Podostre stwardniające zapalenie mózgu (SSPE, odrowe zapalenie mózgu)

Czym jest odra?

Odra jest zakaźną chorobą wieku dziecięcego wywoływaną przez należącego do rodziny paramyksowirusów wirusa odry. W początkowym okresie choroby obecne są objawy prodromalne: podwyższona temperatura ciała, nieżyt nosa, ból gardła, suchy kaszel, zapalenie spojówek. Charakterystyczna jest obecność białawych plamek na śluzówkach policzków – są to tzw. plamki Koplika. Po kilku dniach natomiast pojawia się gruboplamista, zlewająca się wysypka. Zaczyna się ona za uszami i na czole, a następnie schodzi w dół i obejmuje całe ciało. Leczenie odry jest objawowe. 

Przebieg choroby

Zazwyczaj przebieg odrowego zapalenia mózgu dzieli się na 4 fazy:

• Faza pierwsza.

Zwykle na początku fazy pierwszej obserwuje się głownie zaburzenia pamięci i koncentracji uwagi, pojawia się regresja intelektualna oraz zaburzenia zachowania.

• Faza druga.

W drugiej fazie zaczynają dominować ruchy mimowolne (mioklonie) kończyn i tułowia, czasami także twarzy. Zdarza się, że pojawiają się napady padaczkowe.

• Faza trzecia.

W trzeciej fazie znacznie słabną mikolonie, a narastają objawy spastyczne (nadmierna sztywność) pod postacią niedowładów i porażenia. Prowadzi to do unieruchomienia chorego. Zaczynają nasilać się też zaburzenia wzrokowe, głównie pojawia się zapalenie siatkówki w obrębie plamki żółtej lub jej zwyrodnienie barwnikowe.

• Faza czwarta.

W czwartej fazie słabną reakcje na bodźce zewnętrzne, czasami pojawia się przymusowy uśmiech i płacz. Zdarzają się prężenia odmóżdżeniowe. 

Rozpoznanie

Rozpoznanie stawia się na podstawie obrazu klinicznego. Typowa jest także obecność w surowicy dużego miana przeciwciał odrowych. Charakterystyczny jest też obraz EEG oraz badanie płynu mózgowo–rdzeniowego. 

SSPE jest jak na razie chorobą o złym rokowaniu, kończąca się śmiercią chorego. Nie wynaleziono jak dotąd skutecznego lekarstwa, próbowano stosować rożnego rodzaju leki immunomodulujące, jak do tej pory najlepszy efekt dało podawanie interferonu, który wywoływał remisje w przebiegu choroby.