Nadmierne łzawienie oczu – przyczyny, rodzaje, domowe sposoby

Łzawienie to nadmierne wydzielanie łez przez gruczoły łzowe. Jest to naturalny mechanizm ochronny oka i najczęściej występuję na skutek działania czynnika drażniącego jak dym, kurz czy ziarenko piasku. Przewlekłe nadmierne łzawienie oczu bez wyraźnej przyczyny, jest objawem zaburzenia funkcjonowania aparatu łzowego. Jak sobie z tym radzić? Kiedy należy udać się do lekarza? 

Łzy, kanaliki łzowe – budowa, skład i funkcje 

W prawidłowych warunkach fizjologicznych łzy wytwarzane są w niewielkich ilościach w gruczole łzowym. Ich zadaniem jest tworzenie naturalnej bariery ochronnej na powierzchni oka, czyli filmu łzowego, który zapewnia odpowiednie nawilżenie, oczyszczanie powierzchni oka oraz ochronę przed infekcjami. Film składa się z trzech warstw: wodnistej, śluzowej i tłuszczowej.  

Skład łez jest stały i zawiera głównie wodę, niewielkie ilości chlorku sodu (odpowiada za słony smak łez) oraz białka, w tym również te o działaniu bakteriobójczym, co zapewnia ochronę przed infekcjami. Odprowadzanie nadmiaru łez jest niezauważalne i odbywa się przez układ odprowadzający – kanalik łzowy, worek łzowy i przewód nosowo-łzowy. Łzy w postaci „kropel na policzkach” są efektem nadmiernego ich produkowania przez co kanaliki łzowe nie nadążają z odprowadzaniem.  

Dość często nadmiernemu łzawieniu oczu towarzyszy zapalenie spojówek z wydzieliną ropno-śluzową, która jest efektem procesu zapalnego. Gromadzi się w kąciku oka i powoduje uciążliwe sklejanie powiek, co utrudnia proces widzenia. Wydzielina zawiera składniki osocza krwi i komórek zapalnych, a w przypadku infekcji bakteryjnych również bakterie. Wygląd wydzieliny w zależności od rodzaju infekcji będzie mieć inny kolor oraz konsystencję.  

Nadmierne łzawienie – rodzaje i przyczyny. Łzawienie oka u niemowlaka i dziecka 

Dyskomfort spowodowany nadmiernym łzawieniem znacznie utrudnia codziennie funkcjonowanie. Czasami dochodzi do tego pieczenie oka, szczypanie oraz katar. Przyczyn nadmiernego łzawienia oczu jest wiele. Może to być zespół suchego oka, który objawia się uczuciem pieczenia, suchości i obecności ciała obcego w oku. Nadmierne łzawienie może być spowodowane m.in. nieprawidłowym składem łez – w efekcie czego natychmiastowo spływają one do worka spojówkowego i wypływają w postaci kropel na policzkach.  

Wiele osób boryka się z sezonową alergią, której – oprócz kichania i kataru – towarzyszy łzawienie, będące efektem obecności alergenu na powierzchni oka, co zakłóca ciągłość filmu łzowego. W okresie wzmożonej alergii należy regularnie przemywać oczy roztworem soli fizjologicznej, co umożliwi unikanie długiej ekspozycji oka na alergen.  

Łzawiące oko u niemowlaka jest wynikiem wąskich dróg łzowych, które wraz z rozwojem dziecka ulegają rozszerzeniu. Dodatkowe objawy, takie jak światłowstręt, duże gałki oczne czy ropna wydzielina jedno- lub obustronna, wymagają konsultacji lekarskiej, ponieważ mogą wskazywać na poważniejsze schorzenia.  

Inne schorzenia, którym towarzyszy łzawienie oczu 

Nadmierne łzawienie oczu towarzyszy niektórym chorobom, do których możemy zaliczyć: 

• gradówkę, która jest stanem zapalnym wywołanym zamknięciem ujścia gruczołu tarczkowego. Po wywinięciu powieki jest widoczna jako niebolesny guzek, bez ropnego wypełnienia, co odróżnia ją od jęczmienia.  
• podwinięcie powieki, polegające na jej zawinięciu do wnętrza oka, w wyniku czego dochodzi do ciągłego podrażniania gałki ocznej przez rzęsy. Stan ten najczęściej dotyczy dolnej powieki.  

Domowe i apteczne sposoby. Kiedy udać się do lekarza z łzawieniem, pieczeniem czy swędzeniem oczu? 

Oko stanowi bardzo delikatny i złożony narząd, dlatego jego pielęgnacja i leczenie wymaga odpowiednich preparatów. Znanym od dawna i bardzo cenionym domowym sposobem na łzawienie oczu są okłady z wodnego naparu rumianku lekarskiego. Zalecane są również przy schorzeniach takich jak gradówka, jęczmień, stany zapalne brzegów powiek oraz do przemywania oczu noworodkom. Rumianek na oko stosowany jest ze względu na swoje działanie przeciwzapalne, które zawdzięcza obecności olejków eterycznych – chamazulen oraz α-bisabolol. Warto jednak pamiętać, że rumianek może też powodować podrażnienia oczu przez zawarte w nim substancje potencjalnie uczulające (np. garbniki). 

Apteczne sposoby na nadmierne łzawienie oka zależą od czynnika, który je wywołuje. Przy zespole suchego oka zalecane jest stosowanie kropli do oczu tzw. sztuczne łzy. Są to lepkie roztwory substancji wielkocząsteczkowych, które pokrywają powierzchnię oka i tym samym uzupełniają film łzowy. Zaleca się stosowanie sztucznych łez bez konserwantów, ze względu na możliwość mętnienia i niszczenia soczewek kontaktowych oraz ewentualne uczulenia na niektóre środki konserwujące. Wybierając krople mamy do dyspozycji opakowania jednodawkowe, czyli minimsy, które polecane są osobom sporadycznie stosującym leki oczne. Decydując się na krople w butelce, należy mieć na uwadze określony czas trwałości po ich otwarciu, po którym lek nie nadaje się już od użytku. Zakraplanie powinno być regularne od 4 do 5 razy na dobę.  

Oprócz stosowania kropli na łzawiące oczy, warto też zadbać o odpowiednie nawyki i stan otoczenia – zainstalowanie nawilżaczy powietrza, zakup okularów z filtrem UV, zmniejszenie ekspozycji na silne słońce lub wiatr oraz unikanie pomieszczeń mocno klimatyzowanych.   

Gdy nadmierne łzawienie wywołane jest przez alergie lub obecność ciała obcego, należy wtedy przemyć oko za pomocą kropli nawilżających lub soli fizjologicznej. W aptece dostępne są krople w butelce zawierające hialuronian sodu – odpowiadający za działanie nawilżające.  

W trakcie stosowania kropli na łzawiące oczy, należy pamiętać o dokładnym myciu rąk przed i po zakropleniu leku oraz nie należy dzielić się lekami ocznymi z innymi osobami. Wystąpienie objawów, takich jak silny ból i zaczerwienie oka, ograniczenie widzenia, światłowstręt oraz widoczny uraz mechaniczny, wymaga natychmiastowej konsultacji lekarskiej.