 (2) 2009. 
  2.  B. Bowling, Okulistyka kliniczna, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2017.  
  3. M. H. Niżankowska, Okulistyka. Podstawy kliniczne, Wydawnictwo PZWL, 2007. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij